Nasze magazyny
Co więcej, można je zmierzyć za pomocą diagnostyki laboratoryjnej. Trzeba tylko wiedzieć, gdzie szukać przyczyny tego stanu.
Dzięki zrozumieniu mechanizmów powstawania depresji można wdrożyć skuteczną terapię mitochondrialną – zupełnie naturalną, bez stosowania leków i skutków ubocznych. Na powstawanie i rozwój depresji wpływa wiele czynników: zarówno psychologicznych, biologicznych jak i społecznych. Jednak dalej możemy spotkać się z jednostronnym spojrzeniem, że depresja to tylko "problemem w głowie" chorującej na nią osoby.
Mimo, że coraz częściej wskazuje się na powiązania depresji z czynnikami takimi jak: nierównowaga hormonalna, zaburzenia w produkcji serotoniny i dopaminy, zaburzenie mikrobioty jelitowej czy niedobory witamin, to dalej mało kto docieka przyczyny ich powstawania. Medycyna mitochondrialna tłumaczy, dlaczego podczas depresji tak ważna jest równowaga biochemiczna w organizmie.
Pierwotna przyczyna depresji – zaburzenia w mitochondriach
W naszym organizmie sfera psychiczna i fizyczna oddziałują na siebie, co szczególnie uwidacznia się w depresji. Na powstawanie i rozwój tej choroby może wpływać wiele czynników: zarówno zewnętrznych jak np. traumatyczne przeżycia, czy mobbing – wtedy depresja określana jest jako egzogenna.
Natomiast są sytuacje w których pomimo braku konkretnego wydarzenia rozwija się stan depresyjny i tracimy radość życia. W takim przypadku medycyna klasyczna określa ten stan jako depresja kliniczna (inaczej nazywaną endogenną) u podstawy, której leżą zaburzenie w działaniu neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym.
Skoro poziom neuroprzekaźników jest niski może warto zastanowić się, dlaczego tak się dzieje i jak przywrócić ich właściwy poziom? Tutaj z pomocą przychodzi medycyna mitochondrialna. Wskazuje na pierwotną przyczynę tego stanu - zaburzoną pracę mitochondriów. Otóż dysfunkcje mitochondriów przekładają się niewłaściwą produkcję neuroprzekaźników.
Neuroprzekaźniki to związki, które przenoszą sygnały między komórkami nerwowymi, pozwalają na właściwe funkcjonowanie mózgu oraz dobre samopoczucie. Należą do nich m.in.: dopamina i serotonina, których poziom jest obniżony u osób z depresją. Do wytwarzania i prawidłowego działania neuroprzekaźników w mózgu i układzie nerwowym niezbędne jest stałe dostarczanie energii produkowanej w mitochondriach.
Niedostateczne zaopatrzenie mózgu w energię powoduje, że jego praca zwalnia i rozpoczyna się szereg niekorzystnych zmian biochemicznych, które mogą objawiać się obniżonym nastrojem i depresją. Skąd zatem biorą się zaburzenia pracy mitochondriów?
Jedną z przyczyn jest nadprodukcja wolnych rodników i stres nitrozcyjny. Do stresu nitrozacyjnego mogą doprowadzić zarówno czynniki emocjonalne jak trauma, mobbing czy silny stres, a także czynniki niewłaściwego stylu życia: w tym przetworzona dieta uboga w antyoksydanty i witaminy, nadmierna aktywność fizyczna, czy kontakt ze szkodliwymi substancjami.
Stres nitrozacyjny w depresji
Jeżeli przyjrzymy się głębiej, często okazuje się, że osobom z depresją towarzyszy szereg innych dolegliwości: problemy ze snem, stany lękowe, przewlekłe zmęczenie, ograniczona koncentracja, a nawet schorzenia wieloukładowe jak cukrzyca typu 2, migrena, choroby autoimmunologiczne i neurodegeneracyjne1.
Przyczyną, która łączy te schorzenia jest stres nitrozacyjny, czyli nadmiar związków azotu w organizmie, zwłaszcza tlenku azotu (NO˚) i nadtlenoazotynu (ONOO-). Na wpływ stresu nitrozacyjnego i dysfunkcji mitochondriów w depresji wskazuje doktor Bodo Kuklinski – specjalista medycyny mitochondrialnej:
Zarówno za depresją, zespołem przewlekłego zmęczenia czy zespołem wypalenia – nieodmiennie kryją się niedobory energii, dysfunkcja mitochondriów a nierzadko także stres nitrozacyjny.
