Nasze magazyny
Tatarak pochodzi z południowej Azji, ale jego obecność w Europie odnotowano już w starożytności. Do Polski dotarł prawdopodobnie w średniowieczu za pośrednictwem Tatarów, stąd jego nazwa.
W wielu kulturach przypisywano jej magiczne właściwości – od ochrony przed złymi duchami po zapewnienie płodności. Kluczowym składnikiem tataraku jest olejek eteryczny, w którego skład wchodzą m.in. azaron, eugenol, kamfen, cyneol i borneol, wykazujące działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i rozkurczowe1.
TATARAK ZWYCZAJNY (ACORUS CALAMUS)
Występowanie: ta wieloletnia bylina osiągająca wysokość do 120 cm, występuje naturalnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce rośnie dziko nad brzegami rzek, jezior i stawów.
Surowiec zielarski: kłącze tataraku (Rhizoma calami) o silnym, balsamicznym zapachu.
Uprawa: możliwa jest na stanowiskach wilgotnych, podmokłych, najlepiej słonecznych. Rozmnaża się przez podział kłączy.
Ważne: Olejek eteryczny tataraku zawiera β-azaron, który w dużych dawkach wykazuje działanie toksyczne, dlatego nie zaleca się długotrwałego stosowania w dużych ilościach. Niewskazany dla kobiet w ciąży i karmiących oraz dzieci. Warto zachować ostrożność u osób z chorobami wątroby.
Jakie są właściwości prozdrowotne tataraku?
Wspomaganie trawienia
Obecne w kłączu rośliny gorycze pobudzają wydzielanie soków trawiennych, żółci oraz enzymów, ułatwiając wchłanianie cennych składników odżywczych i trawienie. Tatarak jest pomocny w przypadku wzdęć,niestrawności, braku apetytu i uczucia ciężkości po posiłku. Napar z jego kłącza można stosować przed jedzeniem, by pobudzić apetyt i metabolizm. Roślina działa również rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, łagodząc bóle brzucha i kolki2.
Wsparcie dla skóry i włosów
Zewnętrzne zastosowanie naparów i odwarów z tataraku może przyspieszać gojenie się ran, zmniejszać świąd, stan zapalny i zaczerwienienie skóry. Dzięki działaniu przeciwgrzybiczemu i przeciwbakteryjnemu roślina ta znajduje zastosowanie w leczeniu łupieżu, trądziku, egzemy oraz łuszczycy. Znajduje także zastosowanie w kosmetykach do skóry problematycznej i nadwrażliwej, tłustej, trądzikowej i łojotokowej7. Ponadto wzmacnia cebulki, eliminuje łupież i przeciwdziała wypadaniu włosów8.
Działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze
Związki zawarte w olejku eterycznym tataraku, takie jak azaron i eugenol, wykazują silne działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze. Badania wykazały skuteczność ekstraktu z tataraku w walce z takim droboustrojami jak gronkowiec złocisty, Escherichia coli i Candida albicans3. Roślina stosowana zewnętrznie może pomóc w leczeniu grzybic skóry, łupieżu, a także infekcji jamy ustnej i gardła.
Działanie uspokajające i przeciwlękowe
Obecne w ziele olejki eteryczne działają kojąco na układ nerwowy, relaksująco, zmniejszają napięcie, łagodzą stres oraz poprawiają jakość snu. Kłącze tataraku wchodzi też w skład mieszanek ziołowych dla osób zmagających się z nerwicą i stanami lękowymi4.
Wspieranie odporności
Obecne w roślinie fitosterole, fenole i flawonoidy wykazują działanie immunomodulujące. Napary i nalewki stosowane jako kuracje wzmacniające mogą wspomóc pracę układu odpornościowego, szczególnie u osób osłabionych, rekonwalescentów oraz w stanach przewlekłego zmęczenia5.
Dzięki działaniu wykrztuśnemu tatarak może wspierać leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Łagodzi kaszel, ułatwia odkrztuszanie i zmniejsza stany zapalne błon śluzowych. Olejek eteryczny działa również przeciwbakteryjnie i antyseptycznie, co przyspiesza walkę z chorobą. Pomaga w łagodzeniu objawów zapalenia gardła, zatok i jamy ustnej. Można go stosować w formie inhalacji, naparów oraz płukanek.
Ochrona komórek
Obecność kwasów fenolowych i flawonoidów sprawia, że tatarak ma właściwości przeciwutleniające – neutralizuje wolne rodniki, chroniąc tkanki przed stresem oksydacyjnym. Dzięki temu może spowalniać procesy starzenia, wspierać regenerację organizmu i działać ochronnie na układ nerwowy oraz sercowo-naczyniowy9. Zawarte w nim antyoksydanty mogą również chronić przed nowotworami10, wspomagać detoksykację organizmu i poprawiać ogólną kondycję zdrowotną.
- Flavour and Fragrance Journal 18(1):18-20
- Phytother Res. 2006 Dec;20(12):1080-4
- Journal of Institute of Science and Technology, 23(1), 57-60
- Phytomedicine. 2014 Feb 15;21(3):268-76
- Nat Prod Res. 2014;28(18): 1454-66
- J Basic Clin Physiol Pharmacol. 2018 Mar 28;29(2):107-22
- Molecules 2024, 29(10), 2288
- Chem Biol Interact. 2018 Feb 1:281:32-36
- Avicenna J Phytomed. 2017 Mar-Apr;7(2):145-56
