Nasze magazyny
Astma to poważny problem zdrowotny, który może dotyczyć nawet 300 mln osób na całym świecie. Niekontrolowana lub źle leczona nierzadko odpowiada za poważne ograniczenia w codziennym życiu, a nawet za śmierć. Szacuje się, że mniej niż połowa osób z astmą (zwłaszcza w przypadku dorosłych pacjentów) ma dobrze kontrolowane objawy.
Nic dziwnego zatem, że specjaliści zwracają się ku alternatywnym metodom leczenia z nadzieją, że wspomogą one farmakoterapię i poprawią jakość życia astmatyków. Niedawno grupa naukowców z Chin i Australii dokonała metaanalizy badań nad skutecznością akupunktury w łagodzeniu objawów astmy. Ta uznana już przez środowisko naukowe metoda leczenia różnych schorzeń często służy jako terapia astmy w Chinach.
Do tego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wymieniła astmę jako jedno ze wskazań do stosowania akupunktury. Istnieją miarodajne badania nad jej zastosowaniem w przypadku małych astmatyków, brak jednak dowodów na skuteczność akupunktury w łagodzeniu objawów u dorosłych pacjentów. Temu zagadnieniu postanowili przyjrzeć się autorzy pracy.
Z przygotowanych wstępnie ponad 15 tysięcy badań naukowych, po zastosowaniu różnego rodzaju filtrów, wzięli pod lupę 16 prac, w tym artykuły opublikowane w recenzowanych czasopismach oraz rozprawy naukowe. Łącznie uczestniczyło w nich 1293 ochotników, z czego w poszczególnych eksperymentach udział wzięło od 18 do 323 osób. Czas trwania leczenia wahał się od 1 dnia do 3 lat.
Część z tych badań porównywało skuteczność akupunktury (tradycyjnej, elektroakupunktury, akupresury itp.), połączonej z konwencjonalnymi metodami leczenia oraz placebo z medycyną konwencjonalną, inne zaś porównywały samą akupunkturę z placebo. Chodziło oczywiście nie o podawanie pacjentom fałszywych pigułek, ale o wmówienie im, że uczestniczą w sesji akupunktury, podczas gdy nie doświadczali oni prawdziwej terapii.
Autorzy metaanalizy zwracali szczególną uwagę na to, czy akupunktura poprawiła czynniki, takie jak szczytowy przepływ wydechowy (PEF), natężona objętość wydechowa pierwszosekundowa (FEV1) czy natężona pojemność życiowa (FVC). Sprawdzano też wyniki Kwestionariusza Jakości Życia w Astmie (AQLQ) i Testu Kontroli Astmy (ACT), a także objawy astmy, ewentualne zaostrzenie i stosowanie leków. Co udało się ustalić autorom przeglądu?
Zaobserwowano także, że akupunktura zwiększa FEV1, natomiast długotrwała terapia poprawia szczytowy przepływ wydechowy. Sesje akupunktury nie wpłynęły w żaden sposób na skuteczność farmakoterapii, jednak tę kwestię sprawdzono jedynie w 2 badaniach z udziałem małej liczby ochotników.
Po przeanalizowaniu wszystkich wniosków z badań i ich ograniczeń autorzy metaanalizy uznali akupunkturę za obiecujące wsparcie w leczeniu astmy. Przypomnieli, że w przytaczanych przez nich badaniach pomagała ona kontrolować chorobę i poprawiała pracę płuc. Naukowcy przy tym sugerują, że konieczne są dalsze badania nad akupunkturą jako terapią wspomagającą leczenie astmy u dorosłych pacjentów.
Oczywiście, jak każda terapia, akupunktura może wywoływać działania niepożądane. Te jednak w opisywanych badaniach miały miejsce rzadko i nie stanowiły zagrożenia dla pacjentów. Były to: ból w uciskanych punktach, podrażnienie skóry lub pojawienie się pęcherzy. Co ciekawe, w jednym z badań zaobserwowano w sumie u 3 osób zaostrzenie objawów astmy – zarówno w grupie badanej, jak i placebo.
W metaanalizie pojawiły się artykuły, w których wykorzystano różne odmiany akupunktury. Jedną z ciekawszych była akupunktura z aplikacją ziół. Polega ona na nakładaniu specjalnej mieszanki na wybrane punkty – moc roślin powinna w tych miejscach skuteczniej przenikać do środka organizmu i łagodzić objawy astmy.
Punkty akupunkturowe, które pojawiały się w badaniach najczęściej
Najwięcej interwencji wykonano na punkcie BL13 (Feishu), zlokalizowanym w górnej części pleców – jest on związany z funkcją płuc. Drugim punktem co do częstotliwości ucisku były ex aequo umiejscowiony w dolnym odcinku pleców BL23 (Shenshu), który odpowiada m.in. za wzmacnianie odporności i ST36 (Zusanli), który znajduje się w połowie goleni i wspomaga powrót organizmu do zdrowia.
Trzecie miejsce należało do umiejscowionego tuż nad talią po prawej stronie pleców punktu BL20 (Pishu), wspomagającego odporność i łagodzącego objawy zmęczenia.
Jeśli nadzieje naukowców spełnią się, w przyszłości możemy zyskać ważne narzędzie wspomagające leczenie astmy, które nie będzie przy tym wymagało częstej aplikacji, nie będzie też obciążało organizmu poprzez metabolizowanie substancji chemicznych.
- Clinical evidence for acupuncture for adult asthma: Systematic review and meta-analysis of randomised sham/placebo-controlled trials; Complementary Therapies in Medicine Volume 75, August 2023, 102956
