Choroby siatkówki - jak działa oko i jak o nie dbać?

Cała skomplikowana w swej budowie gałka oczna ma zasadniczo jedno zadanie - skupić wiązkę światła i wysłać ją w głąb oka, na siatkówkę, a dokładniej rzecz ujmując na plamkę żółtą, będącą jednym z jej elementów. Dzięki siatkówce i znajdującym się na niej fotoreceptorom odróżniamy dzień od nocy, widzimy otaczający nas świat i potrafimy dostrzec szczegóły oraz całą gamę kolorów, które nasz mózg tworzy z 3 barw podstawowych odbieranych przez siatkówkę: czerwonej, niebieskiej i zielonej.

Niestety, o tym najważniejszym elemencie oka często nie pamiętamy, skupiając się jedynie na ostrości wzroku i zdrowiu spojówek. Tymczasem powinniśmy szczególnie zadbać właśnie o siatkówkę, bo gdy ona zastrajkuje, świat stracić może nie tylko ostrość, ale też barwy i kontury¹.

Jak zbudowane jest oko i jak działa siatkówka?

Nie jesteśmy w stanie dojrzeć nieuzbrojonym okiem siatkówki, czasami jedynie światło flesza aparatu fotograficznego potrafi do niej dotrzeć przez źrenicę i wywołać na kliszy czerwony odblask, będący, tak naprawdę, dobiciem gęstej sieci naczyń krwionośnych odżywiających tę pochłaniającą olbrzymie ilości energii tkankę.

Siatkówka, schowana na tylnej ścianie gałki ocznej, tworzy tam wielowarstwową błonę pokrytą od wewnętrznej strony komórkami światłoczułymi, będącymi tak naprawdę zmodyfikowanymi neuronami, które znamy pod nazwą czopków i pręcików. Dzięki czopkom rozpoznajemy aż 160 kolorów w ponad 600 tys. odcieni, a pręciki pozwalają nam rozróżniać natężenie światła i kontury przedmiotów oraz dostrzegać ruch.

Informacje wzrokowe trafiają do mózgu z siatkówki przez nerw wzrokowy, który powstaje z połączenia setek tysięcy mikroskopijnych włókien nerwowych wychodzących z siatkówki w jeden główny pień nerwowy.

Szczególnym miejscem na siatkówce oka jest wspomniana już plamka żółta, na której mieści się olbrzymia ilości czopków, odpowiadających za ostre widzenie i dostrzeganie szczegółów. To właśnie w tym miejscu dochodzi do skupienia odpowiednio załamanej w strukturach gałki ocznej wiązki światła i dzięki temu widzimy obraz, który jest pomniejszony i odwrócony.

Dopiero nasz mózg interpretuje tę informację, odwraca obraz i pozwala nam ocenić jego prawidłowy rozmiar, odległość i perspektywę oraz dostrzec wszystkie barwy i niuanse kształtu. Na tej podstawie poznajemy świat i możemy w nim się poruszać, dlatego wszelkie zaburzenia funkcjonowania siatkówki oka mają olbrzymi wpływ na nasze zdrowie i nie chodzi tu tylko o to, czy widzimy dobrze, czy nie.

Każda bowiem wada wzroku czy choroba oczu odbija się niekorzystnie nie tylko na naszych zdolnościach poznawczych, ale także na postawie ciała i motoryce czy pracy pozostałych 4 zmysłów oraz może powodować mnóstwo problemów natury psychologicznej i emocjonalnej. A to wszystko razem może wpłynąć na zachwianie stanu homeostazy, czyli zdrowej równowagi organizmu.

Niestety, wiele chorób siatkówki rozwija się podstępnie, całymi latami nie dając objawów. Często są one również mylnie przypisywane stresowi, zmęczeniu czy długotrwałej pracy przy komputerze. Tymczasem każde osłabienie wzroku, niewyraźne widzenie, ból okolic oczu czy mroczki lub błyski w polu widzenia, powinny niepokoić i skłonić do wizyty u okulisty, bo wcześnie rozpoznane choroby siatkówki można z powodzeniem leczyć.

Przyjrzyjmy się zatem 3 najpowszechniejszym z nich: zwyrodnieniu plamki żółtej (AMD), odwarstwieniu siatkówki i retinopatii cukrzycowej².

Zwyrodnienie plamki żółtej - na czym polega?

Zwyrodnienie plamki żółtej (age-related macular degeneration, AMD) pojawia się zazwyczaj po 50. r.ż. i jest jedną z najczęstszych przyczyn pogorszenia wzroku i jego utraty u seniorów. Naukowcy szacują, że aż 19% Europejczyków w wieku powyżej 65 lat straci wzrok w wyniki właśnie tej choroby, a częstotliwość jej występowania u 80-latków to aż 40%! W Polsce na ADM cierpi ok. 1,2 mln osób.

Przyczyny AMD nie zostały do końca poznane, jednak udało się zidentyfikować geny odpowiedzialne za występowanie tej choroby, dlatego uważa się, że może ona występować rodzinnie. Innymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zwyrodnienia plamki żółtej jest podeszły wiek i nikotynizm - u palaczy AMD występuje 6-krotnie częściej.

Także choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, otyłość i nadciśnienie tętnicze zwiększają ryzyko wystąpienia zwyrodnienia plamki żółtej.

Rozwój zwyrodnienia plamki żółtej

W przebiegu AMD dochodzi do wytworzenia nowych naczyń krwionośnych w obrębie siatkówki, a ich największe nasilenie obserwuje się w plamce żółtej. Choć choroba dotyka obu oczu, tempo powstawania zmian może być różne dla oka prawego i lewego. Czasami jest to kilka tygodni, a czasami wiele lat.

Wytworzenie patologicznych naczyń krwionośnych prowadzi do stanu zapalnego i nieodwracalnych zmian degeneracyjnych w fotoreceptorach oraz powstania złogów lipidowo-białkowych odkładających się między warstwami siatkówki.

Zasadniczo wyróżnia się 2 postaci AMD: suchą i mokrą. Postać sucha stanowi ok. 85% przypadków i ma łagodniejszy przebieg. Degeneracja plamki żółtej postępuje stopniowo, a co za tym idzie, pogorszenie wzroku także jest stopniowe.

W postaci mokrej (ok. 15% przypadków) dochodzi natomiast do szybkiego pogorszenia widzenia na skutek wysięków i krwotoków na siatkówce, które wywołują silny stan zapalny. Ten rodzaj AMD diagnozuje się nie tylko u seniorów, ale także u osób w sile wieku.

Symptomy zwyrodnienia plamki żółtej

Początkowo choroba rozwija się bezobjawowo. Wielu chorych bagatelizuje pogarszającą się ostrość widzenia, szczególnie w słabym świetle, trudności w czytaniu i pisaniu oraz zniekształcenia w polu widzenia. Niepokój chorego budzi zazwyczaj dopiero pojawienie się ciemnej plamy w środku pola widzenia i upośledzenie postrzegania kolorów. Obszar tzw. mroczka centralnego z czasem powiększa się i może dojść nawet do całkowitej utraty wzroku.

Jak zdiagnozować zwyrodnienia plamki żółtej

Poza pełnym badaniem ostrości wzroku, u pacjentów, u których podejrzewa się AMD, wykonuje się także badanie dna oka przy rozszerzeniu źrenicy, test kontrastu i pomiar ciśnienia śródgałkowego.

Dodatkowym narzędziem diagnostycznym jest test Amslera - pacjent wpatruje się w planszę, na której narysowano siatkę i czarną kropkę w jej centrum. Jeśli dostrzega zakrzywianie linii siatki i zmianę wielkości tworzących ją kwadratów lub mroczki, istnieje duże prawdopodobieństwo, że przyczyną tych zaburzeń widzenia jest właśnie AMD. Lekarz może zlecić także tomografię oczu i angiografię, aby uwidocznić zmiany w unaczynieniu siatkówki.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Polega w dużej mierze na zmianie trybu życia, w tym diety, na bogatą w świeże warzywa i owoce, obniżenie masy ciała i porzucenie nałogów - ponieważ nie istnieje tu leczenie przyczynowe, możemy zatem jedynie opóźniać rozwój choroby i leczyć już powstałe zmiany. Celem leczenia jest jak najdłuższe zachowanie ostrości widzenia u chorego.

W zależności od stopnia zaawansowania choroby, okulista może zalecić także np. koagulację patologicznych naczyń krwionośnych lub podanie miejscowo do siatkówki substancji hamujących rozwój nowych. Ponadto w leczeniu AMD wykorzystuje się terapię laserową, której celem jest również zamknięcie naczyń krwionośnych. U niektórych pacjentów stosuje się terapię fotodynamiczną, polegającą na dożylnym podaniu substancji światłoczułej i wykonaniu zabiegu laserem, w celu usunięcia zmian na siatkówce.

Najnowszą metodą leczenia wczesnej postaci zwyrodnienia plamki żółtej jest terapia laserem 2RT, którego precyzyjny impuls stymuluje regenerację komórek siatkówki. Terapię tę nazywa się także "odmładzaniem siatkówki"³.

Odwarstwienie siatkówki - na czym polega?

Dochodzi do niego, gdy warstwa barwnikowa oddziela się od warstwy, na której znajdują się pręciki i czopki. Choroba rozwija się po cichu, przez kilka lat nie dając żadnych objawów, a finalnie może doprowadzić nawet do całkowitej utraty wzroku. Zazwyczaj objawy pojawiają się między 40. a 70. r.ż.

Przyczyny odwarstwienia siatkówki

Wnętrze gałki ocznej wypełnia tzw. ciało szkliste o konsystencji żelu, którego tylna część przylega do siatkówki. Wraz z wiekiem traci ono swoją objętość i kurcząc się, może zacząć oddzielać się od siatkówki, pociągając jej przednią warstwę za sobą, co prowadzi do rozdzielenia blaszek siatkówki.

Wskutek tego powstają przedarcia i dziury, przez które wnika płyn z gałki ocznej i coraz bardziej oddziela siatkówkę od błony naczyniowej. Ten typ choroby nazywany jest przedarciowym odwarstwieniem siatkówki. Gdy siatkówka jest pociągana na całej swojej powierzchni poprzez kurczenie się błony szklistkowo-siatkówkowej mamy do czynienia z trakcyjnym odwarstwieniem siatkówki.

Z kolei przy wysiękowym odwarstwieniu siatkówki między nabłonek barwnikowy a warstwę receptorową siatkówki przedostaje się płyn wysiękowy. Czynnikami sprzyjającymi chorobie jest wysoka krótkowzroczność (powyżej 6 dioptrii), inne choroby zwyrodnieniowe siatkówki i urazy oraz operacje na gałce ocznej, retinopatia cukrzycowa, wrodzone choroby tkanki łącznej (zespół Marfana, zespół Ehlersa i Danlosa, zespół Sticklera) i występowanie schorzenia w rodzinie.

Do nagłego odklejenia siatkówki może dojść także na skutek dużego wysiłku.

Rozwój choroby - odwarstwienie siatkówki

Odwarstwienie siatkówki przebiega bezobjawowo, początkowo powoduje zaburzenia widzenia. Jednak w przebiegu choroby może dojść do całkowitego odwarstwienia siatkówki, to zaś może doprowadzić do utraty wzroku.

Syptomy Jednym z pierwszych objawów odwarstwienia siatkówki jest pogorszenie widzenia i wrażenie, jakby przed okiem chorego pojawiła się zasłona ograniczająca pole widzenia, zaczynająca się od krawędzi oka. W polu widzenia mogą pojawić się także męty i błyski, czyli tzw. fotopsje.

Jeżeli zaobserwujesz je u siebie, ogranicz ruchy głową i chorym okiem, i jak najszybciej poszukaj pomocy okulisty. Czas jest tu kluczowy, ponieważ szybko może dojść do całkowitego odklejenia. W przypadku nieprzedarciowego trakcyjnego odwarstwienia siatkówki nie ma błysków i mętów, a ubytki w polu widzenia postępują wolno. Natomiast wysiękowa postać choroby cechuje się ich szybkim powiększaniem się.

Diagnoza odwarstwienia siatkówki

Po wstępnym rozpoznaniu na podstawie objawów i rodzaju zaburzeń widzenia, okulista stawia diagnozę na podstawie badania dna oka oraz USG gałki ocznej.

Leczenie odwarstwienia siatkówki

Odwarstwienie siatkówki leczy się operacyjnie. Jedną z metod jest naszycie wszczepu silikonowego, którego zadaniem jest taka zmiana kształtu gałki ocznej, by doszło do zbliżenia siatkówki do tylnej ściany gałki. Czasami stosuje się pneumoretinopeksję - otwór w siatkówce zostaje zablokowany poprzez wtłoczenie do gałki ocznej niewielkiego pęcherza gazu, który wypełnia ją i mechanicznie przyciska warstwy siatkówki do siebie oraz całą siatkówkę do tylnej krawędzi oka.

W niektórych przypadkach wykonuje się witrektomię, polegającą na usunięciu przez niewielki otwór ciała szklistego, a następnie zastąpienie go gazem bądź olejem silikonowym. Po operacji gałkę oczną wypełnia się gazem lub specjalnym olejem silikonowym.

W 90% przypadków udaje się ponownie przykleić siatkówkę, ale niestety udana operacja nie zawsze oznacza odzyskanie ostrości widzenia, czasami jest jedynie środkiem zapobiegawczym dalszego odwarstwiania siatkówki. W większości przypadków wzrok poprawia się w ciągu kilku miesięcy.

Pierwsze badanie identyfikujące silny związek między podnoszeniem ciężarów w miejscu pracy a ryzykiem odwarstwienia siatkówki zostało opublikowane w 2008 r. przez prof. Stefano Mattioli z Uniwersytetu Bolońskiego. Badanie to wykazało również silny związek między rozwojem tego schorzenia a otyłością.

Zdaniem badaczy uniknąć choroby można, dbając o prawidłową masę ciała oraz rozsądnie mierząc siły na zamiary. Gdy mamy coś ciężkiego do przeniesienia lub przepchnięcia lepiej zrobić to w kilka osób albo skorzystać z urządzeń do tego przeznaczonych4. Ponadto profilaktyka odwarstwienia siatkówki, podobnie jak w przypadku AMD, wiąże się ze zmianą trybu życia oraz modyfikacją diety⁵.

Retinopatia cukrzycowa - na czym polega?

Jak sama nazwa wskazuje, jest powikłaniem cukrzycy, im dłużej trwa słodka choroba, tym bardziej zaawansowane są zmiany w narządzie wzroku. Eksperci szacują, że do 2025 r. aż 300 mln osób na całym świecie zachoruje na cukrzycę. W tym, po 20 latach trwania choroby, u niemal wszystkich cierpiących na cukrzycę typu 1 pojawi się retinopatia, a w przypadku typu 2 odsetek ten wynosić będzie 60%.

Przyczyny retinopatii cukrzycowej

Wysoki poziom glukozy we krwi, stres oksydacyjny, czyli nadmierne wytwarzanie wolnych rodników tlenowych i nadciśnienie tętnicze, które często towarzyszy cukrzycy powodują zmiany w strukturach oka.

Rozwój retinopatii cukrzycowej

W przebiegu retinopatii cukrzycowej dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych siatkówki i zaburzeń krążenia oraz powstawania mikrotętniaków i zmian przypominających żylaki. Zmiany te mogą doprowadzić do obrzęku plamki żółtej i krwawień na siatkówce, a to z kolei może skutkować utratą wzroku. Czynnikami ryzyka retinopatii cukrzycowej są choroby nerek, palenie papierosów, hiperlipidemia oraz ciąża i operacja zaćmy⁶.

