Zarówno medycyna konwencjonalna, jak i naturalna przywiązują dużą wagę do proporcji między poszczególnymi elektrolitami, wzajemnie wpływającymi na swoje działanie, gdyż ma to znaczenie w utrzymaniu odpowiedniej przemiany materii1. Magnez i sód regulują anaboliczną przemianę materii, czyli procesy odbudowy i regeneracji organizmu, podczas gdy potas i wapń - kataboliczną, czyli procesy rozkładu i uwalniania energii (sód również ma w tym swój udział). Wartości w tabelkach przedstawiające określony elektrolit skorelowany w krwi całkowitej określają ilość tego elektrolitu względem hematokrytu, czyli w odniesieniu do stałych części składowych krwi. Wszystkie podane wartości referencyjne mają wyłącznie charakter informacyjny2.
Potas
Wartości referencyjne:
Dzieci: 3,2-5,4 mmol/l w surowicy krwi
Dorośli: 3,6-5,0 mmol/l w surowicy krwi
Dorośli: 1549-1715 mg/l (skorelowane) w krwi całkowitej
Pełni ważną funkcję w przemianie materii zachodzącej w mięśniach i tkance nerwowej3. Utrzymuje w równowadze gospodarkę wodną organizmu. Aż 90% potasu znajduje się wewnątrz komórek ciała, pozostałe 10% jest obecne w surowicy krwi.
Podwyższony poziom potasu jest zazwyczaj wywołany zachwianiem równowagi kwasowo-zasadowej organizmu lub niewydolnością nerek. Wysoki poziom potasu prowadzi do chorób nerek i wystąpienia problemów z sercem.
Obniżony poziom potasu w komórkach jest zazwyczaj spowodowany zbyt dużym spożyciem soli (jednocześnie podwyższa to jego stężenie w surowicy), a także takimi czynnikami jak długotrwała biegunka lub wymioty, silne pocenie się, przyjmowanie środków odwadniających lub przeczyszczających, niewydolność nerek, dłuższe przyjmowanie kortyzonu.
Niedobór potasu prowadzi głównie do osłabienia mięśni, co powoduje zaburzenia w przewodzeniu impulsów, tzw. częstoskurczy, które są widoczne na wykresach EKG. Mogą się pojawić zawroty głowy, ogólne zmęczenie, obniżenie koncentracji, niskie ciśnienie krwi oraz zaparcia. Przy niskim stężeniu potasu zaleca się spożywanie mięsa i warzyw - szczególnie ziemniaków, oraz owoców. Dodatkowo stosuje się cytrynian potasu, czyli związek potasu z kwasem cytrynowym, lub chlorek potasu.
Wapń
Wartości referencyjne:
2,2-2,6 mmol/l w surowicy krwi
67,6-79,6 mg/l (skorelowane) w krwi całkowitej
W organizmie powinien znajdować się w równowadze z magnezem. Jego stężenie regulowane jest głównie przez jelito i nerki, a także - w mniejszym stopniu - przez tarczycę, gruczoły przytarczyczne oraz witaminę D. Aż 99% wapnia występuje w zębach i kościach. Wapń jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego, ponieważ wpływa na aktywność neuroprzekaźników i przesyłanie impulsów nerwowych. Bierze ponadto udział w przemianach węglowodanów, procesach podziału komórek i aktywacji niektórych enzymów i hormonów oraz uszczelnia błony komórkowe. Przyjmowanie wapnia przez długi czas w postaci suplementów stanowi zagrożenie dla zdrowia - dlatego powinien być stosowany wyłącznie pod kontrolą lekarza.
Podwyższony poziom wapnia najczęściej świadczy o za dużym wchłanianiu tego pierwiastka z przewodu pokarmowego, nadmiernym uwalnianiu go z kości i zbyt małym wydalaniu z moczem. Może to prowadzić do powstania kamieni nerkowych i chorób nerek. Podwyższone stężenie wapnia w surowicy krwi (hiperkalcemia) jest w 90% spowodowane nadczynnością przytarczyc i nowotworami.
Obniżony poziom wapnia w surowicy krwi (hipokalcemia) jest następstwem zmniejszonej syntezy i wydzielania hormonu polipeptydowego PTH (odpowiada za regulację gospodarki wapniowo-fosforanowej w organizmie) wskutek niedoczynności przytarczyc, a także niedoboru witaminy D, chronicznych chorób jelit, marskości wątroby i osteomalacji, czyli rozmiękania kości.
Sód
Wartości referencyjne: 136-145 mmol/l w surowicy krwi
Bibliografia
- Köhler B., Biophysikalische Informations-Therapie, 199
- Ursinus L., Co mówi Twoja krew. Holistyczne spojrzenie na wyniki badań laboratoryjnych, 2015
- Köhler B., Grundlagen des Lebens, 2001
1618-1822 mg/l (skorelowane) w krwi całkowitej
Jest odpowiedzialny za gospodarkę wodną w organizmie, utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową oraz aktywuje niektóre enzymy biorące udział w przemianie materii. Rozładowuje napięcia elektryczne w błonach komórkowych oraz uczestniczy w przekazywaniu impulsów nerwowych. Sód w formie soli kuchennej (NaCl) występuje w różnych produktach spożywczych. Należy jednak uważać, gdyż wyliczono, że wraz z pożywieniem przyjmujemy obecnie sześć razy więcej sodu, niż potrzebuje organizm. Podnosi to ryzyko wystąpienia chorób serca i układu krwionośnego, w tym nadciśnienia tętniczego. Sód powinien występować w odpowiednim stosunku do potasu, gdyż substancje te działają wobec siebie antagonistycznie.
