Cierpisz na obrzęki? Sprawdź, jak oczyścić układ limfatyczny

O istnieniu układu limfatycznego wiedziano od cza­sów Hipokratesa (460-370 r. p.n.e.). Uważano, że jego zadania mają związek trawieniem i wydalaniem, ale konkretna funkcja i mechanika pozostawała niejasna przez wiele wieków.

Podobnie jak układ krążenia rozprowadza po całym organizmie krew, niosącą tkankom i komórkom tlen oraz substancje odżywcze, tak system limfa­tyczny transportuje chłonkę (limfę) – stosunkowo przejrzystą ciecz, która naturalnie wypływa z tkanek i komórek. Składa się ona z białych krwinek (fagocytów i limfocytów) i innych związanych z odpornością komórek, cząsteczek białka, glu­kozy, soli i innych minerałów, tłuszczów oraz składników odżywczych.

Za co odpowiedzialny jest układ limfatyczny?

Układ limfatyczny - czym jest chłonka?

Chłonkę odprowadzają z tkanek mikronaczynia limfatyczne. Następnie pozostałe po działaniach limfocytów i fagocytów od­pady odfiltrowuje ok. 600 rozmieszczonych w całym organizmie węzłów chłonnych. Są to gruczoły zbudowane z tkanki limfa­tycznej, białych krwinek, komórek dendrytycznych (które inicju­ją odpowiedzi odpornościowe), makrofagów (zjadających pato­geny białych krwinek) oraz plazmocytów. Rozmiarem i kształtem przypominają fasolę nerkowatą. Same węzły chłonne również wytwarzają limfocyty i inne komórki układu odpornościowego.

Co ciekawe, przez długi czas uważano, że mózg nie jest częścią układu limfatycznego, ponieważ – jak się wydawało – brakuje w nim naczyń limfatycznych. Jednakże pogląd ten zmienił się w 2015 r., kiedy grupa naukowców odkryła je w mó­zgach myszy. Naczynia te transportowały płyn mózgowo-rdze­niowy po całym narządzie i usuwały znaczną ilość odpadów². Ponieważ systemem tym zarządzają komórki glejowe mózgu, „obecnie mózgowy układ limfatyczny nazywa się glimfatycz­nym” – mówi dr John Douillard, certyfikowany praktyk ajurwe­dy i założyciel ośrodka LifeSpa w Kolorado w USA (LifeSpa.com).

Podczas gdy człowiek śpi, układ glimfatyczny przetwarza co roku ok. 1,5 kg osadu i odpadów z jego mózgu! – twierdzi specjalista. Skąd pochodzą wszystkie te „od­pady” w układzie limfatycznym? Według dr. Douillarda podsta­wową przyczyną ich powstawa­nia jest osłabione trawienie. Jeśli trawienie jest słabe, w końcu pojawią się problemy ze zbieraniem tych niestrawionych pokarmów do śmietnika, którym jest układ limfatyczny.

Zbyt dużo odpadów w systemie chłonnym powoduje ich wypychanie do skó­ry, stawów i mózgu. To wywołuje wszelkiego rodzaju rzeczy, z któ­rymi ludzie mają problemy, takie jak mgła umysłowa, przybieranie na wadze, wysypki skórne, zmęcze­nie, ospałość i upośledzenie od­porności.

W przebiegu długotermi­nowego covid-19 wykazano zator w mózgowym układzie limfatycz­nym. I – oczywiście – w przypadku koronawirusa mamy do czynienia z sytuacją upośledzenia systemu odpornościowego. A jeśli układ limfatyczny jest zablokowany i za­stały, wzrasta podatność na zdarze­nie immunologiczne.

Czegokolwiek nie uda się wchłonąć dzięki trawie­niu, a z czym system chłonny i ka­nały eliminacyjne nie mogą sobie poradzić, w końcu zalega w organi­zmie i stanowi główną przyczynę choroby – tłumaczy dr Douillard.

Jak odblokować i oczyścić układ limfatyczny?

Układ limfatyczny według Ajurwedy

W tradycji medycyny ajurwedyjskiej określające limfę słowo brzmi rasa, co oznacza „długowiecz­ność”. Badanie samego układu chłonnego to badanie długowieczności. Według dr. Douillarda kluczem do długowieczności i oczyszczenia systemu chłon­nego jest uruchomienie układu pokarmowego.

Istotny jest błonnik, ponieważ wiąże się z żółcią, produkowaną przez wątrobę, która jest głównym na­rządem usuwającym odpady limfatyczne. To błonnik zabiera żółć do toalety.

W diecie dawnych łowców­-zbieraczy było ok. 100 g błonnika dziennie, podczas gdy w naszej – ok. 15-20 g. A jego niedobór powoduje, że żółć nie ma się z czym wiązać i wszystkie tok­syny z limfy i krwiobiegu są ponownie wchła­niane przez wątrobę – tłumaczy specjalista.