Symptomy retinopatii cukrzycowej

Choroba rozwija się latami, a pierwsze objawy pojawiają się, kiedy zmiany na siatkówce są już mocno zaawansowane. Pierwsze objawy retinopatii cukrzycowej to zmniejszenie ostrości wzroku, pogorszenie widzenia w ciemności i pojawienie się ciemnej plamki w polu widzenia, która z czasem może samoistnie zniknąć bez śladu, co niestety nie oznacza, że problem też zniknął.

Charakterystycznym objawem są także trudności z przystosowaniem wzroku do bardzo jasnych pomieszczeń, a niektórzy pacjenci skarżą się na nadwrażliwość na silne światło. Nieleczona, retinopatia cukrzycowa prowadzi do znaczącego pogorszenia wzroku, aż do jego utraty w skrajnych przypadkach.

Diagnoza retinopatii cukrzycowej

Diabetykom zaleca się regularne kontrole u okulisty, których celem jest przede wszystkim wczesne wykrycie retinopatii. U osób z cukrzycą typu 1, pierwsza kontrola powinna mieć miejsce do 5 lat od momentu rozpoznania choroby, a przy cukrzycy typu 2 niezwłocznie po postawieniu diagnozy.

Podczas wizyty lekarz wykonuje badanie dna oka przez rozszerzoną źrenicę, a w uzasadnionych przypadkach może zlecić także wykonanie angiografii i USG gałek ocznych.

Leczenie retinopatii cukrzycowej

Najważniejszym elementem zapobiegania i terapii jest leczenie cukrzycy oraz utrzymanie, dzięki odpowiedniej diecie i lekom, prawidłowej glikemii. Okulista może zalecić także koagulację naczyń krwionośnych na siatkówce i wspomnianą już witrektomię, jeśli doszło do wylewów krwi do ciała szklistego.

W leczeniu retinopatii cukrzycowej stosuje się też leki, w tym preparaty przeciwpłytkowe, zmniejszające krzepliwość krwi, zmniejszające przepuszczalność naczyń włosowatych i usprawniające mikrokrążenie oraz duże dawki flawonoidów o działaniu antyoksydacyjnym.

Wspomaganie siatkówki oka

Jak każdą inną tkankę naszego ciała, także siatkówkę możemy wspomagać, aby do późnej starości cieszyć się dobrym wzrokiem. Tym, czego najbardziej potrzebuje, jest właściwa dieta, która nie tylko zapewnia jej odpowiednie odżywienie i dostępność potrzebnych do pełnienia swojej funkcji składników, ale także zabezpiecza przed uszkodzeniami.

Zadbaj o dobre warunki pracy, aby zadbać o wzrok

Często spędzamy całe dni w pracy przed komputerem, a po niej relaksujemy się przed TV lub wpatrzeni w ekrany telefonów komórkowych. Nasze oczy są zatem cały czas zmuszane do intensywnej pracy - nawet chcąc wypocząć, nie dajemy im chwili wytchnienia. A to się odbija nie tylko na ostrości widzenia, ale też skutkuje trudnościami z akomodacją oraz pogłębieniem wad wzroku i może niekorzystnie wpływać na siatkówkę oka.

Dlatego warto przeorganizować przestrzeń wokół siebie w taki sposób, aby monitor komputera stał w odległości przynajmniej 50 cm od oczu i ok. 20° poniżej linii wzroku, a pokój był dobrze oświetlony, najlepiej światłem dziennym. Do tego warto zrobić oczom raz na godzinę chwilę przerwy i albo zamknąć na kilka minut powieki, albo popatrzeć przez parę minut na zieleń za oknem.

Dobrze jest też korzystać z okularów do pracy przy komputerze, są one wyposażone w odpowiednie filtry antyrefleksyjne, które sprawiają, iż oko i siatkówka nie męczą się podczas surfowania po cyfrowym świecie⁷.

