Nasze magazyny
Co to są przebarwienia?
Przebarwienia na skórze to plamy o ciemniejszym kolorze spowodowane nadprodukcją melaniny - barwnika skóry. Trzy główne rodzaje przebarwień to ostuda, przebarwienia polekowe i plamy starcze.
Ostuda pojawia się przede wszystkim u kobiet - przebarwienia tego typu ma 35% kobiet po trzydziestce i aż 90% kobiet po pięćdziesiątce. Przeważnie są wynikiem zmian hormonalnych (ciąża, środki antykoncepcyjne, hormonalna terapia zastępcza, zaburzenia produkcji hormonów, menopauza).
Przebarwienia polekowe wynikają ze stosowania leków uwrażliwiających na światło. Należą do nich leki:
- hormonalne (estrogeny, hormony tarczycy, hormony nadnerczy),
- niektóre niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, ketoprofen, naproxen, diklofenak, indometacyna, piroksykam),
- kardiologiczne (amiodaron),
- przeciwwirusowe (stosowane przeciwko retrowirusom),
- przeciwcukrzycowe (metformina, glipizyd),
- moczopędne, stosowane przy nadciśnieniu (furosemid, hydrochlorotiazyd, indapamid),
- niektóre leki antyhistaminowe (cetyryzyna, loratadyna, astemizol, prometazyna),
- bakteriostatyczne i bakteriobójcze (nitrofurantoina, azytromycyna, ciprofloksacyna, doksycyklina, kotrymoksazol i sulfonamidy),
- przeciwgrzybicze (itrakonazol, ketokonazol, gryzeofulwina, terbinafina),
- przeciwmalaryczne (np. chinina),
- antydepresyjne, przeciwlękowe i przeciwpsychotyczne (barbiturany, prometazyna, promazyna, amitryptylina, doksepina, haloperydol, karbamazepina),
- przeciwpadaczkowe (fenytoina, mefenytoina),
- cytotoksyczne (stosowane w chemioterapii),
- niektóre preparaty ziołowe (zawierające m.in. dziurawiec, bergamotę, nagietek, arcydzięgiel, rumianek),
- środki stosowane miejscowo zawierające nadtlenek banzoilu, kwas azelainowy, witaminę A (retinol) oraz specyfiki przeciwłupieżowe,
- olejki eteryczne (bergamotowy, sandałowy, lawendowy, paczulowy, cedrowy, waniliowy),
- wiele substancji znajdujących się w kosmetykach (np. piżmo, kwasy AHA i BHA, kwas retinowy).
Ogólnie rzecz biorąc, by uniknąć przebarwień, należy dokładnie czytać ulotki dołączone do leków. Także lekarz, przepisując specyfik, powinien nas ostrzec, że podczas terapii powinniśmy unikać ekspozycji na słońce.
Plamy starcze, zwane powszechnie plamami wątrobowymi, a przez lekarzy plamami soczewicowatowymi, to płaskie przebarwienia w kolorze brązowym lub czarnym, które wynikają z nadmiernej liczby komórek pigmentacyjnych w skórze. Czynniki powodujące ich powstawanie to przede wszystkim wiek, ale także promieniowanie ultrafioletowe (słońce, solarium).
Pojawiają się głównie na twarzy, rękach i ramionach oraz - wbrew nazwie - mogą występować nawet u osób po trzydziestce. Przeważnie powstają w ten sposób, że skóra po oparzeniu produkuje w zaburzony sposób komórki barwnikowe. W odróżnieniu od piegów, plamy soczewicowate nie ciemnieją na słońcu.
Większość tego typu zmian ma zupełnie niegroźny charakter, ale pewne ich rodzaje mogą rozwinąć się w czerniaka, dlatego dobrze jest pokazać je dermatologowi. Plamy przechodzące w czerniaka zwykle są ciemniejsze od innych, wypukłe i pojawiają się raczej u osób po 60. roku życia.
Przebarwienia mogą wynikać także z dużej ekspozycji na słońce przy zmianach trądzikowych oraz po intensywnych zabiegach dermatologicznych lub kosmetycznych (np. mikrodermabrazja, peelingi chemiczne, kuracja przeciwtrądzikowa).
Profilaktyka przebarwień to, oprócz czytania ulotek i stosowania się do zaleceń lekarza/kosmetologa, unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce i używanie kremów z filtrem.
Innym rodzajem plamek na skórze są piegi. Powstają w wyniku zaburzonego działania melanocytów, a skłonność do nich jest uwarunkowana genetycznie. Promieniowanie słoneczne sprawia, że stają się ciemniejsze, a także przyczynia się do powstawania nowych. Często dodają uroku, ostatnio są wręcz modne.
Jeśli jednak bardzo nam przeszkadzają, ich widoczność mogą zmniejszyć sposoby stosowane w leczeniu przebarwień. Piegi nie świadczą o zmianach chorobowych, ale zwykle występują u osób z wrażliwą skórą, które powinny bardziej uważać na słońce.
Jak usunąć przebarwienia skóry?
Lekarz dermatolog może, przy użyciu lampy Wooda, ocenić głębokość zmian - czy znajdują się w naskórku, czy w głębszych warstwach skóry. Im płycej umiejscowione przebarwienie, tym łatwiej się go pozbyć. Ważną rolę odgrywa także czas - im szybciej podejmiemy starania o pozbycie się przebarwienia, tym większe szanse na sukces.
Medycyna konwencjonalna proponuje następujące metody na przebarwienia: maści i kremy rozjaśniające przebarwienia, zawierające takie substancje jak: kwas kojowy, kwas azelainowy, umbeliferon, arbutyna, hydrochinon (uwaga - nie powinien być stosowany w stężeniu wyższym niż 2% ze względu na ryzyko chorób nowotworowych), tretinoina, undecylenoyl fenyloalaniny, ekstrakt z mącznicy lekarskiej, wyciąg z rumianku, aleosin, witamina C, witamina E, alfa-hydroksykwasy, liquiritin, kortykosteroidy; zabiegi wykonywane w gabinecie kosmetycznym lub dermatologicznym: przy użyciu preparatów wybielających (zawierających zwykle wyższe stężenie substancji czynnych niż w środkach do stosowania samodzielnego), peelingi chemiczne lub kawitacyjne, mikrodermabrazja, laseroterapia, naświetlania IPL (intensywnym pulsującym światłem), krioterapia.
Domowe sposoby na przebarwienia skóry
Przebarwień możemy się pozbyć sami, zwłaszcza jeśli powstały niedawno i są płytko umiejscowione. Domowe sposoby na przebarwienia obejmują:
a) maseczki z:
- rozgniecionych liści aloesu,
- natki pietruszki z kwaśną śmietaną,
- plasterków ogórka, ananasa lub jabłka,
- mąki ziemniaczanej i wody utlenionej (w stosunku objętości 1:2),
- mleka w proszku, miodu i soku z cytryny (20 min), a następnie jogurtu naturalnego (10 min),
b) smarowanie sokiem z cytryny,
c) peelingi:
- mechaniczne, np. garść zmielonej kawy, soli lub cukru trzcinowego połączona z łyżką oliwy z oliwek, lub oleju kokosowego,
- chemiczne - przy użyciu preparatów z kwasami AHA, BHA lub PHA; w domu można stosować środki dostępne w drogeriach, złuszczające naskórek, ale nienaruszające głębszych warstw skóry; samodzielne stosowanie mocniejszych specyfików może być niebezpieczne,
- enzymatyczne,
d) kremy zawierające substancje roślinne, takie jak arbutyna, flawonoidy, aloezyna, kwas gentyzynowy, wyciąg z lukrecji (glabrydynę), proantocyjanidyny, polifenole,
e) suplementy diety zawierające: witaminę E, witaminę C, selen, beta–karoten.
W czasie leczenia należy unikać ekspozycji na światło słoneczne i chronić skórę przed promieniowaniem ultrafioletowym.
Odbarwienia - białe plamki na skórze. Zwykle są wynikiem urazów (oparzeń, także słonecznych, zranień, wyprysków, otarć lub stanów zapalnych), podczas których melanocyty w danym miejscu uległy zniszczeniu. Mówimy wtedy o hipopigmentacji pozapalnej.
Przyczyną odbarwień na skórze bywają także niedobory witamin i minerałów, głównie witaminy E i wapnia, a w przypadku białych plamek na paznokciach - cynku, białka, żelaza, potasu lub magnezu. Czasem odbarwienia są objawem choroby skóry, takiej jak bielactwo nabyte (dużo plam, zlewających się w większe) lub łupież pstry (dużo małych białych plamek na klatce piersiowej, plecach i brzuchu zlewających się w duże płaszczyzny), będący wynikiem zakażenia drożdżakami.
Leczenie odbarwień zależy od ich przyczyny. Niektóre, zwłaszcza płytkie zmiany pourazowe, mogą znikać same mniej więcej po miesiącu w wyniku regeneracji naskórka. Jeśli się utrzymują, można je leczyć maścią steroidową, lekami powodującymi repigmentację (doustnymi lub miejscowymi) oraz naświetlaniem promieniowaniem ultrafioletowym.
Terapia łupieżu pstrego polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, miejscowo lub czasem doustnie, oraz środków z kwasem salicylowym. Bielactwo nabyte leczy się naświetlaniami promieniowaniem UVA, lekami immunosupresyjnymi, maściami i kremami ze steroidami oraz suplementacją witaminy D.
Podobny efekt do leków immunosupresyjnych mogą dawać zioła, takie jak krwawnik pospolity, rumianek pospolity i lawenda lekarska. Metody te przynoszą efekt tymczasowy. Najskuteczniejszą, ale i najdroższą terapią na bielactwo są przeszczepy melanocytów połączone z naświetleniami UVA.
W przypadku zmian wynikających z niedoborów substancji odżywczych pomóc może odpowiednia dieta.
