Nasze magazyny
Proste stwierdzenie, że nieprawidłowo ukształtowany mikrobiom jelitowy niekorzystnie wpływa na metabolizm, to spore uproszczenie. Okazuje się bowiem, że na tego typu problemy nie zawsze mamy wpływ sami. Kolejne badania dostarczają dowodów na to, że już w życiu płodowym możemy być narażeni na czynniki sprzyjające późniejszemu rozwojowi otyłości1.
Skoro brak równowagi mikrobioty jelitowej ponosi w dużej mierze winę za przybieranie na wadze, to, jak sugerują specjaliści, probiotyki powinny pomóc pacjentom z wysokim BMI odzyskać kontrolę nad swoim ciałem.
Faktycznie, badania potwierdzają korzystny wpływ probiotyków na masę ciała, jednak naukowcy nie wiedzą, na czym dokładnie on polega. Niektóre dobroczynne bakterie zdają się poprawiać wrażliwość na insulinę, inne z kolei zwiększają uczucie sytości. Mechanizm ich działania opiera się zasadniczo na trzech ścieżkach:
- przeciwdrobnoustrojowej: obecność bakterii probiotycznych i ich konkurencyjność w przyczepianiu się do nabłonka jelit hamuje rozrost patogenów,
- bariery ochronnej: zwiększanie ilości ochronnego śluzu w jelitach i zmniejszanie przepuszczalności błony śluzowej, co zapobiega przedostawaniu się lipopolisacharydów do tkanek,
- immunomodulacji: wpływanie na aktywność układu odpornościowego w przewodzie pokarmowym2.
Jak działają probiotyki?
Do probiotyków zalicza się przede wszystkim bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium. Te dobroczynne szczepy wytwarzają krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe i prozdrowotny sprzężony kwas linolowy – stymuluje on lipolizę, czyli spalanie tkanki tłuszczowej i metabolizm energetyczny.
Pośrednio probiotyki przyczyniają się też do obniżenia poziomu lipopolisacharydów, odpowiedzialnych za zjawisko lipotoksyczności i poprawy profilu metabolicznego (zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego i złego cholesterolu LDL, a zwiększenie dobrego cholesterolu HDL). Ponadto niektóre szczepy wykazują zdolność do zmniejszania ogólnoustrojowego stanu zapalnego, który towarzyszy otyłości3.
To jednak nie wszystko. Zaobserwowano, że dobroczynne szczepy przyczyniają się także do obkurczania adipocytów, czyli komórek tłuszczowych, poprzez zmniejszenie wchłaniania kwasów tłuszczowych i zwiększenie ekspresji genów, związanych z utlenianiem tych kwasów3.
Badania kliniczne potwierdzają wkład probiotyków zarówno w profilaktykę, jak i leczenie otyłości. Bakterie kwasu mlekowego Lactobacillus rhamnosus GG mogą zapobiegać nadwadze i otyłości u małych dzieci, o ile matki suplementują je na miesiąc przed porodem i podają niemowlętom przez pierwsze 6 miesięcy życia2.
W przypadku starszych dzieci z otyłością podawanie przez 6 miesięcy mleka sfermentowanego przez Lactobacillus casei zaowocowało lepszymi wynikami niż specjalna dieta, połączona z aktywnością fizyczną: u pacjentów z grupy badanej zaobserwowano spadek masy ciała i zwiększenie poziomu cholesterolu HDL, podczas gdy dzieci poddane diecie i aktywności fizycznej nie osiągnęły istotnych rezultatów3.
Różne szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium pojedynczo lub razem korzystnie wpływają na masę ciała, BMI czy ilość tkanki tłuszczowej u dorosłych osób z otyłością. Kobiety borykające się z tym problemem powinny zatem sięgnąć po probiotyki, zawierające Lactobacillus gasseri, udowodniono bowiem, że wysokie dawki tego probiotyku zmniejszają obwód talii2.
Warto też wspomnieć o tym, że szczuplejszą talię i niższy poziom wielonienasyconych kwasów tłuszczowych udało się również osiągnąć u ochotniczek otyłych lub z nadwagą, które przez 8 tygodni przestrzegały specjalnej diety i przyjmowały suplementy kilku szczepów bakterii3.
Czy siła działania lub skuteczność probiotyków zależy od płci pacjenta? Niewykluczone. Suplementacja pewnym szczepem Lactobacillus rhamnosus w połączeniu z dietą niskokaloryczną pozwoliła osiągnąć lepsze wyniki kobietom niż mężczyznom uczestniczącym w badaniu.
Zdaniem specjalistów to zjawisko można wyjaśnić większym wpływem na uczucie sytości, nawyki żywieniowe i na nastrój u kobiet w porównaniu z mężczyznami2.
- Mannino A, Sarapis K, Moschonis G. The Effect of Maternal Overweight and Obesity Pre-Pregnancy and During Childhood in the Development of Obesity in Children and Adolescents: A Systematic Literature Review. Nutrients. 2022 Dec 2;14(23):5125.
- Gut Microbiota and Obesity: A Role for Probiotics. Nutrients. 2019 Nov 7;11(11):2690.
- Wiciński M, Gębalski J, Gołębiewski J, Malinowski B. Probiotics for the Treatment of Overweight and Obesity in Humans-A Review of Clinical Trials. Microorganisms. 2020 Jul 29;8(8):1148.
