Nasze magazyny
Arnika górska jest rozpoznawalna dzięki swoim jasnopomarańczowym lub żółtym kwiatom, które podobne są do kwiatów rumianku. Jest ceniona za swoje właściwości lecznicze od setek lat.
W XVIII w. zaczęto sprzedawać ją w aptekach, jako środek o silnym działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i wspomagającym gojenie. Spowodowało to wzrost jej popularności wśród zielarzy i aptekarzy, zwiększyło zapotrzebowanie na ten surowiec, co przyczyniło się do jej intensywnego zbierania i znacznego zmniejszenia zasobów. W konsekwencji została objęta ścisłą ochroną1. Obecnie jest uprawiana pod kontrolą na specjalnych plantacjach.
ARNIKA GÓRSKA (ARNICA MONTANA)
Występowanie: naturalnie rośnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Najczęściej można ją znaleźć na górskich łąkach i polanach.
Surowiec: Kwiaty (Arnicae flos). Kwitnie od czerwca do sierpnia, w zależności od warunków klimatycznych. Delikatne kwiaty zbiera się w pełni kwitnienia, ręcznie, aby ich nie uszkodzić. Po zebraniu surowiec suszy się w przewiewnym i zacienionym miejscu.
Uprawa: Roślina preferuje gleby kwaśne i ubogie w wapń, nasłonecznione, wilgotne. Najlepiej rośnie w górach i na terenach podgórskich. Ze względu na delikatny system korzeniowy i wrażliwość na zmiany środowiskowe, nie toleruje intensywnego nawożenia ani przesadzania. Jej rozmnażanie odbywa się poprzez nasiona lub podział kłączy.
Ważne: Wykazuje silne działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe, ale nie powinna być stosowana na otwarte rany. Nie należy stosować jej wewnętrznie w ostrych nieżytach żołądka i jelit, po zawale serca i podczas terapii niektórymi środkami nasennymi.
Arnika zawiera wiele bioaktywnych związków, które przyczyniają się do jej właściwości leczniczych. Najważniejszym składnikiem aktywnym jest helenalina, odpowiedzialna za jej działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Hamuje działanie czynników prozapalnych, takich jak cytokiny. Jest bogata we flawonoidy:luteolinę, kwercetynę i apigeninę o właściwościach przeciwutleniających, przeciwzapalnych i przeciwbakteryjnych2.
Arnika zawiera różne oleje eteryczne, takie jak tymol, karwakrol i eugenol, które mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. W roślinie tej znajdziemy też kwas chlorogenowy, który wspomaga ochronę komórek przed wolnymi rodnikami oraz karotenoidy, które są silnymi przeciwutleniaczami, wpływającymi korzystnie na stan skóry i błon śluzowych.
To zioło szeroko stosowane w medycynie naturalnej, farmakologii oraz kosmetyce. W homeopatii jest jedną z najczęściej stosowanych roślin leczniczych. Ma charakterystyczny, intensywny zapach, który odstrasza niektóre owady. Warto jednak pamiętać, że arnika powinna być stosowana zewnętrznie i pod nadzorem specjalisty, aby uniknąć ewentualnych skutków ubocznych. Nie jest wskazane stosowanie preparatów z arniki u dzieci poniżej 12. r.ż. oraz u kobiet w okresie ciąży i laktacji3.
Arnika na stłuczenia i siniaki
Arnika jest niezwykle popularna jako naturalny środek w leczeniu urazów. Zawarte w niej helenalina i flawonoidy działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo, co pomaga zmniejszyć ból, obrzęk i stan zapalny4. Stosowana na uszkodzone miejsca w postaci maści, kremu lub żelu przyspiesza wchłanianie krwiaków i zmniejsza widoczność siniaków. Pomaga również w regeneracji uszkodzonych tkanek, co przyspiesza proces gojenia.
Arnika odkaża rany skórne
Ze względu na swoje właściwości antyseptyczne jest pomocna w leczeniu drobnych ran, zadrapań i infekcji skórnych. Związki zawarte w arnice, takie jak oleje eteryczne i karotenoidy, poprawiają mikrokrążenie, działają przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo, co pomaga zapobiegać zakażeniom i przyspiesza gojenie ran5. Stosowanie arniki na drobne rany i zadrapania może przyspieszyć regenerację skóry oraz zapobiec rozwojowi infekcji.
Jak arnika działa na układ krążenia?
Ekstrakty z tego zioła poprawiają mikrokrążenie i mogą być stosowane wspomagająco przy takich problemach, jak żylaki i pękające naczynka. Regularne stosowanie maści i żeli z arniką może wzmacniać ściany naczyń krwionośnych i zapobiegać powstawaniu tzw. pajączków na skórze. Stosowana w leczeniu powierzchownych zapaleń żył pomaga zmniejszyć stan zapalny i obrzęk. Wzmacnia naczynia krwionośne, poprawia krążenie i zmniejsza ryzyko powstawania zakrzepów6.
