Skład mikrobiomu jest kluczowy dla zdrowia. Oto kilka wskazówek, jak uleczyć jelita

Czym jest estrobolom?

Kiedy zapytałam kilku moich najbliższych przyjaciół, czy wiedzą, czym jest estrobolom, ich odpowiedzi brzmiały, jakby grali w grę Balderdash. Nowa atrakcja w wesołym miasteczku? Obłok pudru unoszący się podczas zakładania lateksowych rękawiczek? Polski chleb podawany na Wielkanoc? Kobieca choroba związana z niskim poziomem niektórych hormonów?

Chociaż niektóre z ich odpowiedzi były celowo niemądre, ta ostatnia nie odbiegała zbyt daleko od rzeczywisto­ści. Estrobolom ma związek z hormo­nami. Jest to w zasadzie zbiór bakterii w mikrobiomie jelitowym, który może oddziaływać na poziom estroge­nów w organizmie i regulować go.

Badacze Claudia Plottel i Martin Blaser zdefiniowali estrobolom jako „zestaw genowy mikrobioty jelitowej, którego produkty są zdolne do meta­bolizowania estrogenów”. W mniej naukowym ujęciu oznacza to zbiór bakterii, które mogą przekształcać estrogeny w ich aktywne formy.

Myślę, że ważne jest, by kobiety rozu­miały, czym jest estrobolom i jak może on wpływać na ich zdrowie. Większość zdaje sobie sprawę z faktu, jaki wpływ na samopoczucie mogą mieć wahania hormonów. Doświadczały wzlotów i upadków w trakcie cyklu miesiączko­wego, a każda kobieta w okresie peri­menopauzalnym lub menopauzalnym może opowiedzieć wszystko na temat uderzeń gorąca, huśtawek nastroju i innych nieprzyjemnych objawów.

Hormony a jelita

Może to wydawać się dziwne, ale chociaż głównie jajniki i nadnercza produkują estrogeny, to ich poziom w organizmie reguluje się przede wszystkim w trzewiach. Oznacza to, że jeśli w jelitach brakuje równowa­gi, stężenie tych ważnych hormonów również może ulec zaburzeniu.

Prace w tym obszarze cały czas trwają. W jednym z przeglądów zba­dano, w jaki sposób estrobolom może wpływać na ryzyko rozwoju pome­nopauzalnego raka piersi z dodatnim receptorem estrogenowym.

Autorzy stwierdzili, że analiza składu i dzia­łania estrobolomu u osób zdrowych, a także kobiet z estrogenozależnym nowotworem piersi mogłaby dopro­wadzić do opracowania biomarkerów mikrobiomu oraz interwencji zmniej­szających ryzyko nowotworowe¹.

Estrobolom reguluje poziom krą­żących i wydzielanych w organizmie estrogenów. Drobnoustroje wytwarzają enzym o nazwie beta-glukuronidaza, który przekształca te hormony w ich aktywne formy. Aktywne estrogeny mogą wiązać się z receptorami i wpły­wać na pewne procesy fizjologiczne.

Jeśli w jelitach panuje odpowiednia równowaga, aktywność beta-glukuro­nidazy jest normalna. Kiedy jednak pojawia się dysbioza (zaburzenie rów­nowagi), poziom estrogenów może stać się zbyt wysoki lub zbyt niski, co zwiększa ryzyko wystąpienia po­wiązanych z tymi hormonami chorób.

Kiedy estrogeny ulegają metabo­lizacji w wątrobie, trafiają do żółci i są wydalane do jelit. Gdy estro­bolom jest zdrowy, hormony te są bezpiecznie usuwane jako odpady. Kiedy jednak występuje dysbioza, estrogeny mogą być ponownie wchła­niane do krwioobiegu, co powodu­je dominację estrogenową. Może to prowadzić do rozwoju szerokiej gamy problemów zdrowotnych.

Choroby związane z estrogenami a równowaga mikrobiomu

Ciało kobiety wytwarza 3 rodzaje estrogenów: estron (E1), estra­diol (E2) i estriol (E3). Każdy z nich wpływa na inne tkanki i funkcje orga­nizmu. Wszystkie współdziałają ze sobą, dlatego ważne jest, by zwrócić uwagę na ogólną równowagę każdej z form.

• E2 jest dominującą formą hor­monu przed menopauzą.
• E1 staje się głównym krążącym we krwi estroge­nem po klimakterium.
• E3 jest najsłab­szym, ale przeważającym w czasie ciąży rodzajem hormonu.

Estrogeny regulują w organizmie wiele procesów, w tym funkcje roz­rodcze, odkładanie tkanki tłuszczowej, kondycję układu krążenia, obrót kostny i replikację komórek. Obniżenie po­ziomu krążących we krwi hormonów może zaburzać funkcjonowanie ustroju, co prowadzi do długiej listy problemów, takich jak: otyłość, zespół metaboliczny, rak, endometrioza, przerost endome­trium, PCOS, choroby sercowo-na­czyniowe, osteoporoza, niepłodność i pogorszenie zdolności poznawczych.

