Nasze magazyny
Lecznicze właściwości pokrzywy (czy też żgajki lub parzawki) opisali już Hipokrates i św. Hildegarda. A to dopiero początek. Przeprowadzone badania chemiczne dowiodły, że obecne w niej składniki mogą uzupełnić w organizmie deficyty witamin i biopierwiastków niezbędnych do prawidłowej przemiany materii¹.
Pokrzywa wspomaga układ moczowy
Podstawowym zastosowaniem korzeni pokrzywy jest leczenie chorób układu moczowego - Komisja Europejska zaleca jej wykorzystywanie w terapii pierwszego i drugiego stadium przerostu gruczołu krokowego (BPH), ponieważ spowalnia jego rozwój².
Pokrzywa sprawdza się też w zwalczaniu towarzyszących BPH stanów zapalnych i zakażeń bakteryjnych układu moczowego oraz zaburzeń oddawania moczu. Badania potwierdziły, że wyciąg z korzenia pokrzywy zmniejsza objętość moczu zalegającego w pęcherzu i bolesność jego oddawania³. W randomizowanych badaniach poprawę wykazano u 81% pacjentów stosujących wyciąg z korzenia pokrzywy w porównaniu do 16% w grupie placebo.
Pokrzywa obniża poziom cholesterolu i cukru
Metryczka
Występowanie: rośnie w wilgotnych lasach i zaroślach oraz na żyznych siedliskach ruderalnych.
Surowiec leczniczy: liść (Folium Urticae), ziele (Herba Utricae dioicae), korzeń (Radix Urticae), nasiona (Semen Utricae dioicae).
Pora zbioru: ziele i liście pokrzywy zrywa się, gdy są jeszcze młode, a roślina nie kwitnie (w kwietniu i maju). Korzenie i kłącza wykopuje się wczesną wiosną lub jesienią.
Ważne: ścinamy tylko szczytowe części pędów pokrzywy (długości ok. 5 cm) z 3-4 parami liści. Ponieważ pokrzywa absorbuje zanieczyszczenia, nie należy zrywać jej w okolicach zakładów przemysłowych i dróg.
Spożywanie ekstraktu z pokrzywy wpływa pozytywnie na poziom lipidów we krwi szczurów. W jednym z eksperymentów okazało się, że po 30 dniach podawania zwierzętom ekstraktu spadł u nich ogólny poziom cholesterolu oraz tzw. "zły" cholesterol (frakcja LDL)4. Ponadto liście i ziele pokrzywy nieznacznie obniżają poziom cukru we krwi, dlatego stosowane są jako pomocnicze metody kontrolowania cukrzycy typu 25. Potwierdzają to badania na gryzoniach, u których wywołano sztucznie cukrzycę i podano mieszaninę ekstraktów z 6 ziół (w tym pokrzywy) - już po 3 godzinach wzrósł u nich poziom insuliny we krwi.
Pokrzywa poprawia przemianę materii
Dzięki dużej zawartości witamin i pierwiastków śladowych pokrzywa wpływa na procesy przemiany materii, pobudzając aktywność gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz przyspieszając proces eliminacji chlorków, mocznika i szkodliwych produktów metabolizmu. Przetwory z liści pokrzywy zmniejszają stany zapalne przewodu pokarmowego i przeciwdziałają słabym biegunkom6. Pobudzają również wydzielanie soku żołądkowego.
Pokrzywa leczy ból w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS)
Badania kliniczne potwierdziły przeciwbólowe właściwości pokrzywy w chorobie zwyrodnieniowej stawów7. Okazało się, że wśród pacjentów ze zdiagnozowanymi stanami zapalnymi stawów i kości oraz bólami dysku i bólami wywołanymi urazami mechanicznymi podawanie pokrzywy łagodziło dolegliwości. Jedynym objawem niepożądanym była przemijająca wysypka.
Prawdopodobnie skuteczność pokrzywy w chorobach reumatycznych wynika z tego, że pozwala ona wydalić z organizmu złogi moczowe odkładające się w przebiegu tych schorzeń w tkankach okołostawowych.
Pokrzywa a pielęgnacja
Pokrzywa stosowana jest jako naturalny składnik licznych kosmetyków: kremów, maseczek, toników i szamponów stosowanych w pielęgnacji skóry i włosów skłonnych do przetłuszczania się8. Włosy można płukać samodzielnie robionym roztworem: wystarczy posiekać ok. 100 g liści pokrzywy, zalać je 0,5 l gorącej wody, a po ostudzeniu dodać 0,5 l octu. Taka regularna kuracja zapobiega wypadaniu włosów i pomaga zwalczyć łupież. Zewnętrzne stosowanie pokrzywy może jednak powodować reakcje alergiczne.
Bibliografia
- Ożarowski A, Rumińska A, Suchorska K i wsp. Leksykon roślin leczniczych. PWRiL, Warszawa 1990.
- Blumenthal M, Busse WR, Goldberg A i wsp. The Complete German Commission E Monographs. Austin, TX: American Botanical Council; Boston: Integr Med Com 1998
- Różański H. Pokrzywa - Urtica w fitoterapii. Poznań - Swarzędz 2007
- Fitoter 2006; 77: 183-188
- Eliza Lamer-Zarawska, Barbara Kowal-Gierczak, Jan Niedworok (red.): Fitoterapia i leki roślinne. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007, s. 220.
- Teresa Lewkowicz-Mosiej: Rośliny lecznicze. Warszawa: Świat Książki, 2012, s. 256.
- Complement Ther Med, 1999, 7(3): 126-131
- Phytomedicine 2007, 14(6): 423-435
