Kolendra siewna - właściwości (Coriandrum Sativum)

Czy kolendra jest zdrowa?

Jako roślina lecznicza stosowana była już w 1500 r. p.n.e. Jej właściwości zdrowotne od dawna są wykorzystywane w medycynie naturalnej. Ma działanie rozkurczowe, poprawia trawienie, pobudza apetyt i łagodzi objawy zatruć pokarmowych. Stosowana jest w infekcjach górnych dróg oddechowych, gorączce, bólach stawów i w walce z pasożytami jelitowymi.

Jest także jedną z przypraw cenionych w kuchniach całego świata. W średniowieczu uważana była za afrodyzjak.

Kolendra jest głównym składnikiem wielu dań w kuchniach wschodnich, m.in. jest podstawowym składnikiem przyprawy curry. Owoce używane są jako dodatek do chleba, szarlotki, pierników, kruchych ciastek, czekolady, likierów, sałatek oraz do aromatyzowania ryżu.

Roślina ta ma również silną pozycję w ziołolecznictwie. Zewnętrznie używano jej jako maść na reumatyzm¹. Silne właściwości antyoksydacyjne kolendry chronią organizm przed wolnymi rodnikami. Działa uspokajająco, przeciwlękowo i przeciwdepresyjnie². Wpływa na wzrost insuliny we krwi, regulując prawidłowe przyswajanie cukru i poziom glukozy we krwi, dzięki czemu może być stosowana jako środek przeciwhiperglikemiczny³. Zielone listki kolendry zwiększają apetyt, polecane są więc dla osób z anoreksją.

Każda z części tej rośliny jest jadalna i wartościowa dla naszego zdrowia. Zawiera dużo wapnia, fosforu, manganu, magnezu, niacynę i beta karoten.

Liście kolendry to źródło folianów⁴, kwasu askorbinowego, kawowego, ferulowego, galusowego i chlorogenowego⁵. W nasionach znajdziemy zaś witaminę C, A i B2 oraz K, kwas linolowy, oleinowy, palmitynowy i stearynowy. W dużym stopniu wpływa na przyswajalność witaminy D w naszym organizmie.

Z nasion wytwarzany jest aromatyczny olejek o słodko-ziołowym, świeżym zapachu. Należy go przechowywać w ciemności, dzięki czemu przez rok potrafi nie zmienić smaku i zapachu. Jego dominującym składnikiem jest linalol⁶.

Znalazł on zastosowanie w zapaleniu błony śluzowej żołądka, biegunkach, niestrawnościach różnego pochodzenia, a także do stymulacji układu pokarmowego oraz jako środek przeciwbólowy⁷. (Dowiedz się więcej: 'Chore jelita - objawy')

Poprawia zdolność, zapamiętywania i uczenia się⁸.

Właściwości odtruwające kolendry

W dzisiejszych czasach trująca rtęć, szkodliwe dla zdrowia aluminium i ołów są obecne w żywności, np. w rybach, w wielu opakowaniach, takich jak puszki na napoje, folia aluminiowa, a także w lekach czy kosmetykach. Świeża kolendra jest uznawana za zioło pomocne w oczyszczaniu organizmu z metali, co potwierdziły badania naukowe. Wykazuje zdolność do wiązania metali ciężkich i ich wydalania z organizmu.

Badanie przeprowadzone na myszach wykazało, że podawanie ekstraktów z nasion kolendry powodowało zmniejszenie oksydacyjnego uszkodzenia nerek i wątroby wywołanego ołowiem, któremu towarzyszył wzrost poziomu glutationu⁹. Skuteczność etanolowego ekstraktu z kolendry jest podobna do leku przeciwutleniającego - sylimaryny.

Działanie przeciwbakteryjne - kolendra

Ziele kolendry przyspiesza gojenie się ran w jamie ustnej. Odpowiada za to m.in citronellol, który jest skutecznym środkiem antyseptycznym. Z tego względu roślina ta jest wykorzystywana do produkcji past do zębów. Podobnie jak natka pietruszki jest także świetnym, naturalnym produktem odświeżającym oddech.

Również olejek z kolendry jest znany ze swoich właściwości przeciwbakteryjnych. Może być stosowany w leczeniu takich chorób jak kandydoza¹⁰(Przeczytaj: "Candida leczenie naturalne". Wykazuje działanie przeciwbakteryjne przeciwko E. coli, P. aeruginosa i Salmonella typhi¹¹. Wykazuje także aktywność wobec Staphylococcus aureus, Streptococcus haemolyticus, Bacillus subtilis i Proteus vulgaris¹².

Właściwości antyoksydacyjne kolendry

Kolendra jest pełna przeciwutleniaczy, zawiera m.in. kwercentynę i witaminę C, która jest jednym z najważniejszych antyoksydantów o szerokim, dobroczynnym działaniu w naszym organizmie. Wyniki badań wykazały, że nasiona mogą chronić tkanki przed wolnymi rodnikami¹³.

Kolendra stosowana w naszej diecie wzmacnia i stymuluje układ odpornościowy. Liście to źródło witamin K i A, które w połączeniu z witaminą D potęgują jej działanie i mają wpływ na jej prawidłowe wchłanianie.

