Brzydki zapach z ust? Te zioła odświeżają oddech

Na nieprzyjemny zapach z jamy ustnej skarży się ok. 50% ludzi na całym świecie¹. Dość powiedzieć, że Amerykanie wydają 1-3 mld dolarów rocznie na gumy, miętówki i inne odświeżacze oddechu².

Skąd bierze się nieprzyjemny zapach z jamy ustnej?

Halitoza to łacińskie słowo pochodzące od halitus (powietrze wdychane) i osis (zmiana patologiczna), którego medycy używają do opisania cuchnącego oddechu. Chociaż ma podłoże wieloczynnikowe, to źródłem 90% przypadków halitozy jest np. zła higiena jamy ustnej, choroby przyzębia, nalot na języku, zaleganie pokarmu w przestrzeniach między zębowych, nieczyste protezy, wadliwe uzupełnienia i infekcje gardła.

Na szczęście lotne olejki i substancje aktywne zawarte w wielu roślinach nie tylko hamują rozwój tych drobnoustrojów, ale też odświeżają zapach z ust.

Jednak jeżeli ich stosowanie, usunięcie ognisk próchnicy, stanów zapalnych oraz higiena jamy ustnej nie przynoszą poprawy Twojego stanu, poszukaj innych przyczyn nieświeżego oddechu.

Z badań wynika, że 9% przyczyn fetoru z ust mogą powodować choroby układu oddechowego (np. grzybica lub gruźlica), pokarmowego lub moczowego. U 1% pacjentów przyczyną halitozy jest dieta lub leki⁴. W takiej sytuacji, aby brzydki zapach znikł, najpierw trzeba wyleczyć pierwotną chorobę.

Które rośliny pomagają na brzydki zapach z ust?

Natka pietruszki (Petroselinum crispum)

W 1950 r. dr Franklin Howard Westcott zauważył, że zapach witaminy B i szparagów, zwykle wyczuwalne w moczu, były znacznie mniej odczuwalne, gdy jego pacjenci przyjmowali chlorofil-A. Odkrycie to sprawdził na swoim zespole. Okazało się, że zapach pod pachami został zmniejszony o połowę, a czasem wręcz zniesiony, nawet na 18 godz. od podania chlorofilu. Wyniki zostały potwierdzone w eksperymentach z grupą studentek.

Następnie badacz stwierdził, że płukanie jamy ustnej chlorofilem zmniejsza znacząco fetor wydzielany przez osoby jedzące dużo cebuli. Dalsze badania wykazały, że chlorofil usuwa zapachy w jamie ustnej i w gardle, a dzięki temu, że jest alkaliczny, odkwasza organizm⁵.

Dr Westcott zauważył, że już 100 mg chlorofilu włączonego do diety może zneutralizować nieświeży oddech czy zapach ciała. Kubek naci zawiera 38 mg chlorofilu, rukoli – 8,2 mg, pora – 7,7 mg, a kapusty chińskiej 4,1 mg. Dlatego warto dodawać je do wszelkich dań.

Lukrecja chińska (Glycyrrhiza uralensis)

Badacze z Quebecu wykazali, że ekstrakt z rośliny i jego główne związki – lukorydyna oraz lukoryzoflawan A – skutecznie zmniejszają ilość lotnych związków siarki, a zwłaszcza merkaptanu metylu i siarkowodoru, produkowanych przez określone gatunki bakterii kolonizujących jamę ustną.

Naukowcy sprawdzali ekstrakt także pod kątem jego wpływu aktywność proteazy bakterii Porphyromonas gingivalis, Prevotella intermedia i Solobacterium moorei.

Okazało się, że izolaty składników były skuteczniejsze od ekstraktu, jednak wszystkie hamowały wzrost każdego z wymienionych gatunków bakterii.

Były też w stanie w sposób zależny od dawki zmniejszyć produkcję lotnych związków siarki przez nie, gdyż blokowały konwersję cysteiny do siarkowodoru przez Prevotella intermedia. Na koniec akademicy wykazali działanie dezodoryzujące wyciągu z lukrecji⁶.

