Nasze magazyny
Wszyscy wiemy, że najlepsza ochrona przed promieniami słonecznymi to unikanie bezpośredniej ekspozycji na nie. Jednak czasami jest to niewskazane (wszak kiedyś musimy produkować słoneczną witaminę), a czasami wręcz niemożliwe. Chcąc uchronić się przed przedwczesnym starzeniem skóry, oparzeniami słonecznymi i rakiem, sięgamy po chemiczne preparaty.
Niestety często okazuje się, że te protektory same mają szkodliwy wpływ na skórę. Dlatego nim ruszymy na wycieczkę lub na plażę, warto przyjrzeć się roślinom, które nie tylko zapobiegają szkodliwym skutkom promieniowania UV, ale także potrafią przyciemnić odcień skóry i zatrzymać jej młodość. Liczne badania wykazały, że stosowanie tylko jednego naturalnego składnika nie wystarcza do ochrony. Być może należy skorzystać z ich synergicznego działania i połączyć kilka różnych substancji naturalnych.
Pokrzywa indyjska (Coleus forskohlii)
Jest nadzieja dla ludzi o jasnej karnacji, którzy tęsknią za opalenizną. Naukowcy odkryli, że zawarta w pokrzywie substancja chemiczna działa zarówno jak samoopalacz i sunblocker. Na razie uczeni przeprowadzili badania na myszach o jasnej karnacji. Ich wyniki są jednak bardzo obiecujące.
Składnik pokrzywy indyjskiej - nazwany forskoliną - prowokował organizm gryzoni do wytworzenia prawdziwej opalenizny, chroniąc przed promieniowaniem ultrafioletowym. Jeżeli związek zadziała w ten sam sposób na ludzi, zyskamy skuteczną ochronę zarówno przed UVA, jak i UVB1. Warto przy tym wspomnieć, że choć stosowanie ekstraktów z pokrzywy indyjskiej na skórę jest nowatorskim pomysłem, to sama roślina od lat używana jest w leczeniu serca oraz przy skurczach żołądka.
Orzech włoski (Juglans regia)
Wyciąg z orzecha włoskiego jest wytwarzany ze świeżych zielonych łupin. Alkoholowy od wieków stosuje się do koloryzacji włosów. Natomiast dopiero 10 lat temu wykazano, że szczególnie skuteczny podczas opalania, jak i jako środek samoopalający, jest jego ekstrakt wodny. Jego najważniejszymi składnikami są juglon (5-hydroksy- 1,4-naftochinon) i naftol blisko spokrewniony z lawsonem (2-hydroksy- 1,4-naftochinon). Reagują one z białkami keratynowymi obecnymi w skórze, barwiąc ją i chroniąc przed promieniowaniem UV6.
Pestki winogron
Głównymi czynnikami niszczącymi skórę są utlenione cząsteczki (wolne rodniki). Aby stymulować ją do naturalnej naprawy i odbudowy, potrzebujemy arsenału silnych składników. Zdaniem badaczy z Mediolanu proantocyjanidyny zawarte w pestkach winogron (OPC) są właśnie takim środkiem. Po pierwsze, spowalniają proces starzenia się i zmniejszają jego widoczne oznaki4. Po drugie, blokują uwalnienie elastazy, enzymu, który niszczy elastynę odpowiedzialną za jędrność skóry5.
Po trzecie, zmniejszają szkodliwy wpływ promieni UV - w testach produkty OPC wywierały taki sam efekt przeciwutleniający, jak witamina E. Wreszcie po czwarte, związki te hamują powstawanie nowotworów skóry i zmniejszają wielkość guzów u bezwłosych myszy narażonych na rakotwórcze promieniowanie UV. To nie wszystko. Naukowcy zwracają uwagę, że choć promieniowanie ultrafioletowe może tłumić układ odpornościowy, to u gryzoni karmionych ekstraktami z pestek winogron udało się temu zapobiec.
Oleje roślinne
Może zamiast skrapiać nimi sałatki lepiej nanieść kilka kropli na skórę? Tego zdania jest Roberta Wilson, autorka książki "Aromatherapy: Essential Oils for Vibrant Health and Beauty" (Aromaterapia: olejki eteryczne dla zdrowia i urody). Część akademików zdaje się podzielać tę opinię, tym bardziej odkąd potwierdzono, że niektóre oleje (sezamowy, kokosowy oraz oliwa z oliwek )zawierają naturalne filtry przeciwsłoneczne.
