Najlepsze zioła na pozbycie się mgły mózgowej

Do świadomości społecznej przebiła się jako uciążliwe powikłanie zakażenia koro­nawirusem, często korelujące z ciężkim przebiegiem covid-19. Jednak mgła mózgowa istniała już wcze­śniej i mówiono o niej w kontekście boreliozy, celiakii, nerwicy, choroby Hashimoto oraz zespołu chroniczne­go zmęczenia – schorzeń, w których przebiegu dochodzi do stanu zapal­nego organizmu lub zaatakowany zostaje ośrodkowy układ nerwowy.

Co to jest mgła mózgowa i jak się objawia?

Mgła umysłowa to konsekwencja zaburzeń regulacji neuroprzekaźników, których rolą jest przekazywanie impulsów pomiędzy komórkami układu nerwowego. Jest to przejściowy stan, w którym występuje dezorientacja, zapominanie oraz zaburzenia jasności umysłu. Jej objawy obejmują:

• oszołomienie,
• problemy z koncentracją i pamięcią krótkotrwałą,
• brak podzielności uwa­gi,
• spadek zdolności intelektualnych,
• trudność w logicznym myśleniu
• komplikacje w sferze komunikacji
• stany lękowe.

Jak więc widać, mgła mózgowa to zespół objawów wynikających z zaburzeń neurologicz­nych. Mogą ją pogłębiać stres, brak snu, odwodnienie oraz zła dieta.

Skąd się bierze mgła mózgowa?

Mimo że mgła mózgowa nie jest zjawiskiem nowym, to nauka wciąż jednoznacznie nie określiła przyczyn jej patogenezy. Przyjmuje się, że jest spowodowana zaburzeniem regulacji neuroprzekaźników, czyli substancji odpowiedzialnych za przekazywanie impulsów między neuronami. Chodzi przede wszystkim o dopaminę, seroto­ninę, acetylocholinę i kwas gamma-a­minomasłowy (GABA). Gdy równowaga między tymi neuroprzekaźnikami zo­stanie zaburzona, pojawiają się wyżej wymienione objawy neurologiczne.

W przypadku osób, u których zamglenie umysłowe jest pokłosiem covid-19 naukowcy wskazują na bu­rzę cytokinową, która występuje na skutek nieprawidłowej, zbyt in­tensywnej reakcji układu immuno­logicznego po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Charakterystyczną cechą cytokin jest przekraczanie ba­riery krew-mózg, przez co mogą one wpływać na jego funkcjonowanie. Choć medycyna głównego nur­tu jednoznacznie twierdzi, że na mgłę mózgową nie ma lekarstwa, to jednak w medycznych bazach pojawia się coraz więcej prac na­ukowych badających wpływ ziół na poprawę funkcji mózgowych oraz wyostrzanie umysłu.

Leczenie mgły mózgowej. Jakie zioła poprawiają pamięć i koncentrację?

Miłorząb dwuklapowy (Ginkgo biloba)

Od dawna jest stosowany w tradycyjnej medycynie ze względu na potencjalne korzyści poznawcze. Przegląd badań wykazał, że ekstrakty z rośliny dają obiecujące wyniki zarówno u normalnie starzejących się osób, jak i pacjentów z demencją lub zaburzeniami związanymi z naczyniami mózgowymi. Uważa się, że zdolności Ginkgo biloba do usprawniania przepływu krwi do mózgu i ochrony neuronów przed stresem oksydacyjnym mogą wspierać pamięć oraz zwiększać funkcje poznawcze¹.

Żeń-szeń właściwy (Panax ginseng)

Pochodząca z Korei roślina nie bez kozery nazywana jest wszechlekiem. Jest to roślina adaptogenna. Uczeni z tego kraju postanowili sprawdzić jej działanie u 90 osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi. W randomizowanym podwójnie ślepym, kontrolowanym placebo badaniu klinicznym przez 6 miesięcy jednej grupie podawali 3 g sproszkowanego żeń-szenia lub placebo (skrobię). U osób przyjmujących preparat roślinny – w porównaniu do grupy kontrolnej – nastąpiła poprawa natychmiastowego przypominania sobie oraz funkcji kognitywnych, czyli zdolności do odbierania, przetwarzania i wykorzystywania informacji płynących z otoczenia, która warunkuje podstawową orientację w otaczającym świecie, umożliwiają zdobywanie wiedzy i umiejętności⁴.    