Kolendra - pomoc dla układu pokarmowego

Zioło to jest powszechnie stosowane jako środek na niestrawność, bóle brzucha i zgagę. Dodana do potraw zapobiega wzdęciom. Linalol, zawarty w olejku kolendrowym, wykazuje działanie rozkurczowe na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, poprawia perystaltykę jelit, ułatwia przepływ żółci i soku trzustkowego do dwunastnicy oraz działa wiatropędnie. 

Gorzki smak naparów z owoców pobudza wydzielanie soku żołądkowego i śliny, co zwiększa apetyt i poprawia trawienie. Ma też wpływ na hamowanie powstawania wrzodów¹⁴. Zawiera borneol i limonen, związki o działaniu przeciwbakteryjnym, które zapobiegają nudnościom i wymiotom.

Pomaga w walce z pasożytami jelitowymi, a także w zapaleniu błony śluzowej żołądka i podczas biegunki. Wspomaga oczyszczanie wątroby.

Kolendra pomaga utrzymać prawidłowy cholesterol i zdrowe serce

Liście i nasiona kolendry są bogate w przeciwutleniacze i błonnik, które pomagają zmniejszyć poziom złego cholesterolu i trójglicerydów, a jednocześnie zwiększyć poziom dobrego cholesterolu w krwi. W badaniu przeprowadzonym na szczurach zaobserwowano zmniejszenie ilości cholesterolu całkowitego i triglicerydów w surowicy krwi, wątrobie i sercu¹⁵.

Obecne w kolendrze połączenie kwasów linolowego, oleinowego, palmitynowego, stearynowego i askorbinowego jest również skuteczne w zmniejszaniu złogów cholesterolu w ścianach tętnic. Dlatego roślina ta może być wartościowa jako środek zapobiegający zawałom serca i udarom mózgu. Ponadto zawarty w niej potas pomaga kontrolować tętno i ciśnienie krwi.

Przykładowe zastosowania kolendry

Napar regulujący trawienie 1 łyżeczkę rozgniecionych owoców kolendry zalej 1 szklanką wrzącej wody. Zaparz pod przykryciem 20 min, odstaw jeszcze na 15 min i przecedź. Pij ½ szklanki 2 razy dziennie przed jedzeniem. Napar ma działanie wiatropędne, rozkurczające, reguluje trawienie oraz zwiększa wydzielanie soku żołądkowego.

Napar uspokajający z kolendrą

Przygotuj mieszankę ziół: 10 g owoców kolendry, 10 g owoców kminku, 15 g rozdrobnionego korzenia kozłka, 15 g owoców głogu, 25 g ziela serdecznika i 25 g ziela dziurawca. 1 łyżkę mieszanki ziołowej zalej 1,5 szklanki wrzącej wody. Przykryj i odstaw 1 godzinę do zaparzenia. Pij 2-3 razy dziennie po ½ szklanki po jedzeniu.

Pesto z kolendry

Do kielicha blendera włóż garść podprażonych orzechów nerkowca, pęczek liści kolendry, ząbek czosnku i mały kawałek imbiru. Dolej pół szklanki przegotowanej i ostudzonej wody, łyżkę oliwy z oliwek i zmiksuj na jednolity sos. Dosól do smaku. Możesz podawać z makaronem lub świeżym pieczywem.

Napój z kolendry wspomagający drogi oddechowe

Napój stosowany od tysięcy lat w medycynie ajurwedyjskiej. Na suchej patelni upraż dużą łyżkę nasion kolendry, zalej 2 szklankami przegotowanej, gorącej wody i zostaw na kilka minut pod przykryciem do zaparzenia. Pij ½ szklanki co 3-4 godziny. Pomaga w chorobach dróg oddechowych, zapaleniu oskrzeli, przeziębieniu i grypie.

Działa przeciwzapalnie, przeciwgorączkowo, wykrztuśnie, rozgrzewająco i ułatwia oddychanie.

Chutney z czosnkiem, orzechami i kolendrą

120 g łuskanych orzechów włoskich zmiel w blenderze razem z 2 ząbkami czosnku, pęczkiem kolendry i natki pietruszki oraz 20-30 ml octu jabłkowego i łyżką oleju z orzechów włoskich. Dodaj sól i pieprz do smaku Dokładnie wymieszaj. Przechowuj w lodówce do 3 dni.

Informacje na temat pochodzenia i uprawy kolendry

Występowanie: pochodzi z krajów Bliskiego Wschodu i regionu Morza Śródziemnego, obecnie jest uprawiana w wielu krajach m.in. w Chinach, Indiach, Argentynie, Europie Środkowej, a w Polsce - na plantacjach.

Surowiec: wykorzystuje się zarówno jej aromatyczne świeże liście, korzeń jak i owoce.

Pora zbioru: zbiór liści można rozpocząć, gdy staną się jasnozielone i osiągną wysokość 10-15 cm. Owoce zbiera się na przełomie lipca i sierpnia, gdy ich kolor zmieni się na jasnobrązowy.

Ważne: lepiej kupić całe ziarna niż zmielone, sproszkowane szybko bowiem tracą swój smak i aromat.