Czy zdawałaś sobie sprawę z faktu, że estrogeny mogą wpływać na tak wiele schorzeń, nie tylko reproduk­cyjnych? Wiele kobiet nie jest tego świadomych. Tymczasem badania wykazały, że zaburzenia jelitowe mogą zwiększać ryzyko rozwoju tych scho­rzeń lub zaostrzać ich objawy. Okazało się, że u pacjentów z otyłością², choro­bami układu krążenia³ i osteoporozą⁴ często występuje dysbioza jelitowa.

Spadek poziomu krążących estro­genów powoduje wzrost aktywności osteoklastów, co skutkuje resorpcją i osłabieniem kości. W jednym z badań wykazano, że podawanie pewnych bakterii myszom, które przeszły ope­rację usunięcia jajników, usprawnia procesy kościotwórcze i zmniejsza resorpcję kości⁵. Inne analizy ujawniły podobne pozytywne skutki wprowa­dzenia określonych drobnoustrojów.

Estrogeny mogą również zmieniać mikrobiom zarówno dróg moczo­wych, jak i pochwy, co powoduje infekcje. Wraz ze spadkiem ich poziomu obniża się również liczba bakterii kwasu mlekowego, ponie­waż hormony stymulują rozwój tych cennych drobnoustrojów, które peł­nią kilka funkcji ochronnych, jeśli chodzi o zdrowie kobiet. Utrzymują m.in. odpowiednio kwaśne środo­wisko i zapobiegają przyleganiu niepożądanych mikroorganizmów.

W ciągu ostatnich 20 lat znacznie rozwinęły się badania nad związkiem między mikrobiomem jelitowym a ra­kiem piersi⁶. Wykazały one kluczową rolę tego pierwszego w regulacji po­ziomu estrogenów.

Różnorodność w jelicie to główny czynnik decy­dujący o ogólnym stanie zdrowia, w tym piersi. Badania wykazały, że mikrobiota u pacjentek z rakiem piersi znacznie różni się od tej obserwowanej u kobiet z grup kontrolnych – jest m.in. znacz­nie mniej zróżnicowana.

Jakie są przyczyny zaburzeń?

Oznaki dysbiozy są wyraźne, ale objawy mogą powodować również inne schorzenia. W ostatecz­nym ustaleniu równowagi bakteryjnej w organizmie mogą pomóc badania. Jeśli jednak odczuwasz objawy, podjęcie kroków mających na celu uzdrowienie jelit nie zaszkodzi, a może wręcz pomóc.

Chociaż podstawowych przyczyn dysbiozy może być wiele, konsekwent­nie stwierdza się, że niektóre czynniki mają negatywny wpływ na skład bakterii jelitowych. Antybiotyki i hormonal­ne środki antykoncepcyjne zmieniają zarówno mikrobiotę jelitową, jak i po­ziom estrogenów.

Przewlekła infekcja również może prowadzić do dysbiozy, dlatego należy zachować delikatną równowagę polegającą na leczeniu scho­rzeń za pomocą antybiotyków w razie konieczności, ale nie nazbyt często.

Również dieta ma znaczący wpływ na mikrobiom jelitowy. Jadłospis zasobny w węglowodany i prze­tworzoną żywność może zwiększyć podatność na dys­biozę z powodu niedoborów składników odżywczych.

Odkryto, że spożywanie fitoestrogenów w żywności zmienia mikrobiom jelitowy i zwiększa ryzyko związanych z estroge­nami chorób. Alergie pokarmowe również mogą powodować dysbiozę (a ona może wywołać nadwrażliwość pokarmo­wą, więc rozwikłanie problemu może być kłopotliwe).

Picie alkoholu, uwarunkowania genetyczne, masa cia­ła, wiek i toksyny środowiskowe mogą zmieniać skład mikrobiomu jelitowego i prowadzić do dysbiozy. Wy­wołać ją może również stres, który może być rzeczy­wisty lub subiektywny, fizyczny lub emocjonalny.

Jak uzdrowić jelita?

Teraz gdy wiesz, jak ważna jest kondycja trzewi dla równo­wagi estrogenowej, która z kolei jest niezbędna dla dobrego stanu zdrowia, co możesz zrobić, aby utrzymać tak potrzebną harmonię?

Równowaga jelitowa zależy od zdrowego stylu życia. Od wyborów żywieniowych po aktywność fizyczną, od redukcji stresu po ukierunkowaną suplementację – mamy kontrolę nad wieloma czynnikami, które mogą ograniczać za­burzenia jelitowe.

