Tarczyca, jod i sól

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Jednym z największych naturalnych rezerwuarów jodu jest woda morska. Fale morskie uderzając o brzeg, tworzą w powietrzu aerozol solankowy bogaty w jod. Najwyższe stężenie w powietrzu osiąga on podczas silnego wiatru, gdy fale mocno biją o brzeg i falochrony. Dlatego zaleca się spacery plażą po letniej burzy lub w okresie jesiennych sztormów. Bałtyk należy do mórz najbardziej zasobnych w jod, a stężenie tego pierwiastka w powietrzu jest na naszym wybrzeżu nawet sto razy większe niż w Polsce centralnej i południowej¹. Ponieważ jod bardzo łatwo przenika do organizmu przez błony śluzowe i skórę, nic szczególnego nie musimy robić, by pozyskać go, gdy przebywamy nad morzem. Oczywiście warto jeść uprawiane tam warzywa - one także absorbują jod^1,2.

Jeśli chodzi o spożycie jodu, nie ma uniwersalnej diety, ponieważ poza zbilansowaniem składników odżywczych niezwykle ważne jest to, gdzie mieszkamy^1,2. Niestety im bardziej oddalamy się od morza, tym mniejsze ilości jodu występują zarówno w powietrzu, jak i roślinach. Dlatego suplementację tym pierwiastkiem można pominąć tylko w planie dietetycznym osób mieszkających w rejonach nadmorskich (w Polsce występowanie wola, czyli powiększenie tarczycy, która przy niedoborach jodu próbuje w ten sposób sprostać wymaganiom organizmu, najczęściej obserwuje się u osób mieszkających w górach)^1,2. Rodzi się tylko pytanie: łykać tabletki czy solić? A jeśli solić, to ile?

Jak wybrać dobrą sól?

Jod jest dodawany do soli kuchennej w różnej postaci. Okazuje się, że dla naszej tarczycy nie jest obojętne, czy będzie to jodek potasu (KI), czy jodan potasu (KIO₃). Według badań przeprowadzonych przez amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA) istnieje duże ryzyko zablokowania pracy tarczycy przez jodan potasu, co w zasadzie nie dotyczy jodku potasu (jeden przypadek na 10 mln osób), a gdyby nawet był on przyczyną problemu, to można temu łatwo zaradzić. Co ważne, jodek potasu wchłania się lepiej niż jodan, który ma jednak tę przewagę, że jest związkiem bardziej stabilnym i wolniej rozpada się w czasie obróbki termicznej żywności. Mimo wszystko wybierajmy sól z dodatkiem jodku potasu, a potrawy doprawiajmy solą dopiero po zakończeniu gotowania³.

Unikaj soli ukrytej w żywności!

Od 1996 r. na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia sól kuchenna jest jodowana, co ma zapobiegać niedoborom tego pierwiastka w populacji. Przepisy określają, że sól przeznaczoną do spożycia przez ludzi należy wzbogacić taką ilością jodku lub jodanu potasu, by 100 g soli kuchennej zawierało ok. 30 mg jodu. Z przeliczenia wynika, że łyżka soli dostarcza nam ok. 137 μg jodu. Jest to ilość wystarczająca do pokrycia dziennego zapotrzebowania dorosłego człowieka⁴.

Ale uwaga! Spożywając przetworzoną żywność, która jest konserwowana solą, dziennie przyjmujemy jej zwykle więcej niż łyżkę. A przecież używamy jej dodatkowo do solenia potraw, które przygotowujemy sami!². Co robić? Wystarczy zmienić przyzwyczajenia i zrezygnować z żywności konserwowanej chemicznie na rzecz produktów świeżych. Wtedy sól do nich dodana będzie sprzymierzeńcem naszej tarczycy, a nie wrogiem zdrowia. Dodajmy, że organizm ma zdolność magazynowania jodu w tarczycy pod postacią tyreoglobuliny, więc jeśli przez pewien czas brakuje tego pierwiastka w naszej diecie, korzysta z rezerwy².

Pamiętajmy, że sól jest także źródłem sodu i chloru. Chlor to podstawowy anion w naszym organizmie, reguluje ciśnienie krwi i uwalnianie tlenu z czerwonych krwinek. Jest też aktywatorem enzymów trawiennych i wchodzi w skład soku żołądkowego⁵. Z kolei sód odpowiada za polaryzację błon komórkowych, która pozwala komórce reagować na bodźce zewnętrzne, oraz bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych⁶. Soląc potrawy, dbamy więc nie tylko o swoją tarczycę. Ważne, by robić to z umiarem.

Zuzanna Sawczuk