Co zrobić z przypadkowo odkrytą chorobą?

Zwykle trafiamy do lekarza z konkretnymi dolegliwościami. Chcemy się dowiedzieć, co za nimi stoi. Bywa jednak, że zupełnie przy okazji lekarz zauważy symptomy choroby, której nawet u siebie nie podejrzewaliśmy. Takiej przypadkowej diagnozy nie wolno ignorować. Oto kroki, jakie należy podjąć, by sobie pomóc, a nie zaszkodzić.

18 kwiecień 2023

Artykuł na: 9-16 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Dokucza ci ból brzucha, więc idziesz do lekarza. Jako jedno z badań specjalista zleca ci wykonanie tomografii komputerowej jamy brzusznej i miednicy. Jej wyniki wskazują, że z twoimi jelitami wszystko w porządku, ale... W opisie badania lekarz radiolog zwraca uwagę na tzw. przypadkową diagnozę (z ang. incidental finding, IF) - punkcik na nerce, zbyt mały do oceny na podstawie wykonanego badania obrazowego. Czy to niegroźna cysta, czy guz, który pozostawiony bez leczenia urośnie i da przerzuty? Czy twój lekarz powinien tę niespodziewaną informację tymczasem zignorować, czy od razu należy wykonać dodatkowe badania, które najprawdopodobniej otworzą medyczną puszkę Pandory i pociągną za sobą konieczność wykonania biopsji albo narażą cię na naświetlanie? Przed tego rodzaju dylematami coraz częściej stają zarówno pacjenci, jak i opiekujący się nimi lekarze.

Wszystko dzięki nowoczesnej diagnostyce

Liczba przypadkowych diagnoz - gdy lekarz podczas badania pacjenta w kierunku konkretnej choroby odkrywa istnienie innej - nieustannie się zwiększa, również dlatego, że technologie badań obrazowych są obecnie bardziej precyzyjne niż kiedykolwiek wcześniej (taką chorobę w żargonie medycznym nazywa się przypadkowiakiem; określenie to odnosi się także do wykrywanego przypadkiem guza na nadnerczu lub przysadce, którym najczęściej jest gruczolak). Około 40% wszystkich badań obrazowych owocuje przypadkowymi diagnozami. Dla dwóch badań najczęściej zlecanych, czyli tomografii komputerowej jamy brzusznej i miednicy oraz tomografii komputerowej klatki piersiowej, odsetek przypadkowych diagnoz to odpowiednio 61% i 55%.

Diagnozy te dzielą się na kilka rodzajów:

Rozpoznanie zmian wysokiego ryzyka - dotyczy zmian, które mogą być bardzo groźne, a nawet śmiertelne, jeśli nie zostałyby odkryte i usunięte. Przykład: duży guz nowotworowy nerki;
Rozpoznanie zmian średniego ryzyka - zmiana może być potencjalnie groźna w przyszłości, wymaga przyjmowania leków lub innego rodzaju leczenia. Przykład: bezobjawowa kamica nerkowa;
Rozpoznanie zmian niskiego ryzyka - w tym przypadku istnieje większe niż 99-procentowe prawdopodobieństwo, że zmiana nigdy nie będzie groźna. Przykład: łagodna cysta w nerce, która nie wpływa na funkcjonowanie tego narządu.

Przypadkowa diagnoza może czasami uratować życie (na przykład dzięki odkryciu bezobjawowego nowotworu złośliwego). Trzeba jednak dodać, że istnieją pewne standardy postępowania w odniesieniu do przypadkowych diagnoz, często skutkujące niepotrzebnymi badaniami i leczeniem zmian niskiego lub średniego ryzyka.

Gdy o chorobie dowiadujemy się przypadkiem, zawsze warto poprosić o dodatkową konsultację ze specjalistą. Opinia drugiego lekarza bywa niezbędna, by podjąć decyzję o dalszej diagnostyce.