Oto kilka szybkich wskazówek, które pomo­gą Ci podejmować zdrowe decyzje dla siebie (i Twoich jelit):

1. Dokonuj dobrych wyborów żywieniowych w co najmniej w 80% przypadków. Deser od czasu do czasu jest w porządku, ale im bardziej unikasz cukru, przetworzonej żywności i wszystkiego, co może powodować zaburzenia trawienne (gluten i nabiał to dwie ich częste przyczyny), tym lepiej. Kluczowa jest zbilansowana dieta zawierająca zdrowe tłuszcze, dostateczną ilość białka i węglowodany złożone.

2. Jedz warzywa krzyżowe, takie jak brokuły, kapusta i ka­lafior. Wspomagają regulację „dobrych” bakterii i zdro­we usuwanie nadmiaru hormonów, w tym estrogenów. Pamiętaj, tylko by je gotować, ponieważ spożywane na surowo mogą powodować zaburzenia tarczycy.

3. Nie pozwól na zaostrzenie problemów emocjonalnych. Zajmij się zmartwieniami, zarówno starymi, jak i nowymi, i uwolnij je, aby Twoje ciało też mogło odpuścić. Spróbuj medytacji lub praktyk uważności, aby wyciszyć ośrodkowy układ nerwowy. Najlepszym sposobem na pozbycie się stresu jest zajmowanie się każdego dnia tym, co kochasz. Kiedy to robisz, nie pozwalasz na narastanie stresu w organizmie. Taniec, czytanie, pisanie pamiętnika, gra na instrumencie, granie w planszówki z rodziną lub przyjaciółmi, bieganie, ogrodnictwo – możliwości ogranicza tylko Twoja wyobraźnia!

5. Odpowiedni odpoczynek utrzymuje równowagę poziomu kortyzolu i zmniejsza stres w organizmie. Podczas snu w ciele zachodzi wiele procesów, więc zapewnienie sobie wystarczającej ilości wypoczynku ma decydujące znaczenie dla zdrowia. Sprawdzaj etykiety swoich produktów kosmetycznych i czyszczących, i – jeśli to możliwe – używaj w pełni naturalnych środków.

6. Wyeliminuj korzystanie z tworzyw sztucznych do przechowywania żywności i napojów, zwłaszcza po podgrzaniu.

7. Kiedy tylko możesz, spożywaj produkty organiczne, aby ograniczyć narażenie na pestycydy. Napoje wyskokowe zmieniają skład mikrobiomu i zwiększają przepuszczalność (nieszczelność) jelit.

• Wysokiej jakości preparat multiwi­taminowy Dobrą opcją jest mój pro­dukt Multi Essentials+ (dostępny na stronie internetowej marcellepick. com) jednak możesz też skorzystać z innych o podobnym składzie. Sugerowane dawkowanie: Według instrukcji na etykiecie preparatu.
• Witamina D Ekspozycja na światło słoneczne to najlepszy sposób na pozy­skiwanie tego składnika, ale większość ludzi zmaga się z jej niedoborami. Sugerowane dawkowanie: 2000 j.m. na dobę.
• Kwasy omega-3 Tych niezbęd­nych kwasów tłuszczowych brakuje w standardowej zachodniej diecie. Dobrym wyborem jest suplement diety z olejem rybim zawierają­cy DHA (kwas dokozaheksaenowy) i EPA (kwas eikozapentaenowy). Sugerowane dawkowanie: 720-1440 mg EPA oraz 480-960 mg DHA na dobę.
• Probiotyk Jak wspomniałam powyżej, bakterie kwasu mlekowego są niezbędne do przywrócenia właściwej rów­nowagi w jelitach. Kolejnym ważnym probiotykiem są bi­fidobakterie. Poszukaj suplementu diety zawierającego oba te składniki, takiego jak mój produkt Biotic Support. Sugerowane dawkowanie: Według instrukcji na etykiecie preparatu.
• DIM (diindolilometan) Ten metabolit indolo-3-karbinolu, występujący w warzywach krzyżowych, takich jak brokuły, kapusta i jarmuż, może wspomóc regulację poziomu estro­genów i zwalczanie nowotworów estrogenozależnych⁸. Sugerowane dawkowanie: 100-200 mg na dobę.

• Magnez jest czwartym najliczniejszym kationem w cie­le. W ludzkim ciele pełni funkcję kofaktora dla ponad 300 reakcji enzymatycznych. Wiele badań stwierdziło, że zmniejszone poziomy magnezu są związane z szerokim zakresem chorób przewlekłych m.in. cukrzycy i osteopo­rozie⁹. Ustalono też, że wspomaga utrzymanie równowagi mikrobiomu jelitowego, ułatwia trawienie (wiąże wodę w stolcu) oraz wspomaga wydalanie zbędnych produk­tów przemiany materii¹⁰. Nie należy jednak przesadzać, bo jego nadmierna podaż może prowadzić do dysbiozy. Sugerowane dawkowanie: Według instrukcji na etykiecie preparatu.