Olej sezamowy blokuje 30% promieni UV, a pozostałe ok. 20%7. Natomiast olej z ogórecznika (Borago officinalis) stymuluje aktywność komórek skóry i ich regenerację. Ze względu na dużą zawartość kwasu gamma-linolowego (GLA) jest przydatny w leczeniu wszystkich chorób skóry, w szczególności alergii, zapalenia oraz podrażnień. Sięgać powinny po niego zwłaszcza osoby mające suchą, odwodnioną, dojrzałą lub przedwcześnie starzejącą się skórę8.
Cebula (Allium cepa)
To warzywo kojarzone z przeziębieniami zimowymi może okazać się nieoczekiwanym sprzymierzeńcem w letnich wyprawach na plażę. Jest bowiem bogatym źródłem kwercetyny. Flawonol ten ma działanie przeciwzapalne i przeciwutleniające i działa jako immunomodulator. Jak pokazują badania, dieta bogata w kwercetynę hamuje powstawanie nowotworów skóry w 3 modelach karcynogenezy skóry u myszy po podaniu miejscowym2.
Francuscy uczeni postanowili zbadać kwercetynę i rutynę jako środki, które potencjalnie mogłyby być stosowane w produktach do ochrony przeciwsłonecznej. Okazało się, że te 2 substancje zachowują się w podobny sposób. Po włączeniu do emulsji typu olej w wodzie, w stężeniu 10%, obydwie dają wartości współczynnika ochrony przeciwsłonecznej (SPF) podobne do wartości dla substancji standardowej. Oba flawonoidy w połączeniu z dwutlenkiem tytanu dały SPF o wartości ok. 303. Zatem nie tylko zimą hojnie dodawaj cebulę do posiłków.
Czerwone algi (Porphyra Umbilicalis)
Pyszne czerwone algi bogate w witaminę B12, których rocznie spożywa się tony w Japonii i Korei, rozwinęły niezwykle skuteczną ochronę przeciwsłoneczną. Wodorosty te występują u wybrzeży oceanów na płytkich wodach i są narażone na silne promieniowanie UV. Aby się przed nim chronić, produkują aż 2 typy substancji białkowych zwanych pochodnymi mikosporyn, które mają zdolność pochłaniania promieniowania słonecznego, zwłaszcza z zakresu UVA.
Są to porphyra-334 i shinorine. Ich efektywność działania i zakres pochłaniania promieniowania UVA są porównywalne z syntetycznymi filtrami anty-UVA: Parsol 1789 (butyl methoxydibenzoylmethane) oraz Mexoryl SX (terephthalylidene dicamphor sulfonic acid). Szwajcarscy naukowcy przetestowali in vitro na kulturach komórek oraz na ochotnikach (kobiety w wieku 36-54 lat) preparat z 5% stężeniem ekstraktu.
Zarówno komórki, jak i ludzi codziennie poddawano promieniowaniu UVA, odpowiadającemu typowym dawkom otrzymywanym podczas codziennego kontaktu skóry ze słońcem. Testy potwierdziły, że działa on dwojako - absorbuje promieniowanie UVA, a także, poprzez zawarte w nim substancje o właściwościach antyoksydacyjnych (4-deoksygadusol), zwalcza wolne rodniki generowane przez to promieniowanie.
Ponadto jak zauważyły szczęśliwe uczestniczki, ekstrakt z czerwonycha alg wykazuje widoczne działanie przeciwstarzeniowe. Po 4 tygodniach codziennej aplikacji preparat w stosunku do placebo poprawił elastyczność i gładkość skóry o 10% oraz wygładził zmarszczki o 20%9.
Artykuł ukazał się w wydaniu papierowym O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą MAJ 2019.
Bibliografia
- J. A., et al. Nature, 443. 340-344 (2006).
- Pol J Environ Stud. 2001;10:437-42
- J. Nat. Prod., 2008, 71 (6), pp 1117-1118
- Intl J Cosmetic Sci., 1998; 20: 203-15
- J Pharm Beig., 1994; 49: 453-61
- Pers Care. 2009;2,3:57-69
- Asian J Pharm Clin Res, Vol 5, Suppl 3, 2012, 35-38
- Wilson R. Aromatherapy: Essential Oils for Vibrant Health and Beauty, Part one: The basic principle of aromatherapy. New York: Penguin Putman Inc; 2002
- Personal Care (1): 29 - 31(2004)