W wyniku nadmiaru wolnych rodników, czy stresu nitrozacyjnego uszkodzeniu ulegają struktury mitochondriów (ich błony i DNA), a także niezbędne składniki odżywcze i antyoksydacyjne: witaminy i minerały. Z tego powodu u osób z depresją stwierdza się znaczne niedobory witaminy C i E, koenzymu Q10, cynku czy glutationu2-5. Bez nich mitochondria nie mogą właściwie funkcjonować co wskazuje na ich znaczącą rolę w depresji6.
Brak energii mitochondrialnej a depresja
Osoby cierpiące na depresję odczuwają spadek energii i brak chęci do działanie. Stan ten wynika z niewydajnej pracy mitochondriów, które odpowiadają za produkcję energii ATP niezbędnej wszystkim komórkom organizmu. Kiedy mitochondria nie mają odpowiedniej ilości składników do produkcji energii, słabnie praca komórek w tym mózgu i układu nerwowego. Brakuje "paliwa" do wytworzenia neuroprzekaźników oraz ich działania.
Nasze samopoczucie pogarsza się, a po pewnym czasie może rozwinąć się depresja. Niedobór energii oraz ważnych składników do przemian biochemicznych powoduje rozregulowanie wielu procesów w tym metabolizmu tryptofanu – aminokwasu niezbędnego do produkcji serotoniny. Aby tryptofanu został przekształcony w serotoninę potrzebne są: sprawnie działające enzymy (hydroksylaza 5-tryptofanowa, dekarboksylaza DOPA) oraz niezbędne do ich aktywacji składniki: witamina B6, kwas foliowy, witamina C, miedź, żelazo.
Z kolei, aby serotonina mogła zostać przekształcona w melatoninę potrzeba: kwasu alfa-liponowego, witamin B5, B6, B12 oraz kwasu foliowego. Jeżeli w naszym organizmie brakuje któregoś z tych kofaktorów może dojść do zaburzeń. Podczas braku odpowiednich substancji tryptofan zostaje przekształcony do toksycznych związków - kwasów chinolinowego i kinureninowego, które uszkadzają mózg i DNA7.
W przypadku niedoboru witaminy B6 wytwarzany jest kwas kinureninowy1, który działa prooksydacyjnie i zwiększa produkcję wolnych rodników. Z kolei wolne rodniki uszkadzają mitochondria jeszcze bardziej obniżając poziom energii i nasilają stres nitrozacyjny. Jak wykryć, czy doszło do tych zmian w naszym organizmie? Odpowiedzi może udzielić odpowiednia diagnostyka laboratoryjna.
Badania laboratoryjne w kierunku depresji
Kluczowym elementem diagnostycznym są odpowiednie badania laboratoryjne. Doktor Bodo Kuklinski wskazuje, że największą korzyść diagnostyczną w przypadku depresji przynosi ocena stanu metabolizmu i mitochondriów. Dzięki niej można ustalić przyczynę zaburzeń:
W przypadku zdiagnozowanej depresji lub zespołu wypalenia zgodnie z naszymi doświadczeniami, nie ma konieczności przeprowadzania u pacjentów badań związanych z wtórnymi zaburzeniami, które są skutkiem depresji lub burn – outu (hormonów osi podwzgórze-przysadka-nadnercza), ponieważ wyniki takich analiz potwierdzają jedynie to, o czym mówią lekarzom sami pacjenci. Jeżeli to możliwe, u takich pacjentów badamy poziom stresu nitrozacyjnego, przebieg cyklu cytrynianowego, międzykomórkowy poziom ATP, międzykomórkowe stężenie elektrolitów oraz witamin, aby zidentyfikować w ich metabolizmie wszelkie słabe punkty.
Wsparcie mitochondriów w depresji
Z biochemicznego punktu widzenia, w pokonaniu depresji pomoże Ci usprawnienie produkcji energii w mitochondriach oraz redukcja stresu nitrozacyjnego. Doktor Bodo Kuklinski podkreśla, że deficyty witamina, zwłaszcza takich jak kwas foliowy, witamina B6, czy B12 i minerałów (magnezu i potasu) sprzyjają wystąpieniu depresji.
Wielu pacjentów cierpiących z powodu depresji wykazuje deficyty wewnątrzkomórkowego potasu, magnezu, witaminy B6, bądź podwyższone wartości cystationiny albo kwasu ksanturenowego w moczu, sugerujące niedobór witaminy B6.
Witaminy z grupy B, w przypadku kiedy występuje ich niedobór, mogą pomóc w łagodzeniu objawów depresji. Badania potwierdzają, że u chorych na depresję występuje niski poziom kwasu foliowego i witaminy B12 w surowicy krwi8.