Cynamon (Cinnamomum verum)

Jak się okazuje, olejek eteryczny z kory cynamonowej może pomóc uporać się z beztlenową bakterią Solobacterium moorei. Redukuje tworzenie biofilmu przez mikroba i indukuje jego eradykację.

Nie dość na tym, traktowanie wstępnie uformowanego biofilmu S. moorei olejkiem cynamonowym znacznie zmniejszyło jego żywotność. Ponadto preparat hamował produkcję siarkowodoru. Z tych powodów autorzy badania uznali go obiecującą substancję do stosowania w produktach do higieny jamy ustnej w celu kontrolowania nieświeżego oddechu⁷.

Drzewo arakowe (Salvadora persica)

Miswak używany jest od wieków na półwyspie Arabskim jako naturalna szczoteczka do zębów. Jego niesamowite właściwości doceniła Światowa Organizacja Zdrowia, która zaleca żucie pałeczek z drzewa arakowego i czyszczenie nimi zębów na obszarach, w których ich stosowanie jest zwyczajowe.

Zebrano wiele dowodów na to, że miswak zawiera ponad 10 naturalnie występujących składników niezbędnych do utrzymania dobrego stanu zdrowia jamy ustnej. Zdaniem badaczy to właśnie dlatego zapobiega powstawaniu płytki nazębnej, zmniejsza kandydozę jamy ustnej u pacjentów po przeszczepieniu nerki oraz skutecznie przeciwdziała chorobom przyzębia.

Podczas żucia pałeczki z drzewa arakowego uwalniają się ekstrakty przeciwbakteryjne. Stwierdzono też, że płyny do płukania jamy ustnej zawierające Salvadora persica są skuteczne w hamowaniu kolonizacji szczepów bakteryjnych Streptococcus mutans na pierścieniach ortodontycznych oraz mają działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe¹¹.

Kardamon malabarski (Elettaria cardamomum)

Nasiona rośliny należą do najdroższych przypraw. W starożytnym Egipcie używano ich jako dodatku do perfum, dziś często stosuje się je do aromatyzowania wódek, likierów, kaw i pierników.

Nic więc dziwnego, że zielarze w Maroku bardzo często (76%) przepisują je tamtejszym obywatelom uskarżających się na cuchnący oddech. Uczeni z tego kraju, uważają, że może to mieć głębszy sens, bowiem udowodniono, że ekstrakty z kardamonu są aktywne przeciwko wielu patogennym bakteriom Gram-dodatnim i Gram-ujemnym⁸.

Zdaniem badaczy mieszanki kardamonu z anyżem (Pimpinella anisium) mogą być również pomocne, gdyż wykazano, że wodno-alkoholowe ekstrakty z anyżu działają przeciwbakteryjnie na bakterie próchnicotwórcze⁹.

Drzewo herbaciane (Melaleuca alternifolia)

Jedną z najbardziej podejrzewanych o wywoływanie brzydkiego zapachu z ust jest Gram-dodatnia bakteria Solobacterium moorei. Szczęśliwie, jak pokazały badania szwajcarskich stomatologów, jest ona wrażliwa na środki przeciwbakteryjne zawarte w olejku z drzewa herbacianego.

Zdaniem uczonych olejek ten należy wprowadzić produktów używanych do pielęgnacji jamy ustnej. Nim przemysł kosmetyczny pójdzie za tą sugestią, można dodawać kilka kropel olejku z drzewa herbacianego do wody, a następnie płukać taką emulsją jamę ustną¹⁰.

Propolis

Jego przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i regenerujące tkanki właściwości są znane od dawna. Brazylijczycy postanowili zbadać, czy sprawdzi się on również jako naturalny zamiennik dla płukanek do ust. W próbach in vitro testowali go przeciw Candida albicans, Staphylococcus aureus; Enterococcus faecalis; Streptococcus sobrinus, S. sanguis, S. cricetus, S. mutant, Actinomyces naeslundii; Porphyromonas gingivalis, P. endodontalis i Prevotella denticola.

