Nasze magazyny
Delikatny narząd, jakim są płuca, narażony jest na wiele chorób. Oto 6 najczęściej pojawiających się zagrożeń:
Zapalenie płuc
To jedna z najczęstszych ostrych infekcji dolnych dróg oddechowych. Wywołują je drobnoustroje, a najczęstszą przyczyną u osób dorosłych są bakterie o nazwie Streptococcus pneumoniae. Czasami przedostają się one do naszych płuc poprzez układ krwionośny, jednak najczęściej docierają tam z wdychanym powietrzem. Odrębną grupę przypadków stanowią szpitalne zapalenia płuc.
Zainfekowane części narządu wypełniają się płynem zawierającym białe ciałka krwi, których zadaniem jest zwalczanie infekcji.
Najczęstsze objawy, które łatwo pomylić z innymi chorobami, to kaszel (czasami z żółtą lub zieloną wydzieliną albo drobinami krwi), duszności, bóle w klatce piersiowej (mogą się nasilać przy wdychaniu powietrza), wysoka temperatura, dreszcze, utrata apetytu i ogólne osłabienie. Choć wydaje się choroba powszechną, zapalenia płuc nie należy lekceważyć, gdyż pozostaje najczęstszą przyczyną zgonów z powodu zakażenia w Europie i USA.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc
POChP to przewlekła choroba charakteryzująca się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, wynikającym ze stanu zapalnego płuc i uszkodzenia ich tkanki, a także zwężenia układu oddechowego. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem: u osób powyżej 70 lat zapadalność na umiarkowaną i ciężką postać POChP wynosi ok. 20% u mężczyzn i 15% u kobiet.
Schorzeniu często towarzyszą współistniejące choroby serca, lęk i depresja, osteoporoza, refluks żołądkowo-przełykowy, zaburzenia czynności mięśni szkieletowych, anemia, rak płuc, cukrzyca czy zespół metaboliczny. Główną przyczyną choroby są czynniki zewnętrzne, takie jak palenie tytoniu oraz zanieczyszczenia powietrza.
Do objawów POChP należą przede wszystkim duszność i przewlekły kaszel, czasem z flegmą. W miarę upływu czasu mogą także wystąpić zmęczenie, jadłowstręt i utrata masy ciała. Główną cechą tej choroby są okresy nasilenia objawów, znane jako zaostrzenia.
Zespół ostrej niewydolności oddechowej
ARDS (ang. acute respiratory distress syndrome), a po polsku zespół ostrej niewydolności oddechowej u dorosłych, to zagrażająca życiu choroba płuc spowodowana urazem ściany naczyń włosowatych w wyniku choroby lub obrażeń fizycznych, takich jak sepsa, zachłyśnięcie śliną lub zawartością żołądka, zachłystowe zapalenie płuc czy wdychanie substancji toksycznych. Prowadzi to do wzrostu przepuszczalności bariery włośniczkowo-pęcherzykowej, a w efekcie - do nagromadzenia płynu i zapadnięcia się pęcherzyków powietrznych. Odbiera to płucom zdolność wymiany tlenu i dwutlenku węgla. Choroba często prowadzi do zespołu niewydolności wielonarządowej (MOF).
Najczęstszymi objawami ARDS są siność ust lub koniuszków palców oraz płytki, częstszy oddech, który prowadzi do hipoksji, czyli niedoboru tlenu w tkankach na skutek zmniejszonej dyfuzji tlenu w płucach. Objawy te pojawiają się zazwyczaj w ciągu 3-7 dni od narażenia na wywołujący je czynnik.
Pylica
Należy ona do najczęściej występujących śródmiąższowych chorób płuc, znanych także jako rozproszone choroby miąższu płuc. Jej przyczyną są uszkodzenia komórek otaczających pęcherzyki płucne, prowadzące do zapalenia, bliznowacenia oraz włóknienia całego narządu. Pylica rozwija się w wyniku długotrwałego wdychania środków wziewnych, takich jak pył krzemowy (krzemica), pył węglowy (pylica górnicza) czy azbest (pylica azbestowa). Długotrwałe narażenie na te czynniki może prowadzić nawet do niewydolności oddechowej.
Do podstawowych objawów choroby należą: kaszel (zazwyczaj suchy), duszność i szybkie męczenie się. Towarzyszą jej również przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedma płuc. Różne rodzaje pylicy w przeszłości stanowiły poważne i częste choroby zawodowe. Dziś, dzięki zmianie technologii przemysłowych, diagnozowane są zdecydowanie rzadziej.
Rozedma
Choć zazwyczaj towarzyszy takim schorzeniom jak POChP czy pylica, rozedma płuc jest również samodzielnie występującą jednostką chorobową. Polega ona na nieodwracalnych zniszczeniach w części płuc odpowiedzialnej za wymianę gazową, czyli oskrzelików oddechowych (rozedma środka zrazika), a czasem także woreczków pęcherzykowych oraz pęcherzyków (rozedma całego zrazika). Zniszczenia te upośledzają wymianę gazową, a gdy są zaawansowane - prