Pięciornik kurze ziele - właściwości i przepisy

Pięciornik kurze ziele - zioło o cennych właściwościach

Ta niewielka roślina dorasta do 30 cm wyso­kości i przyciąga uwagę pięknymi żółtymi kwiatkami. Jednak to nie one, a ukryte pod ziemią kłącza stały się surowcem wykorzy­stywanym w leczeniu wielu dolegliwości. Pięciornik kurze ziele zawiera do ok. 20% garbników, głównie katechinowych, ponadto wolne kwasy organiczne (m.in. elagowy, chinowy), trójterpen tormentol, związ­ki żywiczne i woskowe, olejek eteryczny, skrobię, fitosterole, szczawian wapnia oraz sole mineralne¹. Dzięki dużej zawartości garbików wykazuje sil­ne działanie przeciwbakteryjne, ściągające, prze­ciwbiegunkowe i przeciwwirusowe.

Właściwości pięciornika

Zioło zwalcza zapalenie gardła, migdałków, paradontozę, stany zapalne dziąseł, jelit i żołądka oraz zmniejsza ob­jawy infekcji układu płciowego u kobiet. Pomaga w chorobach przewodu pokarmowego, zespole jelita drażliwego. Sprawdza się przy odparzeniach, nadżerkach w jamie ustnej, trudno gojących się ranach i zajadach. Ponadto odwar z kłącza pięcior­nika zmniejsza obrzęki, obkurcza naczynia krwio­nośne, dlatego przynosi ulgę w hemoroidach. Sproszkowane kłącze jest częstym składnikiem mieszanek ziołowych wspomagających leczenie cukrzycy. Tanoidy (garbniki hydrolizujące) mają zdolność wymiatania wolnych rodników i działają stymulująco na układ immunologiczny. Badania in vivo na szczurach wskazują także na działanie przeciwzakrzepowe tormentilu – produktu na ba­zie wyciągu pozyskanego z kłącza pięciornika².

• Działanie przeciwzapalne Uczeni z Freiburga, już dobrych kilka lat temu, wyka­zali zdolność przeciwzapalną pięciornika kurze ziele w kontrolowanym placebo badaniu rumienia UV z po­dwójnie ślepą próbą z udziałem 40 zdrowych ochot­ników. Ci sami naukowcy postanowili też zbadać, czy działa on na skórę w podobny sposób jak kortykostero­idy. Założyli, że skoro działanie przeciwzapalne korty­kosteroidów koreluje z ich właściwościami wazokon­strykcyjnymi (czyli zdolnością do zwężenia światła naczyń skutkującego zwiększeniem ciśnienia krwi), sprawdzą, czy zioło je również wykazuje. Okazało się, że pięciornik działa porównywalnie do hydrokorty­zonu. Oznacza to, że roślina nie tylko ma działanie przeciwzapalne, ale również obkurczające naczynia krwionośne i właśnie dlatego może być wykorzystana w miejscowym leczeniu zapalnych chorób skóry. Przeciwzapalne właściwości ekstrak­tu z kłącza wykorzystuje się do płu­kanek w krwawieniach z dziąseł, stanach zapalnych gardła, oparzeniach oraz w zapaleniu pochwy i upławach.
• Bicz na drobnoustroje Wykazano również, że wyciąg z zio­ła ogranicza tworzenie się płytki nazębnej⁴ i wykazuje aktywność wobec takich bakterii jak: Bacilus cereus, Helicobacter pylori, Esche­richia coli, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa, Staphy­lococcus aureus, a także grzy­bów Candida albicans i krusei. W badaniach udowodniono też jego korzystny wpływ na przyspieszenie gojenia się ran cukrzycowych⁵. Naukowcy zauważyli, że część garbników hydrolizujących zawartych w kłączu przedostaje się do układu moczowego, działając przeciwzapal­nie i bakteriobójczo, w tym również na szczepy antybiotykooporne.
• Wsparcie układu trawiennego Pięciornik kurze ziele ma silne działanie przeciwbiegunkowe⁶. Chroni błony śluzowe, żołądek i je­lita przed podrażnieniami oraz działa protekcyjnie na wątrobę. Doustne przyjmowane wyciągów garbnikowych utrudnia przenikanie wody przez ściany jelit i rozrze­dzenie treści jelitowej, osłabiając biegunki, co ogranicza utratę wody i elektrolitów. Równocześnie hamuje rozwój drobnoustrojów chorobo­twórczych, skutecznie neutralizuje toksyny wydzielane przez bakterie, grzyby, a nawet toksyczne dzia­łanie niektórych metali ciężkie, np. ołowiu. W badaniu z udziałem dzieci dowiedziono, że podawanie ekstraktu z korzenia skróciło czas trwania biegunki rotawirusowej⁷. Zioło stosuje się także przy do­legliwościach zespołu jelita draż­liwego oraz nudnościach.

• Działanie przeciwkrwotoczne Ze względu na obecność garbników i czerwieni tormentilowej w ekstrakcie z kłącza pięciornika kurzego stosowa­no go już wieki temu, jako antidotum w zapaleniach jelit i krwawieniach w obrębie przewodu pokarmowego. Wyciąg z rośliny zapobiega wystę­powaniu krwawień wewnętrznych i wysięków (dzięki zdolności do ob­kurczania naczyń krwionośnych⁸ i zwiększenia krzepliwość krwi).
• Dba o urodę Jest pomocny w leczeniu stanów zapalnych skóry⁹. Stosowany zewnętrznie do przemywania cery tłustej i trądzikowej widocz­nie zmniejsza rozszerzone pory, pielęgnuje cerę łojotokową, re­dukuje blizny. Wspomaga też go­jenie się trądziku różowatego. Natomiast dodany do kąpieli redukuje nadmierną potliwość. Odwar warto stosować do płuka­nia przetłuszczających się włosów, dzięki czemu zmniejsza się wy­dzielanie łoju, a fryzura zyskuje połysk i delikatny brązowy odcień.

Jak stosować pięciornik kurze ziele?

• Odwar  Łyżkę suszonego, rozdrobnionego kłącza pięciornika kurzego zalej szklan­ką zimnej wody, doprowadź do wrze­nia i gotuj pod przykryciem na małym ogniu przez 5-6 min. Odstaw do prze­studzenia, następnie przecedź. Pij po 2 łyżki 3 razy dziennie podczas biegunki. Odwar można stosować także do płu­kanek i okładów zewnętrznych po roz­cieńczeniu 2 łyżek w 0,5 szklanki prze­gotowanej i ostudzonej wody.
• Napar 2 łyżeczki kłącza zalej szklanką wrzącej wody, zaparz pod przykry­ciem przez 20 min, przecedź. Pij do 4 razy dziennie w kłopotach trawien­nych, takich jak biegunka czy zaparcia. Możesz też zastosować go jako płyn do płukania jamy ustnej, by złagodzić stan zapalny dziąseł oraz gardła.
• Nalewka 50 g rozdrobnionego kłącza zalej 500 ml 40% alkoholu. Odstaw na mi­nimum tydzień, od czasu do czasu wstrząśnij. Przecedź i przelej gotową nalewkę do butelki z ciemnego szkła, przechowuj w chłodnym miejscu. Po rozcieńczeniu 1 łyżeczki w 0,5 szklan­ki ciepłej wody stosuj do płukania gardła podczas anginy oraz zewnętrz­nie do przemywania w chorobach skórnych. W stanach zapalnych żo­łądka pij 3 razy dziennie po łyżeczce.
• Pięciornikowe winko Wlej do butelki 700 ml półsłodkie­go lub słodkiego czerwonego wina i dodaj 30 g sproszkowanego kłącza pięciornika oraz 10 g ziela krwawni­ka. Maceruj przez 2 tygodnie, często wstrząsając. Pij po 50 ml 2 razy dzien­nie na godzinę przed posiłkiem. Pomaga w walce z biegunką.
• Mieszanka na upławy Pomocna w stanach zapalnych pochwy i szyjki macicy. Zmieszaj po 30 g kwia­tów jasnoty i ziela rdestu ptasiego, 20 g ziela skrzypu, 15 g liści pokrzywy, 6 g kory dębu i 6 g kłącza pięciornika. 2 łyżki mieszanki zalej 1,5 szklanki wrzącej wody, przykryj i odstaw na go­dzinę. Przecedź i pij małymi porcjami w ciągu dnia między posiłkami.