Najlepsza strategia, gdy o chorobie dowiesz się przypadkiem

Oto sposoby na zwiększenie prawdopodobieństwa, że na przypadkową diagnozę zareagujemy w sposób bezpieczny i efektywny:

● jeśli lekarz kieruje cię na którekolwiek z następujących badań: zdjęcie rentgenowskie, tomografia komputerowa, pozytonowa tomografia emisyjna (PET) lub rezonans magnetyczny, dopytaj o prawdopodobieństwo przypadkowej diagnozy. Dzięki upewnieniu się przed badaniem, że taka sytuacja może zaistnieć, unikniesz nieprzyjemnego zaskoczenia i niepokoju, jeśli badanie wykaże dodatkowo jakąś zmianę. Poproś także o szybki przegląd typowych dla danej metody diagnostycznej przypadkowych diagnoz w odniesieniu do zmian wysokiego, średniego i niskiego ryzyka. Aby się upewnić, że faktycznie zdiagnozowano u ciebie jakąś nieoczekiwaną zmianę, poproś radiologa o kopię wyniku badania, aby omówić go ze swoim lekarzem;

● współpracuj z lekarzem pierwszego kontaktu. Ze względu na szeroki wachlarz specjalistów opieka medyczna jest coraz bardziej podzielona, co po wykryciu przypadkowych zmian zwiększa prawdopodobieństwo wykonywania kolejnych testów, także tych o średnim i niskim ryzyku. Najlepsze wyjście: jeśli lekarz specjalista skieruje cię na dalsze badania, ich wyniki omów także z lekarzem pierwszego kontaktu, który jest zorientowany w całokształcie twoich problemów zdrowotnych i potrafi ocenić, co dla ciebie jest najlepsze, a ponadto zna twoje nastawienie do wszelkich badań;

● jeśli postawiono ci przypadkową diagnozę, domagaj się dokładnej oceny ryzyka dalszego rozwoju danej choroby. Czasami lekarze posługują się w takiej sytuacji niejasnymi stwierdzeniami, mówią na przykład: "zmiana jest prawdopodobnie niegroźna". Ale nie jest to informacja wystarczająca do efektywnej współpracy z lekarzem w zakresie decydowania o dalszej diagnostyce. Najlepsze wyjście: poproś o ocenę statystyczną ryzyka. Zapytaj, czy prawdopodobieństwo szkody (np. tego, że nowotwór spowoduje przerzuty lub że poszerzone naczynie krwionośne ulegnie rozerwaniu) wynosi 1 w skali do 10 czy 1 w skali do 1000? Jeśli numeryczna ocena ryzyka jest dla ciebie trudna do zrozumienia, poproś lekarza o wyjaśnienie problemu w inny sposób;

● dowiedz się, czy Amerykańskie Towarzystwo Radiologiczne (American College of Radiology, ACR) zaleca przeprowadzenie dodatkowych badań obrazowych po przypadkowej diagnozie takich zmian, jakie stwierdzono u ciebie. ACR to profesjonalna organizacja zrzeszająca radiologów, wydaje wytyczne co do dalszej diagnostyki w odniesieniu do najczęściej stawianych przypadkowych diagnoz (guzy tarczycy, guzy jajnika i zmiany nieoczekiwanie odkryte podczas tomografii komputerowej jamy brzusznej w sąsiadujących z nią tkankach i narządach). Najlepsze wyjście: zapytaj lekarza o wytyczne odnośnie do przypadkowej diagnozy w twoim przypadku i o to, czy lekarz postępuje zgodnie z nimi (w Polsce wytyczne dotyczące badań obrazowych, w konkretnych przypadkach podejrzenia choroby lub prowadzenia dalszej diagnostyki już zdiagnozowanych problemów, wydaje Ministerstwo Zdrowia oraz Krajowe Centrum Ochrony Radiologicznej w Ochronie Zdrowia¹)

● poproś lekarza o konsultację z radiologiem. Jeśli konkretna przypadkowa diagnoza nie jest ujęta w wytycznych ACR, radiolodzy nie zawsze są zgodni co do jej znaczenia i postępowania, jakie należy wdrożyć. Jeden lekarz radiolog może zlecić dalsze badania, inny może stwierdzić, że dodatkowe badania nie są konieczne, a trzeci pozostawi to do decyzji lekarza pierwszego kontaktu. Najlepsze wyjście: jeśli w twoim badaniu pojawiła się przypadkowa diagnoza, dla której nie ma jasnych wytycznych w zakresie dalszego postępowania, lekarz powinien zorganizować konsultację z radiologiem, abyście we trójkę mogli wymienić się opiniami - strategia ta, choć jest efektywna, nie należy do działań rutynowych;