Na bóle mięśni i stawów
Dzięki zawartości substancji o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych arnika pomaga zmniejszyć stan zapalny i przynosi ulgę w bólu mięśni i stawów8. Poprawia ich ruchomość i przyspiesza regenerację zmęczonych mięśni po intensywnym wysiłku fizycznym. Jest popularnym składnikiem olejków do masażu dla sportowców. Stosowanie arniki w formie maści, żelu lub kąpieli może przynieść znaczną ulgę osobom cierpiącym na artretyzm i reumatyzm.
Arnika łagodzi ból po ukąszeniach
Jej właściwości przeciwzapalne i przeciwbólowe łagodzą objawy świąd po ataku owadów. Zmniejsza swędzenie i dyskomfort, pomagając złagodzić ból, obrzęk i stan zapalny. Stosowanie maści lub żelu z arniki na miejsca ukąszeń owadów przynosi szybką ulgę i pomaga w szybszym gojeniu skóry.
Wykorzystanie arniki w kosmetyce i pielęgnacji skóry
Ekstrakty z rośliny znajdują zastosowanie w kosmetykach do pielęgnacji skóry skłonnej do podrażnień i zaczerwienień. Jest często dodawana do kremów dedykowanych skórze naczynkowej oraz do preparatów na cienie pod oczami. Łagodzi podrażnienia, działa przeciwzapalnie, oczyszcza pory i zmiękcza skórę9. Ze względu na swoje właściwości antyseptyczne arnika znalazła zastosowanie w produktach przeciwtrądzikowych, pomaga redukować zmiany skórne i przyspiesza ich gojenie. Jest dodatkiem do niektórych płukanek, żeli i odżywek do włosów. Używana jako dodatek do płynów do kąpieli wzmacnia pękające naczynka krwionośne, zmniejsza cellulit i łagodzi dermatozy. Pomaga w leczeniu leiszmaniozy skórnej.
Jak stosować arnikę?
- Napój przeciwzapalny Zaparz 1 łyżeczkę suszonej arniki w 250 ml gorącej wody przez 10 min. Przecedź i pij raz dziennie, aby wspomóc organizm w walce ze stanami zapalnymi.
- Okład na stłuczenia i siniaki Przygotuj napar. 1 łyżkę suszonej arniki zalej 200 ml bardzo gorącej wody. Przestudź, przecedź i namocz w naparze gazę, a następnie lekko odciśnij i przyłóż do posiniaczonego miejsca na 10-15 min. Powtarzaj 2-3 razy dziennie.
- Płukanka na podrażnione dziąsła. Dodaj łyżeczkę naparu z arniki do szklanki letniej wody. Płucz usta 2 razy dziennie, aby zmniejszyć stan zapalny i ból dziąseł.
- Tonik do cery naczynkowej. Zaparz łyżeczkę suszonej arniki w 100 ml wody. Po ostudzeniu przecedź i przelej do butelki, najlepiej z ciemnego szkła. Stosuj jako tonik do twarzy rano i wieczorem, aby wzmocnić naczynka.
- Olejek na bóle stawów. Zmieszaj 10 kropli olejku z arniki z 2 łyżkami oleju jojoba. Wmasuj w bolące stawy, aby zmniejszyć stan zapalny.
- Żel na zmęczone nogi. Wymieszaj 2 łyżki żelu z aloesu z 2 łyżkami mocnego naparu z arniki. Wmasuj wieczorem w zmęczone i opuchnięte nogi po długim dniu, aby złagodzić obrzęki.
- Maseczka na trądzik. Zmieszaj łyżeczkę glinki zielonej z łyżeczką naparu z arniki. Nałóż na twarz na 10 min, a następnie zmyj letnią wodą. Pamiętaj, aby nie dopuścić do wyschnięcia maski na twarzy, zwilżaj ją wodą lub ulubionym hydrolatem.
- Spray na ukąszenia owadów. Do buteleczki z atomizerem wlej 50 ml wody, dodaj 5 kropli olejku z arniki i 5 kropli olejku lawendowego. Spryskuj ukąszenia, aby złagodzić swędzenie.
- Kompres na opuchnięte oczy. Zanurz 2 płatki kosmetyczne w letnim naparze z arniki i połóż na powieki na 10 min. Pomaga zmniejszyć opuchliznę i cienie pod oczami.
- Balsam na spierzchnięte usta. Wymieszaj łyżeczkę masła shea z 2 kroplami olejku z arniki. Nakładaj na usta, aby nawilżyć i przyspieszyć ich gojenie.
- Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006
- Anal. Ch im. Acta 2008; 614(2): 196–200
- European Medicines Agency, EMA /HM PC/198 794/2012
- Farmacja Polska; 78(9):491-502
- Pharmaceuticals (Basel) 2022; 15(7): 776
- Post. Fito ter. 2006; 7: 47–60
- Pharmacologyonline 2008,3,273–280
- J. Pharm. Ph armacol . 2017; 69(8): 925-45
- Teresa Wielgosz: Wielka księga ziół polskich. Poznań: Publicat S.A., 2008
