Nasze magazyny
Jak wynika z przełomowego badania, od lat 90. ubiegłego wieku liczba diagnoz kilku rodzajów nowotworów, w tym rak piersi, wątroby, odbytu, przełyku, dróg żółciowych, tarczycy, szpiku kostnego, trzustki i szyi, wzrasta wśród młodszych ludzi na całym świecie1.
Zdaniem naukowców winą za ten stan rzeczy można by obarczyć kilka czynników, takich jak dieta, styl życia, otyłość i mikrobiom. W ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci wszystkie one uległy radykalnej zmianie. Przyjrzyjmy się bliżej niektórym z potencjalnych przyczyn raka i możliwym metodom przeciwdziałania im.
PROBLEM: OTYŁOŚĆ I DIETA ZACHODNIA
Od 1975 r. globalna częstość występowania otyłości prawie się potroiła, szczególnie w krajach rozwiniętych. Według Światowej Organizacji Zdrowia począwszy od 2016 r. (najnowsze dostępne dane statystyczne), 1,9 mld dorosłych ma nadwagę z BMI na poziomie 25 i więcej. Z kolei 650 mln z tych osób uznano za otyłe – z BMI na poziomie 30 lub wyższym2.
Siedzący tryb życia w połączeniu z zachodnim stylem żywienia, zasobnym w cukry, węglowodany i przetworzone produkty spożywcze, ma zgubny wpływ na obwód pasa i ogólny stan zdrowia. Nadwaga lub otyłość znacząco zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń serca, udaru mózgu, cukrzycy, choroby zwyrodnieniowej stawów i pewnych rodzajów raka, w tym piersi, jelita grubego, nerek, endometrium, jajnika, pęcherzyka żółciowego, prostaty i wątroby.
ROZWIĄZANIE: DIETA KETOGENICZNA
W Centrum Leczenia Raka – klinice dr Leigh Erin Connealy – większości pacjentów zaleca się zmodyfikowaną dietę ketogeniczną zbliżoną do jadłospisu naszych przodków. Niskowęglowodanowy i wysokotłuszczowy program z umiarkowaną ilością białka może wspomagać zwalczanie raka i różnych innych chorób przewlekłych. To podejście dietetyczne jest skuteczne, ponieważ komórki rakowe potrzebują do przetrwania glukozy (czyli cukru), a wykluczenie tego źródła energii to integralna część batalii.
Na początek powinno się wyeliminować z diety cukier, sztuczne słodziki i przetworzone produkty lub poważnie ograniczyć ich spożycie. Należy zastąpić je chudymi organicznymi źródłami białka bez GMO (ryby, kurczak, indyk, wołowina i jajka), mnóstwem świeżych owoców i warzyw oraz zdrowymi tłuszczami (awokado, orzechy i ziarna).
Warto odżywiać się tęczowo – włączać do diety różnokolorowe produkty – aby zapewnić sobie możliwie najwięcej składników odżywczych i fitozwiązków. Pamiętajmy: jeśli coś stworzyła Matka Natura i jest to świeże, naturalne i nieprzetworzone, to prawdopodobnie stanowi zdrowy wybór.
PROBLEM: SIEDZĄCY TRYB ŻYCIA
Jedną z najbardziej alarmujących tendencji jest ogromny wzrost liczby osób prowadzących siedzący tryb życia. W ramach najnowszego badania naukowcy prowadzili w latach 1991-2014 próby wysiłkowe na bieżni z udziałem 122 tys. osób. Główny naukowiec i kardiolog amerykańskiej Kliniki Cleveland dr Wael Jaber doszedł do zaskakującego wniosku.
Zła kondycja fizyczna wykazana na bieżni lub w teście wysiłkowym stanowi dożywotnio gorsze rokowanie niż nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy czynne palenie tytoniu – powiedział. Krótko mówiąc, spędzanie w pozycji siedzącej dłuższych okresów i brak aktywności to być może bardziej prawdopodobna przyczyna zgonu niż palenie tytoniu!