Badali w nich przeciwdrobnoustrojową aktywność propolisu, jego zdolność do uniemożliwiania przylegania paciorkowców oraz zahamowania tworzenia nierozpuszczalnego w wodzie glukanu. Ekstrakt z propolisu istotnie hamował namnażanie wszystkich badanych mikroorganizmów, najmocniej działając na Actinomyces spp., zredukował również niemal całkowicie przyleganie komórek i tworzenie się glukanu¹⁵.

Pistacja kleista (Pistacia lentiscus)

Od czasów antycznych znane są jego właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze. Żucie żywicy z tego drzewa było praktykowane już w V wieku p.n.e. Mastyks możesz kupić w aptece. W próbach klinicznych na dorosłych mężczyznach z halitozą nastąpiło znaczące zmniejszenie ilości lotnych związków siarki w oddechu. Zdaniem badaczy wynika to z faktu, że mastyks zwalcza baterie beztlenowe bytujące w jamie ustnej¹².

Badian właściwy (Illicium verum)

Każdy, kto kiedyś rozgryzł anyż gwiaździsty, wie, jak mocny ma smak. Wykazano, że ma silne właściwości przeciwbakteryjne ze względu na obecność anetolu. Badania z jego użyciem potwierdziły, że jest on skuteczny wobec szczepów bakterii, drożdży i grzybów¹⁴. To jednak nie wszystko. Roślina korzystnie wpływa na przewód pokarmy – działa nań rozkurczowo, jednocześnie usprawniając proces trawienia i przyswajania przez organizm składników pokarmowych.

Kminek (Cuminum cyminum)

Aby zapobiec halitozie, uczeni w Korei Południowej radzą używać proszku z nasion kminku. Dowiedli oni, że żel przygotowany na ich bazie hamował wzrost Fusobacterium nuceleatum i Porphyeomonas gingivalis odpowiednio o 72,44% i 64,37%. Zahamował również aktywność L-metioniny-alfa-deamino-gamma-merkaptometanoliazy (METazy), która jest wytwarzana przez mikroorganizmy jamy ustnej. Zaobserwowali oni, że wraz ze wzrostem stężenia proszku z nasion kminku, zmniejszało się wytwarzanie lotnych związków siarki¹³

Mięta (Mentha)

Współcześni Irańczycy stwierdzili, że wystarczy płukać usta miętowy płynem, by skutecznie odświeżyć oddech. Spośród 84 nastolatków skarżących się na problemy z nieprzyjemnym zapachem z ust, 43 otrzymało płyn do płukania ust, a pozostali dostali placebo.

Badani płukali jamę ustną 15-20 ml podanych roztworów 3 razy w ciągu dnia (po śniadaniu, obiedzie lub po powrocie do domu, przed snem) przez tydzień i powstrzymywali się po tym przez 30 min od jedzenia i picia.

Już po tygodniu 23 uczniów z grupy używającej płynu miętowego nie wykazywało cuchnącego oddechu. Wyniki badania dowodzą, że płyn do płukania ust z mięty pieprzowej może zmniejszyć halitozę. Aby odświeżyć oddech, możesz żuć świeże listki lub płukać usta naparem miętowym¹⁶.

Herbata chińska (Camellia sinensis)

Naukowcy z Vancouver zauważyli, że brzydki oddech jest powodowany głównie przez mikroorganizmy jamy ustnej. Rozkładają one substraty białkowe do cysteiny i metioniny, które są następnie przekształcane lotne związki siarki – uwalniane z jamy ustnej przy oddychaniu lub mówieniu.

Ponieważ wykazano, że polifenole herbaty mają działanie przeciwbakteryjne i dezodorujące, Kanadyjczycy zbadali, czy proszek zielonej herbaty zmniejsza ilość lotnych związków siarki w jamie ustnej i porównali jego skuteczność z innymi produktami zwalczającymi halitozę. Bezpośrednio po podaniu zielona herbata wykazała największe zmniejszenie ich stężenia¹⁵.

Ponadto naukowcy odkryli również, że polifenole obecne w zielonej herbacie hamują rozwój raka jamy ustnej i ograniczają osadzanie się płytki nazębnej, która również może powodować przykry oddech. Co więcej, udowodniono, że regularne picie naparu chroni przed próchnicą i wzmacnia zęby¹⁷.