Zielone warzywa to prawdziwy hit, jeśli chodzi o detoksowe menu. Nie ma innej grupy produktów, która z jednej strony skrywałaby w sobie tak duże ilości cennych substancji odżywczych (a przecież organizm przeciążony toksynami zwykle cierpi na ich niedobory), a jednocześnie tak skutecznie wiązała szkodliwe związki, by wydalić je z ciała.
Zielone warzywa a ryzyko chorób
Tak naprawdę seler, sałata, ogórek, jarmuż, szpinak, kolendra, natka pietruszki, rukola, brokuły, botwina, liście mlecza, gorczycy czy młodej rzepy powinny gościć na naszych stołach każdego dnia. Są one m.in. źródłem witaminy K1, której niedobory przyczyniają się do pogorszenia pracy układu krążenia. Naukowcy udowodnili, że w związku z tym dieta uboga w zielone warzywa ponad 3 razy zwiększa prawdopodobieństwo przerostu lewej komory serca1. To z kolei prowadzi do upośledzenia jego pracy oraz nadciśnienia.
Badacze ze Szkoły Medycznej Uniwersytetu Harvardzkiego przekonują natomiast, że zielone liście warzyw o 30% obniżają ryzyko jaskry. To z kolei efekt obecności innego składnika, czyli azotanów, które wpływają na wzrost ilości tlenku azotu w organizmie. Naukowcy ustalili, że protekcyjny wpływ tych związków jest najsilniejszy, kiedy ich ilość w diecie przekracza 240 mg dziennie2.
Jednak nawet mniejsze ilości azotanów działają korzystnie na oczy - inny zespół ekspertów doszedł bowiem do wniosku, że dzienna porcja wielkości 140 mg zmniejsza prawdopodobieństwo zwyrodnienia plamki żółtej o 35%3.
Tymczasem już 100 g szpinaku dostarcza 20 mg azotanów. Dieta bogata w zielone warzywa liściaste daje również szanse na dłuższe zachowanie jasnego umysłu. W badaniu przeprowadzonym na grupie 60 ochotników w wieku 25-45 lat u osób jedzących je w dużych ilościach nie odnotowano pogorszenia funkcji poznawczych, co zdaniem jego autorów oznacza zmniejszenia ryzyka późniejszej demencji4. Inną zaletą zieleniny, która wynika z jej dobroczynnego wpływu na układ nerwowy, jest fakt, że może nas łatwo wprawić w dobry nastrój.
Zielone warzywa - charakterystyka
Zielone warzywa to również doskonałe źródło białka, które stanowi główny materiał budulcowy organizmu, zapewnia odpowiedni wzrost i rozwój człowieka oraz regenerację poszczególnych tkanek, wpływa na funkcjonowanie układu immunologicznego, oddziałuje na hormony i enzymy, a także uczestniczy w produkcji energii.
Szklanka rukwi wodnej zawiera 0,8 g białka, a 90 g brokułów dostarcza go w ilości ok. 2,6 g. W 100 g kapusty białej znajdziemy 1,28 g, a we włoskiej - 2 g. Z kolei szpinak ma w swoim składzie wszystkie niezbędne aminokwasy, a białko stanowi 30% jego wartości odżywczych.
Imponujące są również dane dotyczące zawartości witamin w zielonych warzywach. Liście buraka mają wielokrotnie więcej witaminy A niż jego korzeń, a liście rzepy znacznie przewyższają jej korzeń pod względem ilości witaminy K5. Bezcenna witamina C występuje prawie we wszystkich warzywach, szczególnie kapustnych (kapusta biała, świeża i kiszona, włoska, czerwona, brukselka, kalarepa, kalafior). Beta-karotenu warto szukać w natce pietruszki, szpinaku, boćwinie, koperku, cykorii i sałacie. Z kolei świeży szpinak to bomba substancji odżywczych pełna witamin C, E, B1, B2, B6 i kwasu foliowego oraz zdrowych antyoksydantów w postaci karotenoidów6. Warzywa kapustne są również źródłem siarki, manganu, molibdenu, jodu, kobaltu, selenu, chromu, wapnia, żelaza, cynku oraz potasu.
Zielone warzywa - właściwości
Oczywiście skład poszczególnych gatunków jest odmienny - choć niezmiennie bogaty - ale mówiąc ogólnie, zielone warzywa to skondensowana dawka substancji odżywczych, które wzmacniają układ immunologiczny i zwalczają wolne rodniki.
Jednocześnie mają jeszcze inną cenną właściwość: zielona warzywa dosłownie wymiatają toksyny, które nieproszone przedostały się do naszego organizmu. Przykładowo badania prof. Douglasa Schauera i jego uczniów z Indiana’s Ivy Tech Community College wykazały, że kolendra absorbuje oraz usuwa ołów i inne metale ciężkie z zatrutej wody7.
Podobnie kapusta i brokuły znane są ze zdolności wiązania metali ciężkich. Badano je również jako naturalny środek do usuwania skażeń gleby8.
