Obrzezanie - co to jest i na czym polega zabieg?

W judaizmie cyrkumcyzję przeprowadza się w ósmym dniu życia niemowlęcia płci męskiej i jest ona nieodłącznym elementem tej religii. W islamie wykonywana jest ona w różnym wieku, najczęściej siedmiu lat, ale wiek chłopca może być dużo większy lub mniejszy. Według niektórych autorytetów religijnych jest obowiązkowa, według innych - tylko zalecana (głównie w celu utrzymania czystości, ponieważ nieczystość sprawia, że modlitwa wiernego jest nieważna). Zabieg obrzezania wykonuje się również ze względów medycznych.

Wskazaniem do przeprowadzenia obrzezania 

• stulejka (zbyt ciasny napletek),
• nawracające zapalenia żołędzi,
• załupek (gdy napletek po odciągnięciu nie może powrócić do pierwotnej pozycji, co wywołuje ból i opuchliznę członka),
• zwężające zapalenie żołędzi,
• nowotwór członka.

W większości przypadków przy tych wskazaniach najpierw stosuje się inne, mniej inwazyjne formy leczenia, a dopiero gdy one nie skutkują, przeprowadza się resekcję napletka.

W niektórych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych, wielu rodziców decyduje się obrzezać noworodka płci męskiej bardzo szybko po narodzinach, jeszcze w szpitalu. Zwykle procedura przeprowadzana jest drugiego dnia życia dziecka.

Ogólnie na świecie obrzezanych jest 25-33% mężczyzn i chłopców. Odsetek ten wygląda bardzo różnie w poszczególnych krajach, np. w Wielkiej Brytanii wynosi 6%, a w Nigerii aż 87%. Zaskakiwać może popularność obrzezania w Stanach Zjednoczonych, gdzie zabieg ten przeszło aż 70% chłopców i mężczyzn.

Na czym polega obrzezanie?

Cyrkumcyzja polega na resekcji napletka, czyli jego odcięciu. Jeśli przeprowadzana jest ze względów religijnych, towarzyszą jej odpowiednie obrzędy.

Jakie są metody obrzezania?

Najpowszechniejsze współczesne techniki obrzezania to: 

• nacięcie grzbietowe,
• osłona i zacisk,
• wycięcie.

Najczęściej stosowane metody obrzezania noworodków to:

• zacisk Gomco - używa się sondy w celu oddzielenia napletka od żołędzi; następnie na żołędzi i pod napletkiem umieszcza się przyrząd w kształcie dzwonu (może być do tego konieczne wykonanie nacięcie napletka); później odciąga się napletek i nakłada się zacisk, by zmniejszyć przepływ krwi w tym miejscu; odcina się napletek skalpelem;
• zacisk Mogena - oddziela się sondą napletek od żołędzi, naciąga się napletek i umieszcza w metalowym zacisku; zacisk przytrzymuje się w miejscu, gdy napletek jest odcinany skalpelem i jeszcze kilka minut później w celu zahamowania krwawienia;
• technika Plastibell - podobna do metody z zaciskiem Gomco, po oddzieleniu sondą pod napletkiem i nad żołędzią umieszcza się plastikową osłonkę; wokół napletka wykonuje się szew, który odcina dopływ krwi do napletka. Następnie można użyć skalpela do odcięcia nadmiaru napletka, ale pozostawia się osłonkę, która po 6-12 dniach sama odpada.

Jak wygląda zabieg obrzezania?

Obrzezanie powinno być przeprowadzone w warunkach aseptycznych, by nie doszło do infekcji. Można je wykonać w warunkach ambulatoryjnych, bez zatrzymywania pacjenta na noc. Zwykle podczas zabiegu stosuje się znieczulenie miejscowe. Celem procedury, niezależnie od metody wykonania, jest dostateczne odsłonięcie żołędzi, by nie dochodziło do stulejki czy załupka.

Jak bezpieczny jest zabieg obrzezania?

Jeśli obrzezanie przeprowadzone jest prawidłowo, w warunkach medycznych, wiąże się z niskim współczynnikiem powikłań. Wynosi on 1% w przypadku zabiegów wykonywanych u dzieci i 0,5% w przypadku zabiegów wykonywanych u niemowląt i z reguły są to powikłania niegroźne. Poważne komplikacje zdarzają się w warunkach szpitalnych niezwykle rzadko. Ogólnie mediana występowania jakichkolwiek komplikacji po obrzezaniu (u osób w różnym wieku) szacowana jest na 1,5%.

Do możliwych powikłań cyrkumcyzji należą:

• krwawienie,
• infekcja, rozejście się rany,
• ukryty członek, stulejka, mostek skórny,
• zatrzymywanie moczu,
• przetoki, nekroza,
• spodziectwo jatrogenne lub wierzchniactwo.

Bardzo rzadko dochodzi do takich komplikacji obrzezania jak: zapalenie ujścia cewki moczowej, zginanie się członka, cysta i impotencja.

Wady i zalety obrzezania

Według American Academy of Pediatrics korzyści obrzezania przeważają nad związanym z nim ryzykiem.

Wśród zalet obrzezania wymienia się:

• zmniejszone ryzyko infekcji układu moczowego w niemowlęctwie,
• potwierdzone badaniami zmniejszenie ryzyka zarażenia się przez mężczyzn wirusem HIV w kontaktach heteroseksualnych (niektórzy przypuszczają, że obrzezanie może także zmniejszać ryzyko zachorowania na inne choroby przenoszone drogą płciową, ale badania tego nie potwierdzają), niższe ryzyko nowotworu szyjki macicy i niektórych infekcji u partnerki,
• zapobieganie zapaleniom żołędzi, zapaleniom napletka, załupkom i stulejkom,
• łatwiejsze dbanie o higienę,
• być może zmniejszone ryzyko nowotworu członka.

Przeciwko cyrkumcyzji mogą przemawiać następujące argumenty:

• może powodować powikłania, choć zdarza się to rzadko,
• może wiązać się z bólem,
• przynosi niewiele bezpośrednich korzyści zdrowotnych,
• może być postrzegane jako okaleczenie.