Nasze magazyny
Słyszymy "niedożywienie" i oczyma wyobraźni widzimy głodujące dzieci w krajach Trzeciego Świata.
Jednak ten problem występuje i bliżej nas. Szacuje się, że ok. 2 mln Brytyjczyków jest niedożywionych - tzn. nie dostarczają swoim organizmom wystarczająco dużo składników odżywczych, żeby mogły prawidłowo funkcjonować - a kolejny milion jest na granicy niedożywienia. Podobne dane dla Polski to 2 miliony niedożywionych i 5 milionów na granicy niedożywienia, a według PCK liczba dzieci niedożywionych w naszym kraju sięga 650.000.
Lekarze twierdzą, że zbilansowana dieta dostarczy nam wszelkich niezbędnych witamin i minerałów. Tyle że prawie nikt nie wie, jak ona powinna wyglądać! Zgodzimy się jednak, że niewielu z nas ją stosuje... Nawet jeśli pochłaniamy ogromne ilości warzyw i owoców, możemy nie dostarczać sobie odpowiedniej ilości składników odżywczych, zwłaszcza jeśli produkty, które kupujemy, nie są świeże i z organicznych upraw, albo rosły w glebie pozbawionej w wyniku nadmiernej eksploatacji minerałów.
Pomagamy sobie więc suplementami. Na rynku jest wiele preparatów, ale nie wszystkie spełniają swoją rolę! Warto wybierać te, które w zbiorze międzynarodowych norm żywnościowych Codex Alimentarius są sklasyfikowane jako żywność. Zawarte w nich substancje są najbardziej zbliżone do tych, których powinniśmy sobie dostarczać wraz z jedzeniem; dzięki temu łatwiej się je trawi i przyswaja.
O tym, ile i jakich witamin i minerałów potrzebujemy, w największym stopniu decydują nasz wiek, dieta i stan zdrowia.
Osoby starsze i przewlekle chorzy, np. na nowotwory, muszą ich spożywać znacznie więcej, niż ludzie młodzi i zdrowi.
Z kolei np. weganie powinni stale kontrolować, czy ich dieta jest wystarczająco bogata w produkty z witaminą B12.
Jednak nawet dla osób stosunkowo zdrowych i w średnim wieku trudno jest określić optymalną dzienną dawkę składników odżywczych. Naukowcy pracujący na zlecenie brytyjskiego rządu stworzyli specjalną jednostkę oznaczającą takie dobowe minimum - Recommended Daily Allowance (RDA), w USA znaną jako Recommended Daily Intake (RDI).
Tyle że jeśli chcemy być zdrowi, mieć dużo energii i jak najrzadziej oglądać wnętrze gabinetu lekarza, potrzebujemy znacznie więcej, niż przewidują RDA i RDI. Choć optymalne dawki są indywidualnie dopasowywane do pacjenta i decyduje o nich profil zdrowotny każdego z nas, dr Emanuel Cheraskin z Uniwersytetu Medycznego w Alabamie dał nam przybliżony obraz takiej optymalnej ilości składników odżywczych dla każdego - Suggested Optimal Nutritional Allowances (SONA).
Klucz
μg - mikrogramy (1000 μg = 1 mg)
SONA
RDA
RDI
mg - miligramy (1000 mg = 1 g)
SONA
RDA
RDI
Co pokazują diagramy
Każde duże koło to konkretny minerał lub witamina. Zawarte w nim mniejsze koła w innych kolorach pokazują ilości rekomendowane jako RDA, RDI i SONA.
Koła różnią się wielkością, co pokazuje znaczną różnicę między minimalną ilością składników odżywczych RDA i RDI, dzięki której nasz organizm poradzi sobie z chorobami wynikającymi z niedoborów (np. szkorbut) a ilością określaną jako SONA, która jest niezbędna dla utrzymania optymalnego stanu zdrowia.
Niedobory witamin i minerałów
Witamina A
Objawy niedoboru: wysypka odropodobna; problemy ze wzrokiem lub "kurza ślepota"; suchość oczu (zespół suchego oka)
Witamina B1 (tiamina)
Objawy niedoboru: osłabienie zmysłów; drżenie rąk
Witamina B2 (ryboflawina)
Objawy niedoboru: rany na języku lub ustach; popękana lub łuszcząca się skóra warg; przetłuszczająca się; zaczerwieniona i "łuskowata" skóra twarzy i bocznych części nosa
Witamina B3 (niacyna)
Objawy niedoboru: rany na języku; ból języka
Witamina B6 (fosforan pirydoksalu)
Objawy niedoboru: zapominanie marzeń sennych; dysplazja (zmiany przedrakowe) szyjki macicy; zespół cieśni nadgarstka
Witamina B7 (biotyna)
Objawy niedoboru: wypadanie włosów
Witamina B9 (kwas foliowy)
Objawy niedoboru: ból języka lub rany na języku (o gładkiej fakturze); choroba dziąseł; dysplazja szyjki macicy (zmiany przedrakowe)
Witamina B12
Objawy niedoboru: przedwcześnie siwiejące włosy (oznaka anemii złośliwej; niedokrwistości Addisona-Biermera); osłabienie zmysłów; obwodowa neuropatia cukrzycowa (często drętwienie dłoni i stóp lub mrowienie w dłoniach i stopach)
Witamina E (tokoferol)
Objawy niedoboru: neuropatia obwodowa; ataksja (brak koordynacji ruchowej; tzw. niezborność ruchów); osłabiony układ odpornościowy; retinopatia (poważne uszkodzenie siatkówki oka)
Witamina C
Objawy niedoboru: samoistne krwotoki; sucha łuszcząca się skóra; krwawienie i choroby dziąseł; częste przeziębienia; uporczywe infekcje
Witamina D
Objawy niedoboru: krzywica; bóle kostne; słabość mięśni; choroby układu krążenia; nowotwory; astma
Wapń
Objawy niedoboru: drętwienie palców u rąk; konwulsje; arytmia (nieregularny rytm serca); osteoporoza; złamania kości
Selen
Objawy niedoboru: nowotwór lub historia chorób nowotworowych w rodzinie; kardiomiopatia (choroby mięśnia sercowego)
Jod
Objawy niedoboru: wole tarczycy; niedoczynność tarczycy
Chrom
Objawy niedoboru: katarakta (zaćma); łaknienie cukru; wahania poziomu glukozy we krwi; niski poziom glukozy we krwi
Magnez
Objawy niedoboru: miękka; łamliwa płytka paznokcia; nadpobudliwość u dzieci; skurcze mięśni nóg; PMS - zespół napięcia przedmiesiączkowego; osłabienie zmysłów; uporczywa biegunka; drżenie rąk; nadciśnienie tętnicze; dysfagia (trudności z przełykaniem); nadwrażliwość na światło; osteoporoza; nadciśnienie tętnicze w czasie ciąży
Cynk
Objawy niedoboru: rozstępy; nadpobudliwość u dzieci; słabe gojenie się ran; częste przeziębienia; niepłodność i poronienia; zaburzenia węchu i smaku; słaby wzrok lub kurza ślepota; uporczywe infekcje
Żelazo
Objawy niedoboru: blady język; wypadanie włosów
Bibliografia
- BMJ, 2012; 345: e4348Pozycja numer dwaPozycja numer Trzy