Dobra wydolność krążeniowo-oddechowa ma związek z niższą śmiertelnością, a im lepsza kondycja, tym lepiej dla zdrowia3. Brak aktywności przyczynia się również do światowej otyłości i ryzyka nowotworowego. Prowadzenie zbyt siedzącego trybu życia, co obejmuje oglądanie telewizji i przesiadywanie godzinami w domu lub pracy, zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia raka endometrium, jelita grubego i płuc4.
ROZWIĄZANIE: WIĘCEJ RUCHU!
Brzmi to banalnie, ale po długotrwałym braku aktywności wdrożenie większej ilości ruchu do codziennego życia może być trudnym zadaniem. Kluczowe jest powolne włączanie go do zwykłych czynności. Można np. wypróbować poniższe pomysły zaczerpnięte z bloga Harvard Health5:
- Podczas oglądania telewizji w czasie reklam wstawaj i spaceruj lub maszeruj w miejscu.
- Nastaw minutnik i co 2 godz. rób sobie 5-minutowy spacer.
- Podnoś pięty podczas mycia zębów.
- Używaj butelek z wodą lub innych przedmiotów jako hantli i wykonuj 10-20 powtórzeń kilka razy dziennie.
- Kiedy rozmawiasz przez telefon, spaceruj, zamiast siedzieć.
- Używaj ciężaru ciała i rób pompki na stojąco, opierając się o blat łazienkowy lub kuchenny.
- Zawsze parkuj w najdalszym rogu parkingu, tak by móc więcej chodzić.
- Ręcznie myj naczynia, aby więcej ruszać dłońmi i palcami.
- Zacznij pracować w ogrodzie i wykonywać proste prace domowe.
- W miarę poprawy kondycji wprowadzaj codziennie 30 min umiarkowanej aktywności. Pozytywnie wpłynie to na wszystkie aspekty zdrowia i dobrostanu.
PROBLEM: ZABURZENIA MIKROBIOMU
Zaburzenia flory bakteryjnej, czyli pomocnych i potencjalnie szkodliwych drobnoustrojów (wirusów, grzybów i bakterii) żyjących w i na ciele – powiązano z szerokim zakresem problemów zdrowotnych. Należą do nich te ewidentne, takie jak dolegliwości żołądkowo-jelitowe, jak i mniej znane, np. alergie, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne, przybieranie na wadze, zaburzenia poznawcze i osłabienie układu odpornościowego.
Nierównowagę w obrębie mikrobiomu powiązano również z rakiem. Zaburzenia, w tym jelitowe, zakłócają homeostazę (równowagę) w organizmie. Prowadzi to do stanów zapalnych i uszkodzeń komórek, które wpływają zarówno na DNA w ich wnętrzu, jak i RNA, przez wolne rodniki. RNA to rodzaj cząsteczki, którą organizm wykorzystuje do syntezy białek. Wspomniane uszkodzenia obniżają wydajność komórkowych fabryk energii – mitochondriów.
Kiedy ulegają one uszkodzeniu lub przestają prawidłowo funkcjonować, komórki potrzebują alternatywnego rodzaju „paliwa”: cukru. Ów cykl spalania glukozy w celu pozyskania energii, zwany glikolizą, szkodzi wszystkim układom organizmu. Jest szkodliwy dla zdrowych komórek, a odżywia te złośliwe.
ROZWIĄZANIE: DBAŁOŚĆ O JELITA
Oto kilka prostych metod na wzmocnienie korzystnych bakterii jelitowych i pozbawienie pożywki tych szkodliwych6:
- Spożywaj mnóstwo warzyw, szczególnie bogatych w błonnik, takich jak brokuły, szpinak, por i karczochy.
- Wyklucz z diety cukier i przetworzone pokarmy, zamiast których wybieraj jako naturalne słodycze ciemną czekoladę lub niskoglikemiczne owoce jagodowe.
- Zażywaj wysokiej jakości probiotyczny suplement diety.
- W miarę możliwości unikaj stosowania antybiotyków i wybieraj mięso z produkcji bez antybiotyków i hormonów. W przypadku konieczności zażycia tego rodzaju leku należy zrównoważyć to przez
- przyjęcie probiotyku o innej porze dnia, tak by wspomóc uzupełnienie zdrowej flory jelitowej, która uległa zniszczeniu.
