Wrzody żołądka: co jeść?

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Twój lekarz bardzo słusznie postąpił, kierując Cię na gastroskopię. Choć nie jest to przyjemne badanie, pozwoli wykluczyć znacznie groźniejsze choroby niż wrzody (np. raka żołądka). Ponadto dzięki niemu z dużą dokładnością będzie mógł ocenić stan błony śluzowej przewodu pokarmowego i od razu pobrać fragmenty tkanki z owrzodzonych miejsc, by przeprowadzić na nich test na obecność Helicobacter pylori oraz w badaniu histopatologicznym wykluczyć istnienie zmian nowotworowych. Możesz poprosić o wykonanie gastroskopii w znieczuleniu.

Wrzody żołądka to ubytek ściany żołądka lub dwunastnicy przekraczający warstwę mięśniową błony śluzowej i sięgający do błony podśluzowej lub do głębszych warstw tych oragnów. To jedna z najczęstszych chorób przewodu pokarmowego - dotyka ok. 10% populacji. Główną przyczyną jej powstania jest zakażenie Gram-ujemną bakterią Helicobacter pylori (92% przypadków wrzodów dwunastnicy i ok. 70% wrzodów żołądka)¹. W Polsce zainfekowanych jest nią ok. 84% dorosłych oraz ok. 30% dzieci². Od dawna bakteria ta uznana jest za karcynogen klasy I³. Jednak by zaczęła siać spustoszenie w żołądku lub dwunastnicy, muszą wystąpić sprzyjające warunki. Niestety najczęściej sami je tworzymy, źle się odżywiając, paląc papierosy czy bez zastanowienia sięgając po leki przeciwzapalne oraz glikokortykosterydy.

Jeżeli potwierdzą się domniemania Twojego lekarza i okaże się, że cierpisz na chorobę wrzodową żołądka, najprawdopodobniej wdroży on skojarzoną antybiotykoterapię połączoną z podawaniem blokerów pompy protonowej.

Leczenie będzie trwało 2 tygodnie. Zgodnie z wytycznymi (ustalenia Grupy Roboczej ds. Zakażenia H. pylori Polskiego Towarzystwa Gastrologicznego - konsensus 2008) dotyczącymi postępowania w zakażeniu tą bakterią uwzględnia się również podawanie probiotyku. Jednak w tym przypadku bądź ostrożna. W czasie leczenia wrzodów nie należy jeść nabiału (produkty mleczne powodują tzw. efekt odbicia - działają buforująco na kwasy, przynosząc krótkotrwałą ulgę, a finalnie pobudzają ich wydzielanie).

Dlatego na czas terapii lepiej zastąpić kefiry i jogurty probiotykami w kapsułkach. Gdyby leczenie nie odnosiło skutku, konieczna będzie ocena lekowrażliwości szczepów H. pylori zasiedlających Twój żołądek i zastosowanie terapii celowanej. Inną przyczyną zapalenia błony śluzowej żołądka są alergeny pokarmowe. U osób uczulonych spożycie określonych produktów może prowadzić do zmian w błonie śluzowej żołądka - przekrwienia, obrzęku, a nawet nadżerki. W takiej sytuacji postępowaniem warunkującym ustąpienie stanu zapalnego i związanych z nim zmian jest zastosowanie odpowiedniej diety eliminacyjnej. W każdym przypadku możesz wspomóc proces leczenia, stosując się do poniższych rad.

Wrzody żołądka? Rzuć palenie

Substancje zawarte w dymie papierosowym sprzyjają powstawaniu wrzodów. Natomiast nikotyna utrudnia prawidłowe gojenie się ran.

Dieta rozsądna dla żołądka

Nie tylko ochroni Cię przed wrzodami, ale również będzie doskonałą formą leczenia wspomagającego farmakoterapię. Dawniej to właśnie ścisła dieta stanowiła podstawę leczenia tej choroby. Dziś lekarze zalecają wsłuchanie się we własny organizm. Jedz to, po czym dobrze się czujesz, a rezygnuj z pokarmów nasilających przykre objawy. Zasadniczo chodzi o to, by pożywienie nie zalegało zbyt długo w żołądku, było łatwo przyswajalne oraz nie powodowało nadmiernego wydzielania kwasu solnego.