● uzyskaj drugą opinię. Jeśli zmiana ma charakter nieokreślony i niejasne jest jej znaczenie, wynikom twojego badania powinien się przyjrzeć także inny radiolog, a nie tylko ten, który badanie przeprowadzał. Najlepsze wyjście: jeśli przypadkowa diagnoza dotyczyła na przykład nerki, poproś lekarza rodzinnego o skierowanie na wizytę u radiologa, który specjalizuje się w badaniu nerek. Rozmowa z ekspertem w danej dziedzinie umożliwi wspólne ustalenie, jakie dodatkowe badania warto ewentualnie przeprowadzić.

Kiedy konieczna jest dalsza diagnostyka?

Niektóre przypadkowe diagnozy wymagają dalszych badań i opieki medycznej. Omów te opcje ze swoim lekarzem, jeśli stwierdzono:

guzy płuc - czynnik ryzyka raka płuc, uwidoczniony podczas tomografii komputerowej klatki piersiowej;
zwapnienie tętnicy wieńcowej - czynnik ryzyka zawałów serca, odkryty podczas tomografii komputerowej klatki piersiowej lub brzucha i miednicy;
zwarta zmiana na jajniku - może być guzem nowotworowym, uwidocznionym w tomografii komputerowej miednicy;
powiększenie węzłów chłonnych - bywa wynikiem infekcji lub nowotworu złośliwego, zmiany te mogą zostać odkryte podczas rezonansu magnetycznego miednicy;
powiększenie aorty (tętniak) - odkryty podczas tomografii komputerowej jamy brzusznej. Jeśli to główne naczynie krwionośne ulega rozszerzeniu, zwiększa się ryzyko jego pęknięcia i poważnego krwotoku, który może doprowadzić do śmieci.

Autorka artykułu, Stella K. Kang, jest lekarką, adiunktką na Wydziale Radiologii i Zdrowia Publicznego na NYU Langdone Medical Center w Nowym Jorku, autorką i współautorką ponad dwóch tuzinów prac naukowych, opublikowanych na łamach „Journal of the American College of Radiology, Clinical Oncology” i innych wiodących magazynów medycznych.

Bibliografia

https://www.gov.pl/web/zdrowie/wytyczne-dla-lekarzy-kierujacych-na-badania-obrazowe

Raport

Borelioza – wszystko, co musisz o niej wiedzieć

12 artykułów

Partner raportu:

Więcej w dziale: Diagnostyka i badania

Czy sztuczna inteligencja pomoże skuteczniej wykrywać raka?

Wielu z nas się jej obawia. Sztuczna inteligencja (AI) wzbudza bardzo skrajne emocje - jedni pokładają w niej ogromne nadzieje, inni twierdzą, że...

Nowe technologie w walce z nowotworami - innowacyjne narzędzie polskich naukowców

Polscy naukowcy stworzyli miniaturową platformę do testowania leków. To może być przełom w terapii nowotworów!

Rak jelita grubego – czy już wkrótce wykryje go test z krwi?

Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym na świecie. W Polsce rocznie zapada na niego w około 18 tys. osób....

Wczytaj więcej

Magazyn

O czym lekarze ci nie powiedzą

ma już 10 lat

Alicja Langsteiner

Prezes i założycielka Spółki Langsteiner Sp. z o.o

W życiu i działalności biznesowej ważne są dla mnie te same wartości. Tworzenie rzeczy użytecznych, poprawiających zdrowie i komfort życia idą więc w parze ze wspieraniem rozwoju nauki. Jestem propagatorką holistycznego podejścia do zdrowia, wykorzystywania mądrości natury i siły nauki, w tworzeniu naszych produktów, suplementów diety i wyrobów medycznych. Jako laureaci licznych nagród, w tym Diamenty Forbes, Ambasador Polskiej Gospodarki czy Gazele Biznesu, cenimy współpracę z zaufanymi partnerami i odpowiedzialnymi mediami. Dlatego gościmy na łamach tego wydawnictwa.

