Co zmienić w diecie, by chronić serce?

Dokonane niedawno podsumowanie wyników badań dotyczących tej kwestii, w których uczestniczyło łącznie prawie milion osób, przyniosło zaskakujące rezultaty.

11 marzec 2020

Artykuł na: 6-9 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Spis treści

Naukowcy przeprowadzili metaanalizę badań zgromadzonych do marca 2019 roku w cenionych bazach medycznych, takich jak PubMed, CINAHL i Cochrane Library, a dotyczących wpływu wybranych składników odżywczych, witamin, minerałów i diet na stan układu sercowo-naczyniowego¹. Należy podkreślić, że autorzy metaanalizy sformułowali swoje wnioski na podstawie badań charakteryzujących się wysoką jakością dowodów naukowych. Pominęli badania niewiarygodne z powodu błędów metodologicznych, nieprawidłowo dobranej grupy badawczej i niedostatecznych kompetencji prowadzących je osób¹.

Cel metaanalizy

Ocena skuteczności suplementów diety i innych interwencji dietetycznych w zapobieganiu chorobom sercowo‑naczyniowym, w tym udarowi, chorobie niedokrwiennej serca i zawałowi mięśnia sercowego

Zakres badania

Uwzględniono 16 rodzajów suplementów (przeciwutleniacze, beta-karoten, kompleks witamin B, multiwitaminy, selen, witaminy A, B3, B6, C, E i D, wapń w połączeniu z witaminą D, sam wapń, kwas foliowy, żelazo i wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3), a także 8 typów diet, takich jak:
• śródziemnomorska
• ograniczająca spożycie nasyconych tłuszczów
• modyfikująca proporcje między poszczególnymi rodzajami spożywanego tłuszczu
• ograniczająca spożycie tłuszczów
• ograniczająca spożycie soli przez osoby z nadciśnieniem
• ograniczająca spożycie soli przez osoby z prawidłowym ciśnieniem krwi
• zwiększająca spożycie kwasu alfa-linolenowego (ALA), należącego do grupy kwasów omega-3
• zwiększająca spożycie kwasów tłuszczowych omega-6

Świat nauki wychodzi naprzeciw medycynie opartej na faktach - EBM (ang. evidence-based medicine), korzystającej w postępowaniu klinicznym z wiarygodnych dowodów naukowych. Przedstawiona metaanaliza wpisuje się w ten trend.

Wyniki metaanalizy

Spośród analizowanych suplementów i diet, uznawanych za ważne w kontekście funkcji układu krążenia, tylko niektóre wykazują statystycznie istotny wpływ na zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych
• przyjmowanie kwasów tłuszczowych omega-3 ewidentnie zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca i choroby niedokrwiennej serca
• suplementacja kwasem foliowym powoduje obniżenie ryzyka wystąpienia udaru mózgu
• ograniczenie spożycia soli w przypadku osób z prawidłowym ciśnieniem krwi zmniejsza ryzyko przedwczesnej śmierci, a u osób z nadciśnieniem tętniczym - ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo‑naczyniowych

Główne wnioski

Odpowiednia suplementacja, a zwłaszcza stosowanie kwasu foliowego i kwasów tłuszczowych omega-3, podobnie jak przestrzeganie diety ograniczającej spożycie soli, ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania serca i chroni układ sercowo‑naczyniowy, a także zmniejsza ryzyko przedwczesnego zgonu

Elementy zdrowej diety

(wg zaleceń Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących prewencji chorób sercowo-naczyniowych)³
➤ nasycone kwasy tłuszczowe powinny nam dostarczać mniej niż 10% kalorii przyjmowanych dziennie wraz z pożywieniem; pożądanym składnikiem diety są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6
➤ kwasów nienasyconych trans należy spożywać jak najmniej; powinny stanowić mniej niż 1% kalorii przyjmowanych dziennie wraz z pokarmem; najlepiej zrezygnować z żywności przetworzonej
➤ spożycie soli: maksymalnie 5 g dziennie (jedna łyżeczka)
➤ spożycie błonnika: 30-45 g dziennie, najlepiej pochodzącego z produktów pełnoziarnistych
➤ spożycie owoców: przynajmniej 200 g dziennie (2-3 porcje)
➤ spożycie warzyw: przynajmniej 200 g dziennie (2-3 porcje)
➤ spożycie ryb: 1-2 razy w tygodniu, w tym raz ryby tłuste
➤ spożycie orzechów (niesolonych): 30 g dziennie
➤ spożycie napojów alkoholowych: maksymalnie 2 kieliszki dziennie w przypadku mężczyzn i 1 kieliszek dziennie w przypadku kobiet
➤ należy ograniczyć spożycie słodzonych napojów bezalkoholowych

Niezależnie od przestrzegania wskazówek dietetycznych należy pamiętać, że pozytywny wpływ na układ sercowo- -naczyniowy ma aktywność fizyczna. Przeznaczenie 2,5 godziny tygodniowo na wysiłek o umiarkowanej intensywności pozwala obniżyć ryzyko chorób układu krążenia aż o 30%.

Jak dbać o układ krążenia za pomocą diety?

Stosuj się do zaleceń Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (patrz ramka: Elementy zdrowej diety), a przede wszystkim:
➤ ogranicz spożycie soli do 1 łyżeczki dziennie (najlepiej w ogóle nie solić potraw)
➤ uwzględnij w codziennej diecie produkty zawierające:
kwas foliowy (zielone warzywa, takie jak kapusta, sałata, szpinak, brukselka, brokuły, bób i zielony groszek, a także kalafior, szparagi, buraki, orzechy, pełnoziarniste zboża, wątroba i jaja)
kwasy tłuszczowe omega-3 (ryby morskie, jaja, siemię lniane, nasiona chia, orzechy włoskie, olej z zarodków pszennych, olej rzepakowy tłoczony na zimno)

Z raportu „Polacy i suplementy diety”, opublikowanego w 2017 r., wynika, że 72% ankietowanych osób stosowało suplementy diety, z czego 48% przyjmowało je regularnie².

Bibliografia

Khan U.S. et al., Effects of Nutritional Supplements and Dietary Interventions on Cardiovascular Outcomes An Umbrella Review and Evidence Map, Ann Intern Med. 2019; 171: 190–198
https://swresearch.pl/pdf/Polacy% 20a%20suplementy%20 diety_raport%20badawczy.pdf
Massimo F. et al., Wytyczne ESC dotyczące prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego w praktyce klinicznej w 2016 roku, Kardiologia Polska 2016; 74, 9: 821–936

Spis treści