Dlatego najlepiej jest unikać produktów bogatotłuszczowych, takich jak np. niektóre wędliny, wieprzowina czy baranina. Spożycie tłuszczu nie powinno przekraczać fizjologicznego zapotrzebowania na ten składnik. Jego nadmiar może powodować opóźnianie opróżniania żołądka, co niejednokrotnie jest odpowiedzialne za występowanie objawów dyspeptycznych. W Twoim jadłospisie powinny dominować warzywa bogate w witaminy A, C i E, ryby morskie oraz ziarna zbóż. Jedz małe posiłki 5-6 razy dziennie, regularnie co 2-3 godz., powoli i w spokoju.

Pokochaj kapustę, pomożesz żołądkowi

Niektóre warzywa zawierają naturalne środki o działaniu przeciwwrzodowym. Kapusta swoje właściwości zawdzięcza związkowi o nazwie gefarnat oraz substancji przypominającej karbenoksolon - lek stosowany w leczeniu choroby wrzodowej. Sok z niej działa ochronnie na komórki błony śluzowej żołądka, pobudzając je do produkcji śluzu. Inne potwierdzone badaniami korzystne działanie tego warzywa wynika z kolei z jego właściwości bakteriobójczych⁴.

NNKT pomogą żołądkowi

Naukowcy przypuszczają, że kwas linolowy może mieć wpływ na zdolność błony śluzowej dwunastnicy do obrony przed czynnikami uszkadzającymi, takimi jak alkohol, kwasy żółciowe i niektóre leki, np. aspiryna. Jest on głównym źródłem działających cytoochronne prostaglandyn, ponadto, przyspieszając angiogenezę, ułatwia gojenie się uszkodzeń błony śluzowej⁵.

Badania epidemiologiczne dowodzą współzależności między spadkiem częstości występowania wrzodów trawiennych a częstością spożywania i całkowitą ilością kwasu linolowego w diecie⁶. Innym mechanizmem, dzięki któremu niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) mogą zmniejszać ryzyko choroby wrzodowej, jest obserwowany w badaniach in vitro ich hamujący wpływ na rozwój H. pylori.

Również przy niższych stężeniach NNKT dochodzi do nieodwracalnych uszkodzeń upośledzających jej zdolność do poruszania się. Wielonienasycone kwasy tłuszczowe wbudowywane w błonę komórki bakteryjnej zwiększają jej płynność, a tym samym powodują wzrost jej przepuszczalności dla małych cząsteczek, takich jak woda, chlorki oraz leki. Kwasy tłuszczowe wykazujące działanie hamujące rozwój H. pylori należą głównie do grupy n-3 oraz n-6⁷. Dobrym ich źródłem są ryby oraz oleje roślinne, głównie oliwa z oliwek czy olej lniany.

Warzywa strączkowe wspierają żołądek

Doniesienia z ostatnich lat sugerują, że dieta wysokobłonnikowa może obniżać ryzyko nawrotów choroby wrzodowej. Z badań przeprowadzonych w Indiach wynika, że u 81% osób stosujących niskobłonnikowy jadłospis (11,4 g/dzień) wystąpił nawrót choroby wrzodowej, podczas gdy w grupie osób, których menu obfitowało w błonnik (28,2 g/dzień), miało go tylko 14%⁸.

W prospektywnych badaniach kohortowych, przeprowadzonych u zdrowych osób w wieku 40-75 lat, wykazano, że spożywanie włókna pochodzącego z roślin strączkowych jest najefektywniejsze z punktu widzenia obniżania ryzyka wystąpienia choroby wrzodowej. Rośliny strączkowe oraz orzechy należą do najlepszych źródeł włókna rozpuszczalnego. Właśnie tej frakcji przypisywane jest korzystne profilaktyczne działanie⁹. Jednak osoby będące w fazie zaostrzenia objawów choroby mogą odczuwać dyskomfort po ich spożyciu.

