Olej z czarnuszki lekarstwem na raka?

Do Europy czarnuszka siewna dotarła z Bliskiego Wschodu, gdzie jej nasiona po dziś dzień określane są jako "ziarna błogosławieństwa". Szereg jej dobroczynnych właściwości został naukowo potwierdzony. Przyjrzyjmy się bliżej niepozornej roślinie, która może okazać się skutecznym lekarstwem na raka.

20 październik 2020

Artykuł na: 6-9 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Spis treści

Czarnuszka siewna (Nigella Sativa) od wieków stosowana była w leczeniu schorzeń układu oddechowego, żołądka, jelit, wątroby, systemu immunologicznego czy dla ogólnej poprawy samopoczucia i odporności. Nasiona, pozyskiwany z nich olej, nalewki i napary stosuje się także w przypadku niestrawności, biegunek, wykwitów skórnych i bólu.

Nic więc dziwnego, że czarnuszka została dokładnie przebadana pod kątem jej aktywności biologicznej i działania terapeutycznego. Badania potwierdziły również, że w nasionach czarnuszki obecne są białka, alkaloidy, saponiny, flawonoidy, witaminy, sole mineralne i olejki eteryczne, ale najważniejsze okazują się tymochinon i inne związki chinonowe, których działaniu przypisuje się większość efektów terapeutycznych tej rośliny¹.

Czarnuszka - właściwości przeciwnowotworowe

Badania wykazały, że obecny w czarnuszce siewnej tymochinon indukuje apoptozę (zaprogramowaną śmierć) i hamuje proliferację komórek gruczolakoraka przewodów trzustkowych² oraz nowotworu tkanki kostnej (kostniakomięsaka)³. Ponadto substancja ta wykazuje cytotoksyczne działanie wobec ludzkiego płaskonabłonkowego raka szyjki macicy SiHa⁴.

Główny składnik czarnuszki (tymochinon) hamuje również aktywność migracyjną komórek raka trzustki, dzięki czemu można przypisać mu właściwości przeciwprzerzutowe⁵.

W jednym z eksperymentów zbadano również wpływ oleju z nasion czarnuszki na powstawanie nowotworów u szczurów. Okazało się, że podawanie go przez 30 tygodni wpłynęło znacząco na zmniejszenie występowania łagodnych i złośliwych nowotworów jelita grubego oraz zmniejszenie częstości raka płuc, przełyku i przed-żołądka⁶.

Czarnuszka - właściwości przeciwzapalne

Potencjał antynowotworowy czarnuszki jest ściśle związany z jej właściwościami przeciwzapalnymi. Jak wykazują bowiem badania, to stan zapalny przyczynia się do powstania wielu nowotworów, głównie gruczolakoraków, tymczasem tymochinon hamuje aktywność cytokin zapalnych⁷. Zdaniem naukowców dzięki temu może być brany pod uwagę jako środek przeciwko stanom zapalnym towarzyszącym osteoporozie, odpowiedzi alergicznej w płucach czy alergicznemu nieżytowi nosa.

Czarnuszka na żołądek, jelita i wątrobę

Tymochinon hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego, zapobiega wrzodom żołądka powstającym pod wpływem substancji drażniących i zwiększa wydzielanie śluzu przez błonę śluzową żołądka⁸. Badania histopatologiczne i biochemiczne na szczurach potwierdziły również, że olej z nasion czarnuszki znacznie zmniejsza uszkodzenia jelit⁹.

Ekstrakt z czarnuszki podawany szczurom z niedokrwieniem wątroby spowodował natomiast znaczne obniżenie enzymów wątrobowych, zwiększenie całkowitej pojemności przeciwutleniającej oraz znacznie mniejsze uszkodzenia tkanki wątrobowej w porównaniu do grupy kontrolnej¹⁰. Chronił także tkanki wątroby przed skutkami toksycznego działania metali ciężkich, takich jak kadm oraz ołów¹¹.

Czarnuszka a cukrzyca

U szczurów z cukrzycą podawanie wodnego ekstraktu, oleju oraz tymochinonu pochodzących z nasion czarnuszki powodowało obniżenie poziomu glukozy we krwi i podwyższenie poziomu insuliny, przy czym sam tymochinon najlepiej łagodził skutki cukrzycy, w tym uszkodzenia DNA i fragmentację mitochondriów¹².