Kolejny problem to nienasycone kwasy tłuszczowe w diecie, np. w oleju rzepakowym i z krokosza barwierskiego. Z punktu widzenia  ajurwedy zdrowe drobnoustroje w ludzkim orga­nizmie nie mogą ich spożywać i trawić. To ozna­cza, że te kwasy tłuszczowe trafiają bezpośrednio do wątroby, gdzie tworzą zator. To zaś z kolei wpływa na zdolność narządu do wytwarzania żółci i oczyszczania przewodu pokarmowego.

Pestycydy i herbicydy w zasobach żywności do­słownie zabijają drobnoustroje w jamie ustnej, któ­re wytwarzają enzymy inicjujące proces trawienia, oraz wybijają wiele zdrowych mikroorganizmów jelitowych, co dalej upośledza zdolności trawienne i przyczynia się do blokady układu limfatycznego.

Obwiniamy oczywiście pożywienie. Jednak w rzeczywistości powinno się móc spożywać różne pokarmy bez żadnego problemu. Wiele z nich jedzono od tysięcy lat – mówi dr Douillard. Według specjalisty wykluczanie z diety trudnych do strawienia pokarmów tylko coraz bardziej osłabia układ pokarmowy, co z kolei nadwątla systemy limfatyczny i odpornościowy³. – Badania wykazują obecnie, że spożywanie pszenicy, która jest ciężkostrawna, właściwie wzmacnia układ immunologiczny. Jedzący ją ludzie mają we krwi 4 razy więcej zabójczych limfocytów T, a zna­cząco mniej rtęci niż osoby na diecie bezglute­nowej, natomiast ich mikrobiom jelitowy jest bardziej zróżnicowany⁴ – mówi dr Douillard. Warto zauważyć, że specjalista zaleca spożywa­nie organicznych pełnoziarnistych produktów pszennych, by uniknąć pestycydów, i zwracanie uwagi na inne składniki pszennych pokarmów.

Stres to kolejny znaczący czynnik przyczynia­jący się do osłabienia trawienia i blokady limfy. Rasa po hindusku prócz limfy oznacza również emocję i smak.

Wykazano, że czynność jedzenia i smakowania pokarmu wykonywana w zrelak­sowany sposób rzeczywiście wpływa na jakość spożywanego posiłku. To oddziałuje z kolei na ja­kość trawienia. Jeśli jestem zestresowany, białka nie ulegają w limfie odpowiedniemu roz­kładowi i tworzy się w niej zator, co ma bezpośredni związek z upośledzeniem układu odpornościowego i tak wieloma z problemami, które dziś obserwujemy – wyjaśnia dr Douillard .

Z czego składa się układ limfatyczny?

Układ limfatyczny przypomina układ krążenia – ma własne naczynia, krążący w nich płyn i narządy. Główne organy związane z tym systemem to:

• Wyrostek robaczkowy Zawiera tkankę limfatyczną, która usuwa szkodliwe bakterie i zapobiega ich wchłanianiu w jelitach oraz magazynuje korzystne bakterie, sprzyjające trawieniu i właściwej absorpcji składników odżywczych.
• Szpik kostny Wytwarza białe krwinki, co zwiększa ich liczbę w limfie.
• Krezka Otacza jelita i utrzymuje je na miejscu w jamie brzusznej. Obecnie wiadomo, że to jeden organ zawierający liczne węzły chłonne, które monitorują bakterie jelitowe i w razie potrzeby inicjują odpowiedź odpornościową¹.
• Śledziona Odfiltrowuje krew z limfatycznych odpadów oraz produkuje białe krwinki, które wzmacniają układ odpornościowy.
• Grasica Wytwarza limfocyty grasicozależne, czyli komórki T, i gromadzi je, gdy dojrzeją.
• Migdałki i wyrośla adenoidalne Jako pierwsza linia obrony układu odpornościowego wychwytują patogeny z powietrza i pożywienia.
• Kępki Peyera Są to niewielkie płaty tkanki limfatycznej w jelicie cienkim, które monitorują i niszczą szkodliwe bakterie.

Jakie są oznaki obciążenia układu limfatycznego?

• Zapalenie stawów
• Mgła umysłowa
• Przewlekłe alergie
• Chroniczne zmęczenie
• Częste przeziębienia
• Ból mięśni i stawów
• Wysypki skórne
• Ból gardła
• Obrzęk węzłów chłonnych
• Przybieranie na wadze
• Zatrzymanie wody w organizmie

Jakie są najczęstsze zaburzenia układu limfatycznego?

Oto najczęstsze choroby systemu chłonnego:

• Autoimmunologiczny zespół limfoproliferacyjny Dziedziczna choroba genetyczna, w której prze­biegu nadmiar białych krwinek (lim­focytów) gromadzi się w węzłach chłonnych, wątrobie i śledzionie.
• Choroba Castlemana Rzadkie zaburze­nie charakteryzujące się nadmiarem komórek w układzie limfatycznym.
• Choroba Kikuchi-Fujimoto Scho­rzenie dotykające głównie młodych kobiet, które charakteryzuje się powiększeniem węzłów chłon­nych, zwłaszcza w okolicy szyi, czasem z towarzyszącą gorączką.
• Obrzęk limfatyczny Nagromadzenie płynu w tkankach miękkich organizmu, często rąk lub nóg, spowodowane osłabieniem trawienia i akumulacją nadmiaru odpadów komórkowych w układzie limfatycznym. Nagminnie obserwuje się je u osób leczonych z powodu nowotworu chirurgicz­nie, chemio- i/lub radioterapią.
• Limfadenopatia Powiększenie węzłów chłonnych, kiedy układ immunologiczny radzi sobie z cho­robą lub infekcją, któremu często towarzyszą gorączka i ból gardła.
• Chłoniaki Nowotwory układu lim­fatycznego, takie jak chłoniak Hodgkina i chłoniaki nieziarnicze.
• Zapalenie węzłów chłonnych krezki Choroba powodująca obrzęk (stan zapalny) węzłów chłonnych w jamie brzusznej.

Jak naturalnie wspomóc układ limfatyczny?

Kilka ziół, zwanych limfatycznymi al­ternatywami, udrażnia różne kanały w celu stopniowej zmiany procesów metabolicznych. Dzięki temu przy­wracają one zdrowe funkcjonowanie konkretnych układów (limfatyczne­go, wydalniczego, krążenia itd.). Kategoria alternatywna jest szero­ko znana z detoksykacji krwi i chłonki.

Czasem środki oczyszczające krew i limfę to te same zioła, ale bywa tak, że konkretne rośliny są właściwe dla samego układu limfatyczne­go. Jednym z najlepiej znanych na świecie ziół oddziałujących na chłonkę jest jeżówka – mówi Jackson-Main.

• Jeżówka wspomaga oczyszczanie układu limfa­tycznego na kilka różnych sposobów. Jej głównym działaniem jest jednak sprzyjanie produkcji nowych fagocytów, czyli dużych białych krwinek. Mają one za zadanie pochłanianie, rozkładanie i usuwanie obcych substancji, niezależnie od tego, czy są one drobnoustrojami, czy ogólnymi szczątkami komórkowymi.

• Trędownik bulwiasty jest szczególnie pomocny w re­dukcji chronicznych obrzę­ków węzłów chłonnych.
• Rośliny z rodzaju Stil­lingia wspierają układ limfatycz­ny, wątrobę, nerki i skórę. Alternatywy można przyjmować z wodą w formie wyciągów lub nalewek. Eks­trakty mają dłuższy okres trwałości i są zwykle silniejsze niż nalewki, czyli wyciągi na bazie alkoholu. Należy po prostu sto­sować się do zamieszczonych na etykie­cie instrukcji dotyczących dawkowania.
• Szkarłatka amerykańska To bardzo potężne zioło, które może przynieść nie­przewidywalne skutki, więc kiedy się je stosuje, trzeba wziąć pod uwagę fakt, że dawka może mieć krytyczne znacze­nie. Uważam, że powinni przepisywać je wyłącznie zielarze o zaawanso­wanych kwalifikacjach – mówi Jackson-Main.
• Korzeń łopianu W przypadku samo­dzielnego podejścia do oczyszczania układu limfatycznego Jackson­-Main zaleca korzeń łopianu. Jak twierdzi specjalista, jest on bardzo skuteczny w odtruwaniu nerek i wątroby. Ponadto zioło to wspa­niale odnawia skórę i leczy problemy skórne, takie jak egzema i łuszczyca.

• Nagietek Jego kwiaty, namaczane w gorą­cej wodzie jako herbata, doskonale deli­katnie oczyszczają układ limfatyczny. Ło­pian, liść pokrzywy i nagietek są dostępne w formie płynnych nalewek lub wyciągów.
• Przytulia czepna Jeśli nadchodzi wiosna, można zasto­sować przytulię czepną, zwaną również rzepem, która ma fantastyczną opinię, jeśli chodzi o oczyszczanie układu limfa­tycznego. Roślina ta wschodzi wiosną na całym świecie. Zebrana na świeżo wspaniale działa jako wiosenny środek oczyszczający, który wspomaga po­zbywanie się wszelkich nagromadzonych przez zimę limfatycznych nieczy­stości.
• Z przytulii czepnej można wyciskać sok, można ją też miksować i mieszać z owocami, by zamaskować jej gorzki smak. Można także namoczyć zioło w zim­nej filtrowanej wodzie, a następnie odcedzić i posłodzić wodę miodem. Kolejną zaletą przytulii czepnej jest jej działanie moczopędne. Pamiętajmy, że układ limfatyczny nie ma bezpośredniego ujścia, przez które pozbywa się swoich odpadów. Muszą one przechodzić przez inny kanał – jelita lub być może drogi moczowe. Przytulia czepna to szczególnie skuteczne, lecz łagodne zioło, które nie tylko oczyszcza układ limfatyczny, lecz także jest diuretykiem, wspierają­cym nerki w uwalnianiu odpadów i wydalaniu ich z organizmu – mówi Jackson-Main.