Wrzody żołądka: ogranicz sól

Może ona działać drażniąco na błonę śluzową lepżołądka, zwiększając ryzyko wystąpienia różnego typu zapaleń. Ponadto nadmierna podaż chlorku sodu w diecie zwiększa ryzyko zakażenia H. pylori oraz nasila cytotoksyczne działanie wydzielanej przez nią toksyny wakuolizującej. To niekorzystne działanie odbywa się głównie poprzez stymulację wydzielania prozapalnych cytokin¹⁰.

Pij wodę - pomożesz żołądkowi

Kofeina (zawarta w kawie), teina (w czarnej herbacie) oraz czekolada sprzyjają powstawaniu zapaleń błony śluzowej żołądka poprzez zwiększanie kwaśności soku żołądkowego¹¹.

Czy ostre przyprawy szkodzą żołądkowi?

Panuje pogląd, że wrzodowcy nie powinni jeść mocno przyprawionych potraw. Jednak niektóre z prac dowodzą korzystnego działania wybranych przypraw. Kapsaicyna zawarta w pieprzu cayenne i chili ma zabezpieczać osoby leczone aspiryną przed nieżytem błony śluzowej żołądka powodowanym przez ten lek. Jej protekcyjne działanie na błonę śluzową tłumaczone jest powodowanym przez nią zwiększeniem przepływu krwi przez błonę śluzową, co skutkuje lepszym jej ukrwieniem¹².

Aminokwasy dobre dla żołądka

Fot. Pixabay / westerper

Wykazano, że niektóre z nich wykazują korzystne działanie w leczeniu choroby wrzodowej.

Glutamina nie tylko dostarcza komórkom błony śluzowej żołądka energii, ale także przyczynia się do lepszego ich ukrwienia poprzez zwiększenie przepływu krwi przez włosowate naczynia krwionośne. To zaś korzystnie wpływa na gojenie zmian zapalnych¹³.

Arginina zwiększa przepływ krwi przez błonę śluzową żołądka i oddziałuje na nią protekcyjnie¹⁴. Pokarmowym źródłem tego aminokwasu są: soja, mięso wołowe, wieprzowe, drobiowe, niektóre orzechy oraz ryby, głównie makrela.

Tryptofan to główny prekursor melatoniny, hormonu wydzielanego przez szyszynkę, wpływającego na wiele procesów biologicznych, m.in. na rytm dobowy organizmu oraz funkcjonowanie układu odpornościowego¹⁵. Hormon ten produkowany jest także w przewodzie pokarmowym¹⁶. Udowodniono ochronne działanie melatoniny i tryptofanu na błonę śluzową żołądka u osób przyjmujących niesterydowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Ten protekcyjny efekt polega na osłabieniu niekorzystnego działania wolnych rodników powstających przy stosowaniu leków z tej grupy. U chorych z ostrym uszkodzeniem błony śluzowej żołądka obserwuje się zwiększone zapotrzebowanie na melatoninę, co sugeruje, że niezbędne jest u nich uwzględnienie większej podaży tryptofanu w diecie¹⁷. Znajdziesz go w mleku, żółtym i białym serze, mięsie, rybach, bananach, suszonych daktylach i orzeszkach ziemnych oraz produktach sojowych.

