Zawał u młodych osób – jakie są jego przyczyny? Czy można go uniknąć?

Zawał mięśnia sercowego, zwany też atakiem serca, jest przyczyną hospitalizacji ponad 150 tys. Polaków rocznie¹. Chociaż pacjentami są głównie osoby starsze, to również młodzi, tj. poniżej 45. r., życia potrzebują niekiedy interwencji lekarskiej.

Jak często zawał dotyka młodych osób?

Szacuje się, że problem ten dotyka niecały 1% społeczeństwa. W samej grupie pacjentów z ostrym zespołem wieńcowym osoby młode stanowią ok. 10%².

Jakie są przyczyny zawału serca u młodych osób?

Najważniejszym czynnikiem ryzyka jest miażdżyca.

Przyczyną zawału serca u osób młodych może być również:

• palenie tytoniu,
• nadciśnienie tętnicze,
• cukrzyca,
• zaburzenia gospodarki lipidowej (dyslipidemia),
• otyłość,
• przypadki miażdżycy w rodzinie.

Jednocześnie wśród osób młodych częściej dochodzi do zawału serca bez objawów miażdżycy tętnic wieńcowych. Ponadto niektóre schorzenia tkanki łącznej również zwiększają ryzyko zawału mimo braku historii choroby w rodzinie oraz braku czynników ryzyka.

Choroby, które zwiększają ryzyko zawału:

• zespół antyfosfolipidowy,
• toczeń rumieniowaty układowy i reumatoidalne zapalenie stawów,
• zespół Blanda-White’a-Garlanda (nieprawidłowe ujście lewej tętnicy wieńcowej do tętnicy płucnej)³,
• mostek mięśniowy (włókna mięśniowe, które krzyżują się z tętnicą wieńcową, które mogą wywoływać dławicę piersiową),
• choroba Kawasaki (ostra choroba gorączkowa, która niekiedy wywołuje zapalenie naczyń krwionośnych)⁴,
• guzkowe zapalenie tętnic (choroba objawiająca się m.in. zapaleniem żył czy wybroczynami pod paznokciami)⁵,
• choroba Takayasu (tzw. choroba bez tętna, w przebiegu której dochodzi do stanów zapalnych naczyń krwionośnych),
• zespół Ehlersa-Danlosa (zaburzenia budowy tkanki łącznej)⁶,
• zespół Marfana (mutacja genu kodującego pewne białko występujące m.in. w oczach, kościach i naczyniach krwionośnych)⁷,
• neurofibromatoza (choroba nowotworowa objawiająca się nerwiakami lub nerwiakowłókniakami)⁸.

Zawał u kobiety w ciąży

Ze względu na zmiany hormonalne, zwłaszcza wyższy poziom estrogenów, u ciężarnych wzrasta ryzyko zawalu. Ponadto zmuszonemu do większego niż zwykle wysiłku sercu grozi niedokrwienie². To nie wszystkie możliwe powikłania w ciąży zwiększające ryzyko ataku serca, dlatego jeśli jesteś w ciąży, a masz nadwagę, nadciśnienie i/lub cierpisz z powodu choroby wieńcowej, powinnaś być pod stałą opieką specjalisty.

Zawał w młodym wieku – czy można go uniknąć?

Nie da się całkowicie wykluczyć niebezpieczeństwa, można jednak zmniejszyć ryzyko zachorowania.

• Kontroluj swoje ciśnienie krwi. Jeżeli zauważysz, że ono wzrasta, porozmawiaj o tym z lekarzem.
• Zbadaj poziom trójglicerydów i cholesterolu. Złogi tłuszczu mogą zmniejszać światło naczyń krwionośnych i przyczyniać się do wzrostu ciśnienia krwi.
• Jeżeli pijesz często alkohol lub palisz papierowy, zrezygnuj z tych używek, ponieważ zwiększają one ciśnienie krwi.
• Ćwicz regularnie i odżywiaj się zdrowo.
• Przejdź np. na dietę DASH, której skuteczność w zapobieganiu chorobom serca potwierdzono klinicznie.
• Postaraj się ograniczyć wpływ stresu na twoje życie.
• Pamiętaj, by spać każdej nocy ok. 7 godzin. Niedobór snu podnosi ciśnienie krwi.
• Jeżeli jesteś cukrzykiem, postaraj się zminimalizować wpływ choroby na twoje życie. Cukier przyswajany z posiłków może uszkadzać serce i czynić je podatnym na choroby⁹.