Więcej

Ryszard Chęciński

Prezes Gabinety Mumio Sp. z.o.o.

O czym lekarze Ci nie powiedzą?... na przestrzeni dziesięciolecia periodyku, okazuje się, że nie powiedzą Ci o wielu sprawach, możliwościach, lekach, sposobach, nadziejach wręcz.
W sposób jasny, przejrzysty, dostępny robi to za nich właśnie ten nasz miesięcznik. To na jego łamach dowiadujemy się, jak można z pominięciem medycyny konwencjonalnej postawić się na nogi, zapobiec schorzeniom czy nawet po prostu się uzdrowić. Skala źródeł, środków, ocen, podpowiedzi, adresów jest ogromna i z łatwością można dotrzeć zarówno
do wiarygodnych uzdrowicieli, jak i zdrowych suplementów diety, ziół czy sposobów uzdrawiania się samemu. Naszym zdaniem, może to i lepiej dla nas, że lekarze nie o wszystkim Ci powiedzą, a zrobi to dla nas dostępny, porządnie wydany i wiarygodny miesięcznik.

Więcej

Marcin Płoch

Dyrektor ds. marketingu Xenico Pharma Sp. z o.o.

Żyjemy w czasach szerokiego dostępu do informacji, również do informacji o tym, jak najlepiej należy dbać o swoje zdrowie. Prewencja i profilaktyka to jest coś, co pozwala nam je jak najdłużej utrzymać w dobrej kondycji. W Xenico tworzymy wysokiej jakości, naturalne rozwiązania w oparciu o najnowsze doniesienia z całego świata. Od wielu już lat prezentujemy nasze produkty na łamach OCL. Mamy nadzieję na dobrą współpracę w kolejnych latach, w myśl wspólnie wyznawanej zasady – Twoje zdrowie w Twoich rękach.

Więcej

Marcin Fiedorowicz

Dyrektor Operacyjny Herbal Pharmaceuticals

Doceniamy O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą za ich nieustępliwość w dążeniu do szerzenia wiedzy i za to, że wszystkie publikacje oraz informacje, na których bazuje pismo, są poparte rzetelnymi i zweryfikowanymi badaniami. To pokrewieństwo w podejściu do zdrowia i nauki sprawia, że nasza współpraca jest tak naturalna i trwała. Herbal Monasterium to kluczowa marka firmy Herbal Pharmaceuticals, która od lat szanuje tradycję stosowania naturalnych składników w celu promowania holistycznego podejścia do zdrowia. Oferujemy preparaty, które łączą w sobie mądrość tradycyjnego ziołolecznictwa z nowoczesnymi osiągnięciami medycyny. Nasza obietnica to dostarczenie produktów najwyższej jakości, które są nie tylko skuteczne, ale przede wszystkim bezpieczne, pozbawione zbędnych dodatków, konserwantów czy barwników. Sięgając po nasze produkty, dzięki określonej standaryzacji składników, otrzymuje się oczekiwaną skuteczność z wysokim poziomem bezpieczeństwa stosowania. Wyróżnia nas holistyczne podejście do zdrowia, które wykracza poza leczenie objawów i skupia się na pierwotnych przyczynach problemów zdrowotnych. Ponadto, kładziemy nacisk na etyczne praktyki i odpowiedzialność za środowisko. Herbal Monasterium to marka dla tych, którzy szukają naturalnych rozwiązań dla swojego zdrowia. Nasze produkty są odpowiedzią na potrzeby współczesnego Pacjenta, który chce łączyć tradycję z nowoczesnością.

Więcej

mgr farm. Aleksandra Mróz-Lubińska

Prezes Zarządu Chemiczno-Farmaceutycznej Spółdzielni Pracy ESPEFA

Nasza współpraca zrodziła się na łamach tego prestiżowego czasopisma i trwa nadal, owocując udanymi kampaniami. 10 ostatnich lat to dla nas inspirująca podróż do innowacji i rozwoju. ESPEFA w tym czasie z sukcesem wprowadzała na rynek nowe produkty, które znalazły miejsce na łamach czasopisma, dzięki czemu mogliśmy dotrzeć z ważnymi informacjami do odbiorców. Wspólnie edukowaliśmy czytelników, umożliwiając im podejmowanie bardziej świadomych decyzji dotyczących opieki zdrowotnej.