Wrzody żołądka? Sięgnij po probiotyki

Wyniki badań przeprowadzonych in vitro wskazują, że bakterie probiotyczne mogą odgrywać istotną rolę w zapobieganiu zakażeniu H. pylori. Sugeruje się, że regularne spożywanie bogatych w nie produktów może nie tylko zmniejszać ryzyko infekcji, ale też prowadzić do usunięcia mikrobów¹⁸. Liczne szczepy probiotyczne hamują wzrost lub adhezję H. pylori do komórek nabłonka żołądkowego. Co ciekawe, pomagają również w profilaktyce zaburzeń smaku, które są częstym objawem stosowanej antybiotykoterapii. Badacze przypuszczają, że za powstanie tych nieprawidłowości odpowiada deficyt cynku spowodowany obniżeniem biodostępności wiązanego przez antybiotyk pierwiastka. Probiotyki, powodując wzrost wchłaniania cynku z przewodu pokarmowego (badania in vivo na modelu zwierzęcym), mogą tym samym przeciwdziałać wystąpieniu tego objawu¹⁹.

Siara bydlęca na wrzody żołądka

Colostrum bovinum, zwane też młodziwem, to płyn wydzielany przez gruczoły mleczne ssaków (krów, owiec, kóz), który powstaje pod koniec ciąży i w pierwszych dniach po porodzie. Ma on chronić młode zwierzę przed infekcjami i stymulować jego odporności. Naukowcy bliżej przyjrzeli się właściwościom colostrum i doszli do wniosku, że nie tylko silnie wzmacnia organizm, lecz także wykazuje inne działanie prozdrowotne - m.in. obniża ciśnienie, wzmacnia zęby i kości, zapobiega wrzodom.

Siara bydlęca zawiera ponad 250 związków w bardzo wysokim stężeniu - niespotykanym w żadnym innym produkcie pochodzenia naturalnego. Jednak największą wartość przypisuje się białkom, silnie wspierającym odporność organizmu, takim jak: immunoglobuliny (młodziwo zawiera stosunkowo wysokie ich stężenia - szczególnie tych klasy IgG), laktoferyna, lizozym i laktoperoksydaza. Substancje te wykazują silne właściwości antybakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Dodatkowo laktoferyna działa przeciwpasożytniczo oraz antynowotworowo.

Lukrecja ochroni żołądek

Wspomaga produkcję ochronnego śluzu w żołądku i jelitach, co niweluje ból i przyspiesza gojenie owrzodzeń. Pół łyżeczki sproszkowanego korzenia lukrecji wymieszaj w szklance wody i zostaw na noc pod przykryciem. Rano dodaj szklankę ugotowanego białego ryżu i całość zjedz. Stosuj raz dziennie przez tydzień. Zamiast tego posiłku możesz też pić 2-3 razy dziennie herbatę z lukrecji. Taka kuracja powinna trwać nie dłużej niż tydzień.

Miód manuka regeneruje żołądek

Dzięki rekordowej zawartości antybakteryjnego methylglyoxalu (MGO) hamuje rozwój i zabija aż 7 szczepów Helicobacter pylori. Dodatkowo obniża stężenie kwasu solnego i wspomaga regenerację uszkodzonej błony śluzowej żołądka.

Zalecane dawkowanie: 1-2 łyżeczki dziennie.

Inne miody są także pomocne w leczeniu wrzodów ze względu na zawartość enzymu o nazwie oksydaza glukozy, z którego powstaje przeciwbakteryjny nadtlenek wodoru niszczący bakterie Helicobacter pylori. Dodatkowo miód niweluje stan zapalny błony śluzowej. Najwięcej nadtlenku wodoru powstaje po kilkugodzinnym rozpuszczaniu go w wodzie.

Kiełki brokułu na wrzody żołądka

Sulforafan, aktywny związek występujący najobficiej w brokułach i ich kiełkach, efektywnie hamuje wzrost Helicobacter pylori. Jak wynika z badań, charakteryzuje się bójczym działaniem również względem szczepów opornych na antybiotyki.

Zielone banany i problemy z żołądkiem

Zawierają związki przeciwbakteryjne, które hamują rozwój wrzodów wywoływanych przez mikroby. Wpływają także w sposób naturalny na obniżenie kwasowości soków żołądkowych, co niweluje stan zapalny. Wrzodowcy powinni zjadać minimum 3 zielone banany dziennie - całe, w formie zmiksowanego szejka lub pieczone.

