Nie można przewidzieć, z jakimi konkretnie problemami zdrowotnymi będziemy mieli do czynienia wskutek dysbiozy, ponieważ za większość z nich odpowiada równocześnie wiele innych czynników, nie mówiąc już o predyspozycjach genetycznych. Niemniej dysbiozę można uznać za kluczową przyczynę zaburzeń metabolicznych, prowadzących na przykład do cukrzycy czy otyłości. Dlaczego? Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy dowiedzieć się, co sprawia, że nasze jelita odgrywają tak ważną rolę w procesie przyrostu masy ciała.
Jak dysbioza wpływa na integralność bariery jelitowej?
Bariera jelitowa jest w naturalny sposób przepuszczalna. To właśnie dzięki temu składniki odżywcze z pożywienia mogą być przyswajane przez organizm. Przepuszczalność ta jest kontrolowana i selektywna: do krwiobiegu mogą przedostawać się składniki odżywcze, ale nie mikroby i ich wydzieliny, odpady żywnościowe czy niestrawione cząstki. Tyle mówi teoria. W praktyce pojawia się zaś coraz częściej problem tzw. nadprzepuszczalności lub porowatości jelit (zespół nieszczelnego jelita). Kiedy komórki wyściełające przewód pokarmowy oddzielają się od siebie, wiele cząsteczek może bez żadnej kontroli przedostać się do innych części organizmu i wywołać problemy zdrowotne.
Co ma do tego mikrobiota? Czy odgrywa tu jakąś rolę? Otóż komórki tkanki nabłonkowej w normalnych warunkach ściśle przylegają do siebie dzięki określonym białkom, a mikrobiota jelitowa w dużej mierze wpływa na jakość tych białek. Krótko mówiąc, prawidłowa mikrobiota utrzymuje integralność bariery jelitowej, a dysbioza przyczynia się do powstania nadprzepuszczalności.
Nadprzepuszczalność jelit - skutki zdrowotne
Porowatość ścian jelita umożliwia przenikanie endotoksyn, takich jak lipopolisacharydy (LPS), które stanowią integralny składnik zewnętrznej błony komórkowej niektórych bakterii i tworzą złożone struktury z białkami i fosfolipidami. Te duże cząsteczki są identyfikowane przez komórki odpornościowe, które następnie wywołują reakcję zapalną na poziomie jelita... ale nie tylko. Porowatość jelita może przyczynić się do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego w całym organizmie, a tym samym do rozwoju wielu schorzeń, takich jak przewlekłe zapalne choroby jelit, choroby układu krążenia czy zespół metaboliczny.
Jak dysbioza jelitowa przyczynia się do zaburzeń metabolicznych?
Czynniki ryzyka rozwoju zespołu metabolicznego, w tym insulinooporność, upośledzona tolerancja glukozy, hiperglikemia, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia i otyłość, zostały powiązane z niekorzystnymi zmianami w składzie mikrobioty jelitowej. Naukowcom udało się ustalić, że duże stężenie LPS we krwi stanowi jedno z głównych powiązań między mikrobiotą jelitową a stanem zapalnym w zespole metabolicznym. LPS w istocie aktywują specyficzne szlaki zapalne, sprzyjające insulinooporności, która sama w sobie jest istotnym czynnikiem przyrostu masy ciała. Oczywiście nadwaga i otyłość mają wiele przyczyn, dlatego nie można ich kojarzyć jedynie z dysbiozą, niemniej należy ją wziąć pod uwagę, jeśli dążymy do odzyskania prawidłowej masy ciała.