Pokarmy dobre dla oczu

Kolorowe warzywa i owoce dobre na oczy

Czerwone i pomarańczowe warzywa i owoce są bowiem źródłem beta-karotenu, który w organizmie ulega przekształceniu w witaminę A, kluczową dla naszego wzroku. Bierze ona udział w wytwarzaniu i regeneracji rodopsyny, czyli purpury wzrokowej, barwnika światłoczułego, dzięki któremu widzimy. Każda jej cząsteczka zbudowana jest z białka opsyny i retinalu, będącego pochodną witaminy A.

Pod wpływem kwantu światła, cząsteczka rodopsyny ulega przekształceniu i odłącza się od niej retinal, co jednocześnie wyzwala impuls elektryczny odbierany przez nerwy wzrokowy. Z kolei w ciemności, gdy oko odpoczywa, dochodzi do ponownego przyłączenia retinalu i odtworzenia rodopsyny. Dlatego przyjmowanie beta-karotenu w postaci suplementów czy dołożenie do diety zawierających ten związek produktów poprawia nie tylko ostrość wzroku, ale także widzenie w ciemności i zapobiega tzw. kurzej ślepocie.

Negatywny wpływ wolnych rodników na oczy

Te aktywne formy tlenu powstające w naszych komórkach, a dokładniej mówiąc w znajdujących się w nich mitochondriach, to produkt uboczny wytwarzania energii. A że zapotrzebowanie energetyczne komórek siatkówki jest bardzo duże, powstają w niej znaczne ilości tych związków. Pełnią one wiele ważnych funkcji, np. biorą udział w zwalczaniu patogenów, aktywacji genów czy regulacji wzrostu komórek.

Mają jednak także drugie oblicze, bowiem mogą uszkadzać struktury komórkowe i DNA, upośledzać działanie komórek oraz zbudowanych z nich tkanek, a w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do śmierci komórki w wyniku apoptozy.

Uważa się, że nadmiar aktywnych form tlenu jest jednym z czynników współodpowiedzialnych za występowanie AMD i retinopatii cukrzycowej. Całe szczęście organizm posiada sposoby na pozbycie się wolnych rodników tlenowych - unieszkodliwia je przy pomocy antyoksydantów, jednak ich zasoby nie są niewyczerpalne, dlatego musimy je stale dostarczać wraz z pokarmem.

Warto zatem zadbać o to, by w diecie nie zabrakło witaminy A (podroby, mleko i jego przetwory, tłuste ryby, słodkie ziemniaki, szpinak), witaminy E (oleje roślinne, orzechy, pomidory, brokuły, czarna porzeczka) i witaminy C (papryka, cytrusy, truskawki, porzeczki) oraz koenzymu Q10 (mięso, ryby, podroby, pieczywo pełnoziarniste), a także glutationu (awokado, szpinak, kurkuma, czosnek, cebula).

Osoby, które z powodów zdrowotnych nie mogą zwiększyć ilości tych produktów w jadłospisie, mogą sięgnąć po suplementy diety. Silnymi antyoksydantami są także flawonoidy, czyli barwniki wytwarzane przez rośliny, dlatego dieta bogata w warzywa i owoce korzystnie wpływa nie tylko na wzrok, ale i na cały organizm. Szczególnie ważne dla wzroku są owoce jagodowe, jabłka, zielona herbata, winogrona, kakao, oliwa z oliwek oraz warzywa strączkowe.

Korzystny wpływ witamin z grupy B

Związki do niej należące korzystnie wpływają na funkcjonowanie komórek nerwowych, a takimi są czopki i pręciki znajdujące się na siatkówce. Ponadto działają one przeciwzapalnie, chronią przed działaniem promieni UV, zapobiegają zmianom zwyrodnieniowym i chronią naczynia krwionośne silnie ukrwionej siatkówki oka oraz wspomagają regenerację zmęczonych całodzienną pracą oczu i wyostrzają wzrok.