- Włącz do diety produkty probiotyczne. Dobre przykłady to: jabłka, por, cebula, czosnek, szparagi, orzechy, ziarna, soczewica i ciecierzyca. Spożywaj produkty fermentowane, aby odżywiać korzystne bakterie jelitowe. Dobre wybory to: jogurt (bez cukru), kombucza, kimchi, kefir i kiszone ogórki.
- Dużo śpij. Zaburzenia wzorców snu i jego niedobór sieją spustoszenie w mikrobiomie jelitowym. Dąż do absolutnego minimum 7 godz. każdej nocy.
- Ćwicz. Ludzie aktywni fizycznie mają zdrowszą i bardziej zróżnicowaną florę jelitową, postaraj się więc w większości dni tygodnia ruszać się przynajmniej 30 min.
PROBLEM: POLA ELEKTROMAGNETYCZNE
Technologia ułatwia ludzkie życie na kilka sposobów. Jednak ogół zanieczyszczeń pochodzących z promieniowania elektromagnetycznego o różnej częstotliwości, którym ludzie są nieustannie bombardowani – z linii energetycznych, Wi-Fi, urządzeń, komputerów, smartfonów i inteligentnych liczników – jest szkodliwy dla zdrowia.
Według zmarłego naukowca i chirurga dr. Roberta O. Beckera, znanego jako „ojciec elektromedycyny”, oraz wielu innych ekspertów w tej dziedzinie – elektrosmog to obecnie największe zagrożenie dla ludzkości.
ROZWIĄZANIE: REDUKCJA EKSPOZYCJI
Oto proste metody minimalizacji ekspozycji na promieniowanie elektromagnetyczne o różnej częstotliwości:
- Przełączaj smartfon na tryb samolotowy i odkładaj go, gdy nie jest używany.
- Zamiast przykładać telefon do głowy korzystaj z trybu głośnomówiącego.
- Gdy używasz laptopów, odłączaj je od prądu i korzystaj z baterii.
- Zamiast korzystać z Wi-Fi, w miarę możliwości podłączaj urządzenia do internetu przewodowo.
- W nocy wyłączaj wszystkie urządzania elektryczne w sypialni. Jeśli to możliwe, wyłącz korki w całym domu.
- Praktykuj uziemianie – regularnie chodź na bosaka na zewnątrz lub postaraj się korzystać z uziemiających mat lub prześcieradeł.
- Rozważ zakup urządzeń, które częściowo blokują i obniżają poziom promieniowania elektromagnetycznego o różnej częstotliwości w domu
PROBLEM: ZANIECZYSZCZENIA ŚRODOWISKA
Żyjemy w brudnym świecie przepełnionym chemikaliami i toksynami, zarówno tymi przemysłowymi, jak i występującymi naturalnie. Niektóre z najczęstszych i najbardziej problematycznych to metale ciężkie, pestycydy i chemikalia zawarte w plastiku, takie jak ftalany i bisfenol A (BPA), spośród których wszystkie powiązano z rakiem.
Metale ciężkie – rtęć, ołów, aluminium i kadm – to znane kancerogeny, a wiele pestycydów to kancerogeny „znane lub prawdopodobne”7. Ftalany i BPA to ksenoestrogeny, co oznacza, że oddziałują na organizm podobnie jak estrogeny. Ponieważ potencjalnie mogą powodować zaburzenia hormonalne, powiązano je z rakiem.
ROZWIĄZANIE: REDUKCJA EKSPOZYCJI I DETOKSYKACJA
- Metale ciężkie: Szukaj pozbawionych ich artykułów gospodarstwa domowego i higieny osobistej. Jeśli masz zawierające rtęć amalgamatowe wypełnienia dentystyczne, usuń je u holistycznego stomatologa. Jeśli badania krwi wykazują wysoki poziom metali ciężkich, rozważ terapię chelatującą pod nadzorem wykwalifikowanego specjalisty w dziedzinie medycyny integracyjnej.