Bakopa drobnolistna (Bacopa monnieri)

Roślina ta znana również jako brahmi, od wieków jest stosowana w medycynie ajurwedyjskiej w celu poprawienia pamięci i funkcji poznawczych. W pewnym badaniu australijscy uczeni podawali uczestnikom 300 g bakopy lub placebo. Testy neuropsychologiczne przeprowadzono przed rozpoczęciem eksperymentu oraz w 5. i 12. tygodniu jego trwania. Zioło znacznie poprawiło prędkość przetwarzania informacji wizualnych, szybkości uczenia się oraz konsolidacji pamięci w porównaniu do placebo. Odkrycia te sugerują, że bakopa może poprawić procesy poznawcze wyższego rzędu, które są krytycznie zależne od wkładu informacji z naszego środowiska, takich jak uczenie się i pamięć. Co więcej, w tym samym badaniu dowiedziono, że ta roślina zmniejsza również stany lękowe². Natomiast nieco później Australijczycy dowiedli, że brahmi zmniejsza tempo zapomninania nowo nabytych informacji³.

Ostryż długi (Curcuma longa)

Ta popularna przyprawa głównie zawartości kurkuminy zawdzięcza swoje właściwości przeciwzapalne i przeciwutleniające, które są kluczowe dla zdrowia mózgu⁸. Substancja ta poprzez zwalczanie wolnych rodników jest w stanie utrzymywać integralność neuronalną, co hamuje rozwój lub postęp zaburzeń poznawczych. Zarówno badania in vitro, jak i in vivo wykazały, że kurkumina może znacznie zmniejszyć stres oksydacyjny, ogólnoustrojowe zapalenie oraz minimalizować aktywację czynników transkrypcyjnych, które zwiększają te procesy. To redukuje objawy mgły mózgowej oraz skutkuje wolniejszym starzeniem się mózgu⁹. Inne badania sugerują, że kurkuma może chronić mózg poprzez hamowanie degradacji komórek nerwowych oraz odpierać chorobę Alzheimera poprzez oczyszczenie naszej centrali z białka zwanego beta-amyloidem¹⁰.

Ashwagandha (Withania somnifera)

Ten adaptogen od stuleci doceniany jest przez medycynę ajurwedyjską ze względu na swoje zdolności do wspierania ciała podczas stresu. Powodem, dla którego jest tak skuteczny, jest to, że działa na wszystkie 3 etapy reakcji na napięcie: fazy alarmu, oporu i wyczerpania. Gdy już pomoże Twemu ciału poradzić sobie ze stresem, ashwagandha zajmie się jego sprzątaniem – wspiera rozkład i recykling hormonów stresowych, aby wyeliminować je z ustroju, oraz wycisza. Jednak oprócz łagodzenia napięcia, ten potężny adaptogen działa również korzystnie dla mózgu, wykazuje bowiem właściwości neuroprotekcyjne i może pomóc w zapobieganiu spadkowi poznawczemu.

Niektóre badania sugerują, że, podobnie jak kurkuma, jest w stanie hamować tworzenie płytek beta-amyloidowych, które przyczyniają się do chorób neurodegeneracyjnych, takich jak alzheimera⁶. Inne pokazują, że ashwagandha może wspierać poprawę natychmiastowej i ogólnej pamięci u osób z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi, a także usprawniać funkcje wykonawcze, szybkość przetwarzania informacji i koncentarcję uwagi⁷.

Soplówka jeżowata (Hericium erinaceus)

Badanie równoległe kontrolowane przez placebo z podwójnie ślepą próbą, przeprowadzono na Japończykach płci obojga w wieku 50-80 lat, u których zdiagnozowano łagodne zaburzenia poznawcze. Pacjentów podzielono na 2 grupy. Pierwsza otrzymywała placebo, a druga 4 tabletki (250 mg) zawierające 96% suchego proszku z soplówki 3 razy dziennie przez 16 tygodni. W 8., 12., i 16. tygodniu badań grupa przyjmująca lwią grzywę (tak bowiem często nazywa się soplówkę) wykazała znacznie zwiększone wyniki w skali funkcji poznawczych w porównaniu z grupą placebo. Uczeni zauważyli jednak, że 4 tygodnie po zakończeniu suplementacji w grupie otrzymującej soplówkę wyniki znacznie się pogorszyły. Wyniki uzyskane w tym badaniu sugerują, że grzyb skutecznie poprawia łagodne zaburzenia poznawcze. Ponadto związki w nim zawarte mogą stymulować wzrost komórek nerwowych, poprawiać funkcje poznawcze i łagodzić mgłę mózgową⁵.