Przeciwutleniacze - przyjaciele żołądka

Zakażenie Helicobacter pylori prowadzi do uszkodzenia komórek błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz uwolnienia wolnych rodników tlenowych. Przyczyniają się one do zniszczenia bariery ochronnej żołądka.

Beta-karoten przeciwdziała temu, zwiększając odporność błony śluzowej przewodu pokarmowego na uszkodzenia, głównie poprzez pobudzenie produkcji ochronnego śluzu. Ma to znaczenie zarówno przy tworzeniu się owrzodzenia po raz pierwszy, jak również przy nawrotach choroby²⁰. U osób z aktywnym zapaleniem błony śluzowej żołądka stwierdzono niskie stężenie beta-karotenu w soku żołądkowym. U chorych z owrzodzeniem lub nadżerkowym zapaleniem błony śluzowej żołądka, którym podawano 30 tys. j.m. beta-karotenu dziennie, doszło do ustąpienia zmian²¹. Znajdziesz go w marchwi, jarmużu, szpinaku, czerwonej papryce, dyni oraz morelach.

Witamina C W innym badaniu w soku żołądkowym osób z zapaleniem błony śluzowej żołądka stwierdzono jej niskie stężenie. Badacze udowodnili, że w przypadku nieżytu żołądka spożywanie ok. 500 mg kwasu askorbinowego 2 razy dziennie nie jest w stanie podwyższyć stężenia tej witaminy w soku żołądkowym do wartości uznanych za prawidłowe²².

Zdaniem naukowców dopiero przyjmowanie ok. 5 g witaminy C na dobę w dawkach podzielonych przez okres ok. 4-5 tygodni może eliminować zakażenie H. pylori²². Dieta bogata w witaminę C nie tylko hamuje wzrost tej bakterii, ale także aktywność ureazy - wytwarzanego przez nią ezymu, uznanego za jeden z czynników odpowiedzialnych za jej patogenność. Naturalnymi bogatymi źródłami tej witaminy są przede wszystkim dzika róża, owoce cytrusowe, czarna porzeczka oraz natka pietruszki.

Witamina E Eksperyment przeprowadzony na modelu zwierzęcym wykazał, że podawanie szczurom witaminy E zapobiega uszkodzeniom błony śluzowej żołądka poprzez ograniczenie stresu oksydacyjnego. Ponadto zmniejsza napływ neutrofili oraz korzystnie wpływa na śluz pokrywający wnętrze żołądka²³. Witamina E to przeciwutleniacz przerywający łańcuch reakcji wolnorodnikowych. Obfitują w nią oleje roślinne, szczególnie słonecznikowy, lniany, a także czerwona papryka, szpinak i pomidory.

Suplementy dobre dla żołądka

W leczeniu zapaleń błony śluzowej żołądka korzystne jest stosowanie przede wszystkim cynku. Dowiedziono, że u chorych z owrzodzeniem trawiennym żołądka przyjmujących 50 mg tego pierwiastka 3 razy dziennie 3 razy szybciej do dochodzi ustępowania zmian zapalnych w porównaniu z pacjentami przyjmującymi placebo. Biorąc jednak pod uwagę, że zalecana dobowa podaż cynku w diecie wynosi 15-40 mg, to proponowane dawki wydają się stosunkowo duże²⁴. Możesz go sobie jednak dostarczyć bezpiecznie, jedząc pestki dyni i słonecznika, ryby, mięso drobiowe, jaja czy pieczywo z pełnego przemiału ziarna.

Wrzody żołądka: czas na pektyny!

Okazuje się, że wrzodowcy częściej niż osoby zdrowe mają przyspieszone opróżnianie żołądkowe. Badania eksperymentalne wykazały, że zawartość w diecie znacznej ilości żelujących polisacharydów, takich jak guma guar i pektyny, może opóźniać opróżnianie żołądka i tym samym wywierać u chorych korzystny efekt²⁵.