Rak. Dieta w chorobie - prawdy i mity

Aż 77% badanych uważa, że chudnięcie i niedożywienie to naturalny stan towarzyszący rakowi

MIT W wyniku choroby i prowadzonej terapii mogą pojawić się problemy z odżywianiem (brak łaknienia, dysfagia, czyli problemy z przełykaniem, mdłości), jednak nie oznacza to, że spadek masy ciała dotyczy zawsze każdego chorego. Wiedząc o występowaniu takich działań niepożądanych, tym bardziej warto zapytać lekarza lub dietetyka, jak zapobiec niedożywieniu organizmu.

Głębokie niedożywienie oraz wyniszczenie są często niezależnymi czynnikami złego rokowania. Należy podjąć intensywne leczenie żywieniowe, ponieważ u niedożywionego pacjenta łatwiej o powikłania oraz złą tolerancję leczenia. Często nie jest w stanie realizować terapii w pełnych dawkach i we właściwych odstępach czasu, co ostatecznie może przekładać się na gorsze wyniki leczenia onkologicznego. Odpowiednio wcześnie przeprowadzona konsultacja z lekarzem lub dietetykiem, zmiana diety i/lub dodanie żywienia medycznego może pozytywnie wpłynąć na stopień odżywienia, ograniczając tym samym jego niekorzystny wpływ na terapię. Dlatego eksperci zgodnie podkreślają, że żywienie medyczne powinno być integralną częścią leczenia onkologicznego¹.

Nowotwory lubią cukier

PRAWDA Glukoza to pokarm każdej komórki naszego ciała, a przy tym jest szalenie istotna dla funkcjonowania mózgu, dlatego organizm rozwinął kilka strategii, które w czasach niedoborów pozwalają mu normalizować poziom cukru we krwi. Nawet jeśli odmówimy sobie węglowo - danów, nasz organizm pozyska glukozę z innych źródeł, włączając w to białka i tłuszcze. Pojawienie się cukru we krwi będzie sygnałem do wydzielania się insuliny, któremu towarzyszy uwalnianie IGF (insulinopodobny czynnik wzrostu). Jego zadaniem jest stymulowanie wzrostu komórek.

Z tych samych powodów glukoza jest istotna dla nowotworów - odżywia je. Chcąc zapewnić sobie wzrost, wiele guzów wytwarza mnóstwo receptorów insulinowych, dzięki czemu bardziej niż zdrowe komórki reagują na insulinę. Badania typu PET, stosowane w celu wykrycia raka, często polegają na zidentyfikowaniu w ciele obszarów pochłaniających najwięcej glukozy. Faktem jest też, że naukowcy uważają, iż korelacja między zbyt dużą ilością cukru w diecie a wysokim poziomem insuliny może podnosić ryzyko rozwoju raka. Oznacza to jedynie, że chory powinien ograniczyć przyjmowanie słodkich, pustych kalorii, takich jak ciasta i cukierki². Dobrze by było, gdyby ograniczył też produkty o wysokim indeksie glikemicznym.

Białko żywi raka

MIT Co piąty badany uważa, że chorzy na raka powinni unikać produktów wysokobiałkowych, ponieważ może to sprzyjać rozwojowi nowotworu. Tymczasem jest wręcz przeciwnie - w ich przypadku zapotrzebowanie na białko może znacząco wzrosnąć! Jeśli nie dostarczamy organizmowi wystarczającej ilości tego składnika, białko niezbędne do funkcjonowania pozyskiwane jest z rozkładu - na początku mięśni, a następnie innych narządów.

Stąd w trakcie rozwoju choroby nowotworowej dochodzi do dużych niedoborów białka. Dodatkowe usunięcie go z diety, bez konsultacji z lekarzem, osłabia organizm i może utrudniać walkę z chorobą. Warto również pamiętać, że białko, węglowodany i tłuszcze wraz z witaminami, mikroelementami i wodą decydują o prawidłowym funkcjonowaniu metabolizmu. Białko pełni niezliczone funkcje - warunkuje odnowę uszkodzonych tkanek i gojenie się ran, wspiera funkcje układu odpornościowego, produkcję enzymów i hormonów. To składnik, który jest zaangażowany praktycznie w każdą funkcję każdej komórki³.

Najlepsze i najbardziej odżywcze są posiłki domowe

PRAWDA Zgadza się, pod warunkiem, że zostaną one wzbogacone o specjalistyczne preparaty odżywcze. W większości przypadków w trakcie leczenia onkologicznego nadchodzi moment, kiedy tradycyjna dieta nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na energię, białko i pozostałe składniki odżywcze. Preparaty odżywcze pozwalają wtedy uzupełnić niedobory pokarmowe. Mają formę płynną, są odpowiednio zbilansowane, zawierają skoncentrowane wszystkie niezbędne składniki odżywcze oraz odpowiednią ilość energii w małej objętości. Można je stosować jako uzupełnienie normalnej diety i przyjmować między posiłkami.

W czasie radioterapii trzeba usunąć z diety mleko i jego przetwory

PRAWDA Niektóre schematy radioterapii i chemioterapii mogą wymagać czasowego wyłączenia mleka z powodu rozwijającej się wtórnej nietolerancji laktozy. Ten cukier mleczny rozkładany jest w jelicie cienkim przez enzym laktazę do cukrów prostych: glukozy i galaktozy. W procesie chemio- lub radioterapii dochodzi do uszkodzenia m.in. komórek jelita cienkiego, to zaś powoduje niedobór enzymu i tym samym upośledzenie przyswajania i trawienia produktów mlecznych. Nietolerancja laktozy objawia się niesmakiem po zjedzeniu produktów mlecznych, wzdęciami, nudnościami, bólami brzucha, biegunką. Należy wtedy wyłączyć z diety mleko.

Jogurty, kefiry, maślanki i twarogi zazwyczaj są lepiej tolerowane, bo zawierają mniej laktozy - jest ona częściowo zużyta przez bakterie naturalnie obecne w tych produktach. Jeśli jednak po nich również będą występowały dolegliwości, trzeba je wyłączyć z jadłospisu. Jako zamienniki można stosować mleko krowie bezlaktozowe albo roślinne (ryżowe, owsiane, migdałowe). Sery żółte i masło praktycznie nie zawierają już laktozy, dlatego nie wywołują dolegliwości.