Rozmaryn (Rosmarinus officinalis)

Jest nie tylko doskonałą przyprawą, ale również Twoim sprzymierzeńcem utrzymującym czujność mózgu. Dowiedli tego badacze z Newcastle, którzy podzielili losowo 144 uczestników do 3 grup (lawendy, rozmarynu i kontrolnej). Ich eksperyment wykazał, że aromat rozmarynu może poprawić czujność i wydajność poznawczą, co czyni go użytecznym narzędziem do zwalczania mgły mózgowej¹².

Różeniec górski (Rhodiola rosea)

Roślina znana jest ze swych właściwości adaptogennych, dzięki którym łagodzi zmęczenie i pomaga zachować czujność oraz skupienie podczas wymagających psychicznie zadań. Potwierdzają to wyniki badania przeprowadzonego w Armenii, w którym sprawdzano wpływ regularnego podawania niskiej dawki standaryzowanego ekstraktu z kłącza Rhodiola rosea na zmęczenie podczas nocnego dyżuru wśród grupy 56 młodych, zdrowych lekarzy.

Uczeni mierzyli całkowitą wydajność mentalną, ogólny poziom zmęczenia psychicznego, obejmujący złożone spostrzegawcze i poznawcze funkcje mózgowe, takie jak myślenie asocjacyjne, pamięć krótkoterminowa, obliczenia i zdolność koncentracji oraz szybkość percepcji audiowizualnej. Parametry te zostały przetestowane przed i po nocnym dyżurze. Badacze zaobserwowali statystycznie istotną poprawę w tych testach w grupie przyjmującej preparat z różeńcem górskim¹³.

Wąkrota azjatycka (Centella asiatica)

Naukowcy z Tajlandii postanowili sprawdzić w randomizowanym, kontrolowanym placebo, podwójnie ślepym badaniu wpływ zioła (znanego też pod nazwą gotu kola) na obniżenie funkcji poznawczych u ludzi. 28 zdrowych, starszych osób przyjmowało ekstrakt z wąkroty w różnych dawkach w zakresie 250, 500 i 750 mg raz na dobę przez 2 miesiące. Okazało się, że wysoka dawka zwiększyła pamięć roboczą. Po zakończeniu eksperymentu stwierdzono również poprawę nastroju uczestników. Badacze sugerują stosowanie gotu koli w celu osłabienia związanego z wiekiem spadku funkcji poznawczych i zaburzeń nastroju u seniorów¹⁶.

Szałwia (Salvia officinalis)

Badania in vitro i na zwierzętach potwierdziły, że kilka gatunków szałwii zawiera szereg aktywnych związków, które mogą zwiększyć aktywność poznawczą i chronić przed chorobami neurodegeneracyjnymi¹⁴. Przedkliniczne badanie in vivo u gryzoni wykazało poprawę wyników poznawczych już po 2-tygodniowej suplementacji. Choć uczeni zgadzają się, że tak dobre wyniki są zasługą polifenoli zawartych w liściach szałwii, to jednak podkreślają, że potrzebne są dalsze badania na ludziach¹⁵.

Rezeda żółtawa (Reseda luteola)

Chorzy na długi covid skarżą się na zapominanie, niezdolność skupienia się, brak podzielności uwagi, stany lękowe i zmęczenie. Problem dotyczy nawet 49% osób, które przeszły zakażenie wirusem SARS-CoV-2, przy czym 15% z nich może odczuwać dodatkowo stałe zmęczenie. Stan zapalny, który prowadzi do mgły mózgowej, można złagodzić przez fitosomalny preparat (w oleju z oliwek) luteoliny.

Luteolina to flawonoid mający spore właściwości przeciwwirusowe – przeciwdziała wniknięciu mikroba do komórek gospodarza, hamuje, a nawet zmniejsza stany zapalne oraz ogranicza spadek poznawczy. Jej neuroprotekcyjne działanie zostało potwierdzone w kilku badaniach. Ich autorzy są zdania, że w dużej części wynikają one z synergii działania polifenoli zawartych w oleju z oliwek oraz luteoliny¹¹.