Z punktu widzenia narządu wzroku najważniejsza jest witamina B1 (kiełki, nasiona, orzechy, pieczywo pełnoziarniste). Ryboflawiny dostarczą mleko i jego przetwory, podroby, jaja, banany oraz truskawki. W witaminę B6 obfitują soja, brązowy ryż i pieczywo pełnoziarniste. Natomiast kwas foliowy znajduje się w drożdżach, szpinaku, jajach, jarmużu i awokado. Z kolei witamina B12 zawarta jest w jajach, nabiale, podrobach, rybach i owocach morza.

Zabezpiecz plamkę żółtą

Nie bez powodu nosi ona taką nazwę, bowiem stwierdza się w niej obecność żółtych barwników - luteiny i zeaksantyny. Ich zadaniem jest ochrona przed szkodliwym działaniem promieni UV tego niezwykle ważnego elementu siatkówki oka, na którym skupiają się promienie świetlne. Krótko mówiąc, działają one jak filtr przeciwsłoneczny.

Warto zaznaczyć, że udowodniono, iż luteina przeciwdziała w ten sposób AMD. Znajdziemy ją w warzywach zielonych, pomidorach, kukurydzy oraz dyni. Z kolei dobrym źródłem zeaksantyny są pomidory, arbuz, szpinak, cukinia i jagody goji⁸.

Tu pomocna może się też okazać pierzga. Udowodniono, że ten pszczeli produkt chroni przed uszkodzeniami nerwu wzrokowego, a także wspomaga jego regenerację. Ostatnie badania potwierdzają również, że składniki zawarte w pierzdze pszczelej takie, jak cynk, selen, witaminy E i C, oraz karotenoidy potrafią zapobiegać powstaniu zwyrodnienia plamki żółtej.

Dodatkowo ten wspaniały pokarm pszczół zawiera bogatą dawkę witaminy C, która zapobiega rozwinięciu się zaćmy. Wpływa na proces produkcji płynu łzowego, omywającego powierzchnię oka oraz odżywia tkanki oka, poprawiając także trwałość i poziom ukrwienia naczyń krwionośnych w oku.

Zdrowe tłuszcze są ważne dla oczu

Kwasy omega-3, w tym eikozapentaenowy (EPA), dokozaheksaenowy (DHA) i alfa-linolenowy (ALA) wspomagają funkcjonowanie układu nerwowego, w tym ośrodka wzroku w mózgu i nerwów obwodowych. Jak dowiedli naukowcy z Amerykańskiej Akademii Okulistyki, osoby starsze, których dieta jest bogata w kwasy omega-3 są mniej narażone na wystąpienie AMD.

Z kolei naukowcy z University of Alberta w Kanadzie dowiedli, że kwasy tłuszczowe, a szczególnie kwas DHA, chronią wzrok przed skutkami starzenia i poprawiają ukrwienie nerwu wzrokowego. Zapobiegają także retinopatii cukrzycowej. Najwięcej kwasów tłuszczowych omega-3 znajdziemy w olejach roślinnych, tłustych rybach, owocach morza i orzechach.

Aby zaś zaspokoić zapotrzebowanie na ten składnik, wystarczy 2-3 razy w tygodniu spożywać tłuste ryby i stosować niewielkie ilości olejów roślinnych, jako dodatek np. do sałatek. Osoby, które nie lubią lub nie mogą jeść ryb, powinny sięgnąć po suplementy, które je zawierają⁹.

Pierwiastki ważne dla oczu

A w szczególności cynk, miedź, mangan i selen. Pierwsze 3 są niezbędne do tego, aby organizm mógł wytwarzać enzymy antyoksydacyjne, chroniące m.in. siatkówkę oka przed działaniem wolnych rodników tlenowych.

Ponadto cynk bierze udział w wytwarzaniu rodopsyny i metabolizmie witaminy A, a miedź korzystnie wpływa na stan naczyń krwionośnych siatkówki oka. Natomiast selen jest silnym antyoksydantem.