Atopowe zapalenie skóry - statystyki
Objawy AZS to świąd i zmiany skórne (zaczerwienione, suche i łuskowate) występujące w charakterystycznych lokalizacjach. Schorzenie uwarunkowane jest genetycznie - u 60-70% chorych występuje dodatni wywiad rodzinny.
W Polsce na AZS choruje niecałe 5% dzieci i 1,5% dorosłych. W krajach rozwiniętych odnotowuje się wzrost odsetka zachorowań, co może być związane z zaburzeniami funkcjonowania układu immunologicznego pacjentów z powodu zanieczyszczenia środowiska i żywności, a także, według niektórych teorii, z powodu nadmiernej higieny. U 80% chorych pierwsze objawy pojawiły się do 5. roku życia.
Z wiekiem symptomy słabną i po okresie dojrzewania utrzymują się tylko u 10-15% pacjentów.
Atopowe zapalenie skóry aktywowane jest przez czynnik alergizujący (alergeny powietrzne oraz pokarmowe). Bardzo często są to alergie pokarmowe wieku dziecięcego - przeważnie na mleko, orzeszki ziemne lub jaja. Objawy AZS mogą pogłębiać się w wyniku nasilenia stresu.
Wyróżnia się dwie fazy atopowego zapalenia skóry:
- typ wypryskowy (u niemowląt i małych dzieci),
- typ liszajowaty (u dzieci, młodzieży i dorosłych).
Atopowe zapalenie skóry - leczenie
Leczenie konwencjonalne to przede wszystkim miejscowe steroidy, inhibitory kalcyneuryny, antybiotyki, leki przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe. W cięższych przypadkach sięga się po systemowe glikokortykosteroidy, leki immunosupresyjne lub biologiczne.
Uzupełniająco można stosować fototerapię (promieniowanie UV - przeciwwskazane u niemowląt i młodszych dzieci), przy której jednak należy zachować ostrożność, ponieważ w nadmiarze może powodować nowotwór skóry.
Atopowe zapalenie skóry - domowe leczenie
Z uwagi na to, że standardowe metody często zawodzą, pacjenci sięgają po terapie alternatywne.
Sugeruje się, że pomocne może być leczenie:
- witaminą E,
- olejkiem sandałowym,
- melatoniną,
- L-histydyną, a także miodem Manuka.
W całym przebiegu choroby niezbędne jest nawilżanie i natłuszczanie skóry przynajmniej dwa razy dziennie. Dobrym środkiem do tego celu jest olej kokosowy, mający właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Może przyspieszać gojenie się zmian. Często zalecana jest suplementacja witaminy D.
Przy zaostrzeniach choroby pomagać na świąd może maść domowej roboty, zawierająca masło Shea, olej kokosowy, miód naturalny i olejki eteryczne z lawendy i drzewa herbacianego. Według wstępnych badań swędzenie może łagodzić także stosowany miejscowo wyciąg z korzenia lukrecji - można go dodawać do oleju kokosowego lub maści na swędzenie.
Jeśli zmiany skórne mają charakter sączący, warto aplikować na nie środek (maść, okład, wywar) zawierający oczar wirginijski. Ma on właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Udowodniono, że krem z oczarem i fosfatydylocholiną ma taką samą skuteczność jak hydrokortyzon (steroid).
Olejek eteryczny z lawendy może łagodzić objawy psychiczne związane z chorobą, takie jak niepokój, frustracja czy problemy ze snem.
Atopowe zapalenie skóry - dieta
Dieta w atopowym zapaleniu skóry powinna zawierać:
- niezbędne kwasy tłuszczowe (w tym omega-3),
- źródła cynku (np. pestki dyni lub ziarna chia),
- probiotyki lub produkty z kulturami bakterii (kefir, jogurt - badania potwierdzają, że probiotyki mogą redukować ryzyko zachorowania i zmniejszać nasilenie objawów choroby),
- produkty o wysokiej zawartości błonnika,
- owoce i warzywa o wysokiej zawartości beta-karotenu (by zapewnić witaminę A, niezbędną dla zdrowia skóry).
W diecie należy unikać:
- produktów, które nas uczulają,
- sztucznych dodatków do żywności,
- margaryny i innych tłuszczów trans,
- cukru (nasila stan zapalny i zaburza odporność),
- potraw smażonych (przyczyniają się do rozwoju stanów zapalnych).