Z kolei w badaniu przeprowadzonym u pacjentów z cukrzycą typu 2 podawanie kapsułek zawierających wyciąg z czarnuszki w dawce 1-3 g przez 3 miesiące doprowadziło do poprawy wszystkich mierzonych parametrów (poziomu hemoglobiny glikowanej oraz glukozy we krwi na czczo i po posiłku), bez objawów ubocznych w postaci zmiany masy ciała, funkcji nerek lub czynności wątroby¹³.

Czarnuszka a choroby układu oddechowego

Ekstrakt z czarnuszki siewnej hamuje rozwój zapalenia płuc, obrzęk pęcherzyków płucnych oraz zwłóknienie śródmiąższowe oraz wpływa korzystnie na leczenie uszkodzeń płuc spowodowanych zwiększonym poziomem zanieczyszczeń u szczurów¹⁴. W ocenie histopatologicznej i immunochemicznej nasilenie uszkodzenia płuc u nowonarodzonych gryzoni z hiperoksją prowadzącą do dysplazji oskrzelowo-płucnej, którym podano olej z czarnuszki, było istotnie niższe¹⁵.

Badania na ludziach potwierdziły również wpływ ekstraktu z czarnuszki na choroby astmatyczne: 29 uczestnikom eksperymentu codziennie przez 3 miesiące podawano 15 ml/kg ekstraktu 0,1% z N. sativa lub placebo. Zarówno ocena wyników objawów astmy, jak i badania czynnościowe płuc wykazały znacznie większą poprawę zdrowia u osób przyjmujących ekstrakt z czarnuszki, a najlepsze efekty jej stosowania widoczne były po 3 miesiącach¹⁶.

Czarnuszka - zastosowanie

Nasiona czarnuszki mają ostry, korzenny smak i po zmieleniu można używać ich również jako substytut pieprzu oraz przyprawę do serów, pieczywa, tłustych mięs, kiszonej kapusty i ogórków konserwowych. Ziarenka (całe, skruszone w moździerzu lub zmielone w młynku do kawy) są zazwyczaj smażone lub palone przed użyciem.

Napar z czarnuszki zalecany jest szczególnie przy chorobach układu oddechowego, alergiach i astmie (doustnie) oraz infekcjach narządów płciowych, trądziku i łojotokowym zapaleniu skóry (zewnętrznie). Zalej wrzątkiem łyżkę zmielonych nasion i zaparzaj przez ok. 20 minut. Po odcedzeniu przemywaj skórę, stosuj jako płukankę do włosów lub pij 1/2 szklanki naparu 2-3 razy dziennie.

Nalewka z czarnuszki działa wspomagająco na problemy z układem pokarmowym, bólem mięśni i reumatyzmem oraz przeziębienia, kaszel i katar. Zmiel pół szklanki nasion i zalej je 250 ml wódki. Odstaw na 7 dni, następnie przefiltruj i zażywaj 2 razy dziennie po 5 ml.

Olej z czarnuszki (Oleum Nigellae Sativae), dostępny w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością, wykazuje właściwości lecznicze, gdy jest nierafinowany i tłoczony na zimno oraz nie zawiera dodatków chemicznych. Zalecane spożycie u dorosłych to 1 łyżeczka 2 razy dziennie przed posiłkiem, a u dzieci – 1/4 łyżeczki 2 razy dziennie.

Polecany jest szczególnie przy problemach z układem odpornościowym i trawiennym, w obniżaniu stężenia cukru we krwi oraz profilaktyce miażdżycy i zawałów serca. Można dodawać go do sałatek, sosów i mięs, ale wyłącznie na zimno. Stosowany zewnętrznie chroni przed poparzeniem słonecznym, przyspiesza gojenie się ran, nawilża i wygładza skórę oraz łagodzi objawy alergii.

Olej należy przechowywać w lodówce nie dłużej niż 6 miesięcy.

Czarnuszka - metryczka

Występowanie: dziko na siedliskach ruderalnych i jako chwast zbożowy; uprawiana z nasion wysiewanych bezpośrednio do gruntu na początku kwietnia, wymaga słonecznego stanowiska i żyznej, stale wilgotnej gleby.

Surowiec leczniczy: nasiona (Semen Nigellae).

Pora zbioru: w okresie kwitnienia (maj - wrzesień), gdy większość mieszków zmieni barwę na brunatną, co w Polsce następuje w połowie września.

Ważne: Czarnuszki nie powinny stosować kobiety w ciąży i karmiące oraz osoby z niedociśnieniem tętniczym. W większych ilościach może być toksyczna.

Bibliografia