Skóra jest nie tylko osłoną, lecz integralną częścią całego organizmu, jak każdy inny narząd. Dlatego też warto pamiętać, że na jej kondycji mogą odbijać się zarówno zaburzenia wewnątrzustrojowe, jak i zewnętrzne (np. alergeny, substancje drażniące i trujące pochodzące z artykułów spożywczych lub ze środowiska). W obydwu przypadkach dochodzi do silnych reakcji organizmu, przy czym z komórek tucznych wydzielany jest hormon tkankowy – histamina, wskutek czego naczynia krwionośne ulegają rozszerzeniu. W efekcie wydostaje się z nich osocze krwi, które następnie „rozpycha” komórki skóry. W efekcie jej wierzchnia warstwa podnosi się – jak uważali starożytni, „gotuje się” (z gr. ékzema oznacza „zagotowany”) – i swędzi, w wielu przypadkach niemal nieznośnie.
Czym jest pokrzywka i jak się objawia?
Pokrzywka to dość powszechna choroba skóry – szacuje się, że u ok. 20% populacji. Objawia się nagle. Najpierw powstaje grudka wysiękowa z pęcherzykiem na szczycie. Zazwyczaj towarzyszą jej rumień i obrzęk. Zwykle kojarzy się nam z alergią pokarmową, ale wbrew pozorom nie jest to jedyna i najczęstsza jej przyczyna.
Wśród głównych winowajców wymienia się:
- ostre infekcje,
- procesy autoimmunologiczne,
- zakażenia pasożytnicze,
- ekspozycję na alergeny,
- zimno,
- ciepło,
- ucisk,
- tarcie,
- wibracje
- niektóre leki.
Zwykle wysypka ma charakter ostry, ale zdarzają się też zmiany o charakterze przewlekłym. To znak, że w naszym ustroju źle się dzieje. Wtedy, by uzyskać satysfakcjonujące rezultaty, nie wystarczy leczenie samej skóry, ale należy poddać odtruwaniu i kuracji cały organizm.
Jak naturalnie i szybko pokonać pokrzywkę?
Na szczęście zielarze opracowali wiele skutecznych metod radzenia sobie z pokrzywką oraz często towarzyszącym jej świądem.
Kuracja ojca Klimuszki na wyprysk ostry
Na występujące przeważnie na rękach małe, lekko swędzące i pękające krostki zakonnik z Elbląga radził przygotować mieszankę ziołową zawierającą po 50 g liści melisy i mięty pieprzowej, ziela skrzypu polnego i serdecznika, kory wierzby, kłącza tataraku, korzeni kozłka i mniszka lekarskiego oraz pączków topoli czarnej. Kopiastą łyżkę mieszanki zalej szklanką wrzątku i zostaw pod przykryciem na 3 godz. Po tym czasie przecedź, lekko podgrzej i pij 3 razy dziennie po szklance 20 min przed posiłkiem1.
Maść żywiczna
Franciszkanin zalecał też przygotowanie leczniczego smarowidła. Stop po 30 g czystego wosku pszczelego i żywicy ze świerka lub sosny. Dodaj 30 g świeżego masła i wymieszaj. Tak uzyskaną maścią smaruj wieczorem zaatakowane miejsca. Następie lekko obwiń je bandażem. Rano zmyj spirytusem salicylowym, rozcieńczonym pół na pół z przegotowaną wodą. Stosuj przez kilka dni codziennie.
Napar na wyprysk przewlekły
Zmieszaj po 50 g koszyczków rumianku, kwiatów jasnoty białej, liści orzecha włoskiego, brzozy, pokrzywy i jeżyny fałdowanej, ziela fiołka trójbarwnego, owoców kminku oraz nasion sproszkowanej kozieradki. Wymieszane zioła zaparz zgodnie z przepisem podanym powyżej i tak samo stosuj.
Zioła na kompresy przy przewlekłej pokrzywce
Połącz po 100 g koszyczków arniki i rumianku, kory wierzby i dębu oraz kłącza pięciornika. Dokładnie wymieszaj i za każdym razem, gdy chcesz przygotować okład, używaj 4 łyżki mieszanki. Zalej zioła ¾ l wody, gotuj 5 min, następnie odstaw na 30 min. Po tym czasie odcedź. Czystą szmatkę nasączaj odwarem i przykładaj w miejscu wysypki.
Herbata z przetacznika leśnego
Łyżeczkę ziół zalej szklanką wrzątku. Odstaw do zaparzenia pod przykryciem na 5 min. Pij szklankę dziennie. W niektórych zielnikach podawane są także recepty zalecające mieszanie przetacznika z pędami pokrzywy w proporcji 1:1. W takim przypadku zaparz łyżeczkę mieszanki szklanką wrzątku i również pij nie więcej niż szklankę dziennie.
Szałwiowa lub owsiana kąpiel
2 pełne garście liści szałwii zalej 2 l wrzątku. Odstaw pod przykryciem do naciągnięcia na 10 min. Przecedź i wlej do wody kąpielowej o temperaturze 38°C. Możesz też do przygotowania leczniczej kąpieli użyć innych ziół. Zmieszaj po 5 stołowych łyżek owsa, ziela fiołka trójbarwnego i rzepiku. Zalej je 2-3 l wody. Gotuj na wolnym ogniu przez 5 min. Potem odstaw pod przykryciem na kwadrans. Przecedź i wlej do wody w wannie. W obu przypadkach zanurz się w kąpieli na 15 min. Powtarzaj zabieg 3 razy w tygodniu2.
Metoda ojca Sroki
Weź po 100 g koszyczków rumianku i ziela rdestu ptasiego, dodaj do nich po 50 g liści orzecha włoskiego i babki lancetowatej, kwiatu jasnoty białej oraz ziela krwawnika i bratka polnego. Dobrze wszystko wymieszaj, wsyp łyżeczkę na szklankę wrzątku i zaparzaj pod przykryciem 20-30 min. Następnie przecedź, podgrzej i pij gorące 1-2 razy dziennie.
Natomiast do użytku zewnętrznego zakonnik radzi przygotować mieszankę ze 100 g ziela skrzypu, liści szałwii i koszyczków rumianku. Dodaj do nich 50 g kwiatów nagietka. Zmieszaj. Następnie 5 dużych łyżek zalej 2 l wody, gotuj 5 min. Przecedź i wlej do kąpieli. Zabieg powtarzaj 2 razy w tygodniu. Możesz też takim wywarem przemywać zaognione miejsca.
Zalecenia praktyczne Zdaniem gwardiana klasztoru w Kalwarii Pacławskiej osoby dotknięte pokrzywką powinny unikać odzieży z tworzyw sztucznych, potencjalnych alergenów oraz opalania się na słońcu. Zakonnik zalecał natomiast picie sfermentowanych drożdży przez 5 dni po szklance (przerwać na 10 dni), spożywanie dużej ilości surówek i jarzyn, unikanie tłuszczów i smażonych mięs.
Kataplazm ze szpinaku
2 garście świeżych liści szpinaku zalej 3-4 łyżkami oleju słonecznikowego. Duś na patelni przez 5 min. Gdy lekko przestygnie, nałóż na gazę i przyłóż do zmienionego chorobowo miejsca. Okład zmieniaj raz dziennie2.
Doprawiaj kminem rzymskim
Zdaniem św. Hildegardy jest on środkiem odczulającym na zwierzęce substancje białkowe, które mogą wywoływać alergie. 1-3 szczyptami kminu posypuj jedzenie, zwłaszcza chleb, kanapkę z serem, białko i produkty mleczne.
Wino z nasion babki płesznik
Przeorysza z Bingen na swędzące egzemy proponowała winną kurację. 3 łyżki nasion babki płesznik gotuj w 1 l wina przez 3 min, a następnie przelej przez gruby filtr. Bezbarwny płyn rozlej do butelek i pij 3 razy dziennie po kieliszku likierowym przed jedzeniem. Wino usuwa świąd i już w jelicie wchłania substancje trujące oraz alergeny, które mogą wywoływać podrażnienie skóry.
Sok z bukszpanu
Tak! Ta mała krzewinka ozdabiająca wielkanocne koszyczki może okazać się Twoim asem w rękawie, gdy przyjdzie walczyć z nawracającym wypryskiem. Mniszka, aby wyleczyć egzemę „od wewnątrz do zewnątrz”, najpierw zalecała zażywanie soku z bukszpanu z sokiem lukrecjowo-różanym.
- Wlej do słoika łyżeczkę soku z bukszpanu do 30 ml nalewki różanej oraz 70 ml soku z lukrecji (rozcieńczonego w proporcji 1:1) oraz 250 ml wina.
- Sok z 0,5 łyżeczki mieszanki nalewki różanej i soku z lukrecji podgrzej z winem. Pij 3 razy dziennie po kieliszku likierowym przed jedzeniem.
- Dopiero 8 dni po tej kuracji wewnętrznej możesz zacząć właściwą terapię skóry, stosując mieszankę z soku z bukszpanu i oliwy z oliwek. 3 łyżeczki soku z bukszpanu połącz z 4 łyżeczkami oliwy z oliwek. Wymieszaj. Następnie za pomocą wacika delikatnie zwilżaj i opatruj wysypkę. Zabieg powtarzaj 3 razy dziennie. Dzięki tej kuracji kombinowanej „wewnętrzną nieczystość” kieruje się na zewnątrz4.
Nalewka propolisowa i okłady z cebuli
O ile nie masz uczulenia na produkty pszczele, smaruj miejsca zaognione nalewką propolisową 2 razy dziennie. W przypadku sączącej się wysypki lub nadżerek o. Sroka zalecał przykładanie raz dziennie plasterków przypieczonej cebuli na miejsca najbardziej sączące i z nadżerkami3.
Kompresy z krwawnika
Zioło to w medycynie Hildegardy jest najlepszym środkiem leczącym rany. Łyżkę liści krwawnika wsyp do 250 ml wrzącej wody. Gotuj przez minutę. Ciepłe i wilgotne przykładaj do ranek przez gazę opatrunkową. Po wyschnięciu kompresu powtórz czynność. Gdy ranki zaczynają się goić, liście krwawnika możesz kłaść bezpośrednio na nie. W ten sposób można zagoić najgorsze rany i usunąć nawet zarazki odporne na działanie antybiotyków4.
Maść szczawiowa
W zbiorze receptur zgromadzonych przez Andrzeja Żaka znajduje się przepis na okłady szczawiowe. 2-3 garście szczawiu opłucz i osusz na ręczniku kuchennym. Następnie rozetrzyj pałką i dodaj do ½ kg roztopionego niesolonego smalcu. Wymieszaj i podgrzewaj przez kwadrans na małym ogniu. Następnie odstaw w chłodne miejsce. Po 24 godz. maść jest gotowa. Nakładaj ją na gazę i przykładaj do chorego miejsca. Okłady zmieniaj codziennie2.
Receptura św. Hildegardy
Sączące egzemy trzeba leczyć na mokro. Dopiero gdy nastąpi osuszenie skóry, można kontynuować leczenie za pomocą maści i kremów. Jeśli próbujesz sobie poradzić z pokrytymi strupami i sączącymi się egzemami lub pęcherzykowatymi i strupowatymi wysypkami, sięgnij po garść ziela wyki. Zagotuj je w 250 ml wody i w formie ciepłego kompresu przyłóż na godzinę do chorobowo zmienionej skóry. W lecie najlepiej użyć świeżej rośliny, natomiast zimą możesz wykorzystać nasiona wyki. Rozbij je na papkę i przyłóż do skóry na bandażu z gazy.
Maść z macierzanki piaskowej
100 g koziego tłuszczu roztop w kąpieli wodnej, dodaj 30 g sproszkowanej macierzanki piaskowej, mieszaj aż do schłodzenia i zestalenia maści. Kilka razy dziennie wmasowuj w skórę. Tłuszcz kozi jest bardzo dobrze tolerowany; a w przypadku suchej i swędzącej skóry pomaga nawet bez innych dodatków.
Maść modrzewiowa
10 g młodych, świeżych wierzchołków pędów modrzewia (igiełki) zmiksuj na papkę i zmieszaj ze 100 g świeżego smalcu wieprzowego po krótkim podgrzaniu. Tak uzyskaną maść codziennie wmasowuj bezpośrednio w suchą skórę i swędzące miejsca4.
- O. Andrzej Czesław Klimuszko „Wróćmy do ziół leczniczych”, Oficyna wydawnicza Rytm, s. 161-163
- Andrzej Żak „Dziennik zdrowia 2008. Medycyna naturalna 1000 skutecznych porad”, Videograf II, s. 70-71
- O. Grzegorz Franciszek Sroka „Poradnik Ziołowy”, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 134-135
- Dr Wighard Strehlow „Wiedza lecznicza św. Hildegardy z Bingen od A do Z”, Wydawnictwo Esprit, s. 218-223 i 228-231