- Pestycydy: Hoduj własne produkty rolne bez pestycydów lub możliwie najczęściej kupuj żywność organiczną. Każdego roku grupy Environmental Working Group i Pesticide Action Network publikują listę konwencjonalnie uprawianych owoców i warzyw najbardziej zanieczyszczonych pestycydami w Wielkiej Brytanii i USA. Brudna dwunastka 2023. Według najnowszych danych Environmental Working Group poniższe owoce i warzywa są najbardziej skażone pestycydami: truskawki, szpinak, jarmuż, kapusta pastewna i sitowata, brzoskwinie, gruszki, nektarynki, jabłka, winogrona, papryka łagodna i ostra, czereśnie, borówki amerykańskie, fasolka szparagowa
- Chemikalia z plastiku: W miarę możliwości nie używaj plastiku, zwłaszcza do przechowywania żywności, oraz wybieraj naturalne kosmetyki i produkty do higieny osobistej. W celu usunięcia chemikaliów z plastiku i innych zanieczyszczeń z organizmu rozważ terapię w saunie na podczerwień.
Badania jako najlepsza profilaktyka
Istotną rolę w profilaktyce raka odgrywają również właściwie badania. Jestem zaskoczona, gdy zgłaszają się do mnie pacjenci po 40. i 50. r.ż. i twierdzą, że konwencjonalni lekarze nie zlecili im testów krwi czy badań przesiewowych w kierunku nowotworów i innych chorób przewlekłych. Jedna z kluczowych zasad w mojej klinice brzmi: „Nie możesz naprawić czegoś, o czym nie wiesz” – mówi dr Leigh Erin Connealy.
Rak to skutek uboczny wielu zaburzeń funkcjonowania organizmu, a badania laboratoryjne mogą często zdiagnozować problemy, zanim staną się katastrofalne. Poza profilaktyką wczesne wykrywanie to najskuteczniejsza metoda na zduszenie nowotworu i wielu innych zaburzeń zdrowotnych w zarodku.
Podwyższony poziom kortyzolu wskazuje np. na nadmierny stres, wysokie stężenie białka C-reaktywnego ma związek ze stanem zapalnym, a w przypadku infekcji białe krwinki są we krwi bardziej liczne. Te problematyczne markery pozostaną niezauważone, jeśli pacjent nie podda się testom laboratoryjnym i wczesnym badaniom przesiewowym.
W przypadku pacjentów z rakiem wykonujemy w klinice bardziej szczegółowe badania z wykorzystaniem testów firmy Research Genetic Cancer Centre. Dzięki nim można wykryć obecność i liczbę krążących komórek nowotworowych oraz nowotworowych komórek macierzystych.
Krążące komórki nowotworowe są niepokojące, ponieważ oddzielają się od pierwotnego guza i krążą po układzie krwionośnym w poszukiwaniu nowego miejsca do „życia”. Znajdujące się w obrębie guza nowotworowe komórki macierzyste mają zdolność do samoodnowy i ponownego wzrostu nawet po zastosowaniu konwencjonalnych kuracji, takich jak chemioterapia.
Standardowe terapie onkologiczne nie zawsze są stuprocentowo skuteczne, ponieważ samodzielnie nie są w stanie wyeliminować krążących komórek nowotworowych oraz nowotworowych komórek macierzystych. Te niekontrolowane komórki odpowiadają za 95% wszystkich przerzutów i zgonów nowotworowych, muszą być więc z organizmu usunięte wraz z guzem.
- Nat Rev Clin Oncol, 2022; 19(10): 656–73
- WHO, “Obesity and Overweight,” June 9, 2021, who.int
- JAMA Netw Open, 2018; 1(6): e183605
- J Natl Cancer Inst, 2014; 106(7): dju098
- Matthew Solan, “Move More Every Day to Combat a Sedentary Lifestyle,” May 24, 2018, health.harvard.edu
- Canadian Digestive Health Foundation, “10 Ways to Strengthen Your Microbiome,” June 7, 2023, cdhf.ca
- Pesticide Action Network, “Pesticides and Cancer,” n.d., panna.org