Ich braki mają dodatkowe konsekwencje zdrowotne – są powodem hiperhomocysteinemii – podwyższonego poziomu homocysteiny w surowicy. Witamina B12, wraz z kwasem foliowym jest niezbędna do wytwarzania związku SAM (S-adenozylometionina) ważnego dla funkcji neurologicznych i regulacji nastroju9.
W badaniu wśród pacjentów z depresją i niskim poziomem witaminy B12, jej suplementacja zmniejszyła objawy depresyjne10. Również aktywny (metylowany) kwas foliowy – 5-metylotetrahydrofolian może zmniejszać objawy depresji11.
Aminokwasy są niezbędne do budowy białek, hormonów i neuroprzekaźników. Z punktu widzenia zaburzeń biochemicznych towarzyszących depresji ważne jest, aby nie zabrakło w organizmie szczególnie dwóch z nich: L-tyrozyny oraz L-fenyloalaniny, które uczestniczą w syntezie neuroprzekaźników.
W przeciwieństwie do tryptofanu ich metabolizm nie jest zaburzony podczas depresji, dlatego ich stosowanie jest bezpieczne.
Witamina C chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Razem z witaminą B6 i L-tyrozyną wspomaga metabolizm tryptofanu. Jej odpowiedni poziomy jest potrzebny do przekształcenia neurotransmiterów.
Magnez wspiera działanie układu nerwowego. Niski poziom magnezu wiąże się z depresją i nasileniem jej objawów12,13, a jego suplementacja zmniejsza związane z nią dolegliwości12.
Depresja kliniczna to sygnał alarmowy ze strony naszego organizmu. To znak, że potrzebujemy pomocy i wsparcia – zarówno na poziomie emocjonalnym jak i fizycznym – naszych mitochondriów. Usprawnienie pracy tych organelli pozwala za zachowanie dobrego samopoczucia i odzyskanie radości z życia.
Najlepszym rozwiązaniem jest kompleksowe podejście – zarówno poprzez pracę z aspektami psychologicznymi jak i wsparcie pracy mitochondriów.
Autor: Paulina Żurek
- Kuklinski. B.: Mitochondria. Diagnostyka uszkodzeń mitochondrialnych i skuteczne metody terapii. Mito-pharma, Gorzów Wielkopolski, 2017.
- Maes M, De Vos N, Pioli R, Demedts P, Wauters A, Neels H i wsp. Lower serum vitamin E concentrations in major depression.Another marker of lowered antioxidant defenses in that illness. J Affect Disord 2000; 58: 241–6.
- Maes M, Mihaylova I, Kubera M, Uytterhoeven M, Vrydags N, Bosmans E. Lower plasma Coenzyme Q10 in depression: a marker for treatment resistance and chronic fatigue in depression and a risk factor to cardiovascular disorder in that illness. Neuro Endocrinol Lett 2009; 30: 462–9.
- Gawryluk JW, Wang JF, Andreazza AC, Shao L, Young LT. Decreased levels of glutathione, the major brain antioxidant, in post-mortem prefrontal cortex from patients with psychiatric disorders. Int J Neuropsychopharmacol 2011; 14: 123–30.
- Chirayu D Pandya, Kristy R Howell, and Anilkumar Pillai.: Antioxidants as potential therapeutics for neuropsychiatric disorders. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2013 Oct; 46: 214–223.
- A Karabatsiakis, C Böck, J Salinas-Manrique, S Kolassa, E Calzia, DE Dietrich and I-T Kolassa.: Mitochondrial respiration in peripheral blood mononuclear cells correlates with depressive subsymptoms and severity of major depression. Transl Psychiatry (2014)
- Murakiami, K., Haneda, M., Yoshino, M.: Prooxidant action of xanthurenic acid and quinoline compounds: role of transition metals in the generation of reactive oxygen species and enhanced formation of 8-hydroxy-2’-deoxyguanosine in DNA. Biometals 19, 2006, 429-435.
- Karakuła H., Opolska A., Kowal A., Domański M., Płotka A., Perzyński J.: Czy dieta ma wpływ na nasz nastrój? Znaczenie kwasu foliowego i homocysteiny. Pol Merkur Lekarski. 2009 Feb;26(152):136-41.
- A. Coppen, C. Bolander-Gouaille.: Treatment of Depression: Time to Consider Folic Acid and Vitamin B12. J Psychopharmacol. 2005 Jan;19(1):59-65
- E. Ullah Syed , M. Wasay, Safia Awan.: Vitamin B12 Supplementation in Treating Major Depressive Disorder: A Randomized Controlled Trial. Open Neurol J. 2013 Nov 15;7:44-8.