Chlorella, jednokomórkowy zielony glon, już w ciągu 3 tygodni może obniżyć poziom metylortęci w mózgu, jak i w nerkach9. Z kolei zarówno chlorella, jak i spirulina wspomagają oczyszczanie z ołowiu, a także przyspieszają przemianę materii10. To zasługa przede wszystkim dużej zawartości chlorofilu, który wiąże się z metalami ciężkimi w jelitach, zapobiegając ich rozprzestrzenianiu się do innych części ciała.
Jednocześnie wprowadza ponownie do obiegu metalotioneinę - białko produkowane przez wątrobę, które przenosi metale ciężkie z głębi narządów wewnętrznych do układu wydalniczego. Jednocześnie chlorofil dotlenia komórki, a co najważniejsze - jego bogatym źródłem są wszystkie zielone warzywa!
Ogromną rolę odgrywa tu również błonnik, czyli niestrawna część roślin (zwłaszcza z rodziny kapustnych), która pomaga oczyszczać układ pokarmowy. Jego frakcja rozpuszczalna pęcznieje w żołądku, spowalnia wchłanianie glukozy do krwi, wpływa na poziom cholesterolu, zwiększa wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych w jelicie grubym oraz obniża wartości pH11. Z kolei nierozpuszczalna frakcja błonnika przyspiesza pasaż treści pokarmowej12.
Zielone smoothies - zalety
Chyba nikogo nie trzeba już przekonywać, że zielone warzywa powinny być podstawą codziennej diety, a w jeszcze większym stopniu - oczyszczającego menu. Niestety nie wszyscy za nimi przepadają. Co wówczas można zrobić? Wtedy najlepiej przemycić je do jadłospisu pod postacią koktajlu.
Detoks sokowy to jedna z najpopularniejszych i najłatwiejszych form oczyszczania organizmu z trucizn. Dlaczego warto przeprowadzić detoks sokowy?
- Po pierwsze, daje dużą wolność, jeśli chodzi o wybór i łączenie składników. Mając do wyboru kilkanaście rodzajów warzyw (nie tylko zielonych), owoców i zdrowych dodatków (jak chlorella, spirulina, kiełki, nasiona chia, siemię lniane, imbir, pieprz cayenne), naprawdę trudno narzekać na monotonię. Gdy na rynku brakuje jeszcze świeżych produktów, można zastąpić je mrożonkami.
- Po drugie, taki jadłospis nie zostawia nas z uczuciem głodu, ponieważ duża zawartość błonnika sprawia, że koktajle są naprawdę sycące. Poza tym menu opiera się na niskokalorycznych produktach (przykładowo szklanka świeżego soku ze szpinaku ma tylko 28 kcal), więc w razie potrzeby wystarczy po prostu sięgnąć po kolejną porcję.
- Po trzecie, dzięki niezwykłemu bogactwu warzyw mamy pewność, że pozbędziemy się toksyn i metali ciężkich, nie tracąc przy tym niezbędnych substancji odżywczych. Wręcz przeciwnie: ich skondensowana dawka pozwoli uzupełnić niedobory, a łatwo przyswajalna płynna formuła zapewni lepsze wykorzystanie w organizmie.
- Po czwarte, ograniczenie menu do soków lub bardziej sycących koktajli pozwala przywrócić równowagę kwasowo-zasadową, ponieważ wszystkie zielone warzywa są alkaliczne.
- I wreszcie po piąte, oczyszczanie warzywno-owocowymi smoothies ogranicza łaknienie i podkręca przemianę materii, a przez to ułatwia zrzucenie zbędnych kilogramów. Stosowane regularnie poprawia wygląd cery, usprawnia metabolizm i dodaje sił witalnych.
Jak zacząć detoks?
Choć wszystko to brzmi banalnie prosto, przed przystąpieniem do sokowego oczyszczania warto pamiętać o kilku zasadach kluczowych dla powodzenia całego przedsięwzięcia.
Co zrobić, aby uzyskać najlepsze efekty z detoksu?
- Na tydzień przed zaplanowanym detoksem wyeliminuj z diety alkohol, nikotynę, kofeinę i cukier,
- ogranicz produkty pszenne, mięso, ryby i jajka.
Po takim wstępnym oczyszczeniu możesz rozpocząć właściwy detoks, podczas którego przez 3 dni będziesz wypijać co najmniej 1 l świeżo wyciskanych soków.
Później warto wypracować nawyk regularnego krótszego oczyszczania, np. przez jeden dzień w tygodniu. Aby nie zniechęcić się nieprzyjemnym smakiem, zacznij od ulubionych warzyw i owoców. Pamiętaj jednak, by soki owocowe, które dostarczają najwięcej energii, pić się w godzinach porannych.
Docelowo wybieraj jak najwięcej zielonych jarzyn, które najlepiej oczyszczają organizm, np. seler naciowy (wzmacnia i odtruwa organizm, likwidując zakwaszenie), natkę pietruszki (źródło przeciwzapalnej witaminy C) czy kapustę (bogatą w oczyszczające z bakterii i grzybów związki siarki). Aby ułatwić wchłanianie witamin A, D, E i K, dodawaj do napojów odrobinę oliwy.