Więcej

Beata Iwanicka

General Manager Kenay

Współpracę z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą rozpoczęliśmy dokładnie 10 lat temu – zamieściliśmy reklamę już w drugim numerze pisma. Przez ten czas nasza firma rozrosła się i rozwinęła współpracę z najlepszymi zagranicznymi producentami renomowanych marek, z roku na rok poszerzając asortyment oraz kontynuując swoją misję propagowania zdrowego stylu życia i udowadniając, że zachowanie młodości i zdrowia przez długie lata – a co za tym idzie także poprawianie jakości codziennego życia – nie musi kojarzyć się z nieprzyjemnym obowiązkiem. Wiemy, jak ważne jest zdrowie dla każdego, dlatego kierując się tym przekonaniem, obserwujemy światowy rynek suplementów diety zarówno poprzez uczestniczenie w międzynarodowych targach, analizę fachowej literatury, jak i poprzez rozwijanie współpracy z partnerami na całym świecie. W ten sposób staramy się zapewnić naszym klientom dostęp do najnowszych, najciekawszych, ekologicznych suplementów diety oraz superfoods. W tych działaniach sekunduje nam redakcja O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą. Lata współpracy zawodowej zaowocowały również przyjacielskimi relacjami osobistymi.

Więcej

Marta Skolmowska

Właścicielka Centrum Ziołolecznictwa Wilcaccora w Łomiankach

Nasza współpraca z Redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą przyczyniła się niewątpliwie do poprawienia wiedzy Czytelników o naszych sztandarowych produktach, jakimi są zioła amazońskie, o ich zastosowaniu i skuteczności. Jako Centrum Ziołolecznictwa dokładamy wszelkich starań, aby nasze produkty były zawsze badane zarówno pod względem czystości, jak i skuteczności, dlatego staramy się podkreślać w artykułach, udostępnianych na łamach tego magazynu, jak ważna jest nasza współpraca z centrami naukowymi. Sądzimy, że dzięki naszej współpracy z gazetą rośnie w społeczeństwie świadomość, jak niezwykle ważna jest profilaktyka zdrowotna, gdyż łatwiej jest zapobiegać, niż leczyć, a lepiej jest zapobiegać środkami naturalnymi, aniżeli sztucznie wytworzonymi przez koncerny farmaceutyczne. Właśnie to propagowanie wśród Czytelników profilaktyki zdrowotnej uważamy za jedno z najważniejszych zadań, które magazyn O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą nam umożliwia, za co bardzo dziękujemy i mamy nadzieję na dalszą wieloletnią i owocną współpracę.

Więcej

Agnieszka Wójcik

Prezes Onkomed Sp. z o.o.

Onkomed Sp. z o.o. współpracuje z redakcją O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą od wielu lat w ramach reklamy naszych oliwek ozonowanych OZONELLA i potwierdzamy dużą skuteczność naszych reklam oraz oczekiwany odzew. Mimo ogromnego postępu medycyna konwencjonalna ma swoje ograniczenia, zostawiając przestrzeń dla niekonwencjonalnych, sięgających natury, metod walki z różnymi dolegliwościami. Te właśnie metody w sposób bardzo przystępny prezentowane są na łamach miesięcznika. Wielu z naszych klientów
to jego czytelnicy. W dzisiejszych czasach ludzie chcą wiedzieć więcej, żyć zdrowo i naturalnie, dlatego chętnie sięgają do natury mającej tak wiele do zaoferowania. Warto podkreślić, że miesięcznik stale ewoluuje, reaguje na zmieniające się potrzeby swoich odbiorców i nieustannie dąży do tego, aby czymś nowym, niespotykanym zaskoczyć swoich czytelników i tym samym sprawia, że ich rzesza ciągle rośnie. W ciągu 10 lat istnienia na rynku stał się inspiracją i kopalnią wiedzy dla wielu osób, poszukujących różnych ciekawych rozwiązań w dziedzinie zdrowego trybu życia.

Więcej