Podwyższony poziom sodu w surowicy (hipernatremia) skutkuje zakłóceniami świadomości, odczuwaniem niepokoju, występowaniem drżenia mięśni i skurczów. Częstym powodem zwiększenia stężenia sodu jest niedobór wody związany m.in. z piciem jej w zbyt małych ilościach oraz z nadmierną jej utratą w wyniku biegunek, wymiotów, gorączki czy obfitych potów. Poza tym występuje on również w chronicznej niewydolności nerek i przy zaburzeniu wydalania wody przez oddziaływanie hormonu antydiuretycznego ADH. Podwyższenie poziomu sodu całkowitego z występującym jednocześnie obniżonym stężeniem potasu i magnezu wskazuje na nieprawidłowości w przemianie materii, trudne do samodzielnego pokonania przez organizm.
Obniżony poziom sodu (hiponatremia) u osób starszych, noworodków czy dzieci powoduje zaburzenie gospodarki wodnej w organizmie. Towarzyszą temu mdłości, wymioty, bóle głowy, dezorientacja, osłabienie i skurcze mięśni. Bezpośrednim powodem niskiego stężenia sodu może być również stosowanie środków przeciwbólowch, takich jak ibuprofen czy diklofenak, oraz życie w stresie.
Magnez
Wartości referencyjne:
0,65-1,07 mmol/l w surowicy krwi
30,4-36,4 mg/l (skorelowane) w krwi całkowitej
Fot. Archiwum |
Wpływa na prawie wszystkie procesy przemiany materii, jest wykorzystywany w ponad 300 układach enzymów wywołujących jako biokatalizatory reakcje chemiczne w organizmie. Pierwiastek ten jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania mięśni, budowy kości i zębów. Ostatnio przeprowadzone badania wskazały również na łagodzenie przez magnez negatywnych następstw cukrzycy5. Jego niedobór nasila takie skutki tej choroby jak uszkodzenia serca i naczyń krwionośnych.
Podwyższony poziom magnezu (hipermagnezemia) prowadzi do fizycznego osłabienia, zaburzeń oddychania i hipokalcemii, czyli obniżenia poziomu wapnia w surowicy krwi. Objawia się zawrotami głowy i arytmią serca. Często wiąże się z niskim ciśnieniem krwi, pogorszeniem pracy jelit oraz pęcherza, co jest przyczyną zaparć i nietrzymania moczu.
Wysokie stężenie magnezu może być następstwem niewydolności nerek oraz przyjmowania leków zobojętniających, stosowanych w nadkwasocie żołądka, a także środków przeczyszczających zawierających w swoim składzie magnez.
Obniżony poziom magnezu (hipomagnezemia) wywołuje zaburzenia snu, nadpobudliwość nerwową, zawroty i uporczywe bóle głowy, szczególnie w okolicy karku, omdlenia, zaburzenia pracy serca (arytmię), bóle w okolicy serca i zakrzepy. Przyczyną tych zaburzeń są takie czynniki jak zwiększone wydalanie magnezu przez nerki, cukrzyca, nadczynność tarczycy, przytarczyc i nadnerczy, a także biegunki i długotrwałe przyjmowanie leków przeczyszczających. Poziom magnezu w organizmie obniża picie alkoholu, przyjmowanie środków antykoncepcyjnych i antybiotyków, nadmierne spożycie witaminy D oraz wapnia. Należy pamiętać, że większe zapotrzebowanie na magnez występuje w ciąży, w okresie karmienia piersią i w długotrwałym stresie.
Niskie stężenie magnezu utrudnia relaks i odprężenie, jest przyczyną zamykania się w sobie i odbiera radość życia.
Podwyższony poziom magnezu skutkuje brakiem energii życiowej i skłonnością do odkładania wszelkich działań na później Niedobór potasu szczególnie mocno oddziałuje na psychikę. Świat rysuje się wtedy w czarnych barwach, co prowadzi do stanów depresyjnych i pesymizmu. Pojawia się brak wiary w siebie, zmęczenie i uczucie wypalenia. Następuje utrata energii, witalności i radości życia.
Katarzyna Tatarkiewicz
Medycyna tradycyjna o poziomie elektrolitów
- Niski poziom sodu wiąże się z brakiem radości życia, częstym odczuwaniem zmęczenia i znużenia, a także ze skłonnością do depresji.
- Osoby cierpiące na niedostatek sodu w organizmie zanadto poświęcają się pracy, zaniedbując odpoczynek.
- Na przeciwnym biegunie są ci, którzy nie potrafią zrezygnować z żadnych przyjemności - w tym przypadku często stwierdza się zbyt wysoki poziom tego pierwiastka. W obu przypadkach konieczne są zmiany w diecie.
- W medycynie ludowej wapń utożsamiany jest na poziomie emocjonalnym z wewnętrzną wolnością, stabilnością i umiejętnością zmierzenia się z nowymi wyzwaniami.
- Niskie stężenie tego pierwiastka daje o sobie znać lękami, poczuciem bezradności i potrzebą otrzymywania ciągłego wsparcia. Zbyt wysoki poziom wapnia przejawia się z kolei usztywnieniem sposobu myślenia.