Nie bój się również rozgrzewających przypraw: imbir, pieprz cayenne czy cynamon przyspieszą metabolizm. Podobne działanie mają poprawiające trawienie rozmaryn, bazylia, kminek, tymianek, majeranek czy kurkuma. W ciągu dnia nie zapominaj o odpowiedniej ilości wody (1-2 l). Oczywiście możesz dowolnie łączyć i mieszać różne składniki, aż znajdziesz swoje ulubione smaki. Na dobry początek podpowiadamy jednak, co powinno sprawdzić się najlepiej w oczyszczaniu.
Poranne greenie
- 1/2 ogórka,
- 4 łodygi selera,
- 2-3 cm świeżego kłącza imbiru,
- 1/8 cytryny ze skórką i wrzuć je do wyciskarki.
Pij od razu, póki sok jest świeży i pełen drogocennych enzymów. Opcjonalnie możesz dodać ząbek czosnku i jabłko.
Jeśli dysponujesz wyciskarką o dużej mocy, spróbuj wykorzystać jeszcze więcej bogatych w chlorofil składników: garść kiełków, np. lucerny, młode listki roślin (słonecznika czy groszku) oraz świeże zioła, np. pietruszkę, kolendrę lub miętę.
Sok ziołowy na oczyszczenie jelit i wątroby
- 2 duże zielone pomidory,
- 2 łodygi kolendry,
- jabłko,
- 2 łyżki natki pietruszki,
- 3 ząbki czosnku,
- łyżka świeżego rozmarynu,
- łyżka świeżej bazylii.
- Dopraw szczyptą pieprzu cayenne.
Pomidory obniżają poziom insuliny, mają działanie przeciwgrzybicze i antybakteryjne, zaś czosnek uaktywnia oczyszczające enzymy wątrobowe.
Szpinakowy koktajl
- 3 garści liści szpinaku,
- 300 ml wody,
- jabłko,
- garść winogron bezpestkowych,
- 2 łyżki zmielonego siemienia lnianego.
Miksuj aż do uzyskania kremowej konsystencji. Zamiast blendera możesz użyć wyciskarki wolnoobrotowej, która wydobędzie cały miąższ (a zatem i błonnik) z warzyw i owoców.
Antyoksydacyjna tarcza
- 2 szklanki jarmużu,
- duży pęczek zielonej pietruszki,
- 2 obrane i pokrojone w ćwiartki jabłka (z twardym, soczystym miąższem),
- 1/4 obranej limonki oraz
- kawałek imbiru (ok. 0,5 cm).
Wszystko wrzuć do wyciskarki. Uzyskasz w ten sposób odżywczy koktajl pełen wapnia, żelaza, witamin C, K i A oraz antyoksydantów pomocnych w utrzymaniu odporności i prawidłowej kondycji skóry.
Zielony mix
- 2 pokrojone łodygi selera naciowego,
- garść natki pietruszki,
- 2 obrane i skrojone kiwi,
- łyżeczkę oliwy z oliwek oraz
- szklankę wody - najlepiej oligoceńskiej lub przefiltrowanej.
Krótko wymieszaj i wypij. Połączenie tych składników nie tylko wiąże toksyny i ułatwia ich usuwanie, ale również dostarcza potężną dawkę antyoksydacyjnej witaminy C.
Sok na bazie buraka - na ostro!
- surowy burak,
- łodyga selera naciowego,
- garść natki pietruszki,
- gruby plaster imbiru i
- 4 małe marchewki.
Wrzuć do wyciskarki. To doskonały sposób na wielokierunkowy detoks oraz rozgrzanie organizmu, co przyspieszy przemianę materii. Sok z buraka oczyszcza krew, nerki, wątrobę i układ pokarmowy, usuwając z jelit produkty przemiany materii. Pomaga również obniżyć ciśnienie krwi.
Bibliografia
- J Nutr 2017; jn253666
- JAMA Ophthalmol, 2016; 1 doi:10.1001/jamaophthamol.2015.5601
- J Acad Nutr Diet. 2018 Oct 17. pii: S2212-2672(18)30276-4
- Front Aging Neurosci, 2017; 9: 183
- Green for life, Victoria Boutenko, 2010, ISBN 978-1-55643-930-8
- J Agric Food Chem, 2010; 58:2980-7; J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo) 1995; 41:671-85
- Presentation at the 246th National Meeting & Exposition of the American Chemical Society,6–11 September 2013, Indianapolis, Indiana
- Int J Mol Sci, 2011; 12: 7760-71
- J Toxicol Sci, 2011; 36: 121–6
- J Zhejiang Univ Sci B 2005; 6: 171-4; J Toxicol Sci 2011; 36: 121-6
- Int J Food Sci Technol 2009; 44 (5): 1017-1023
- Lancet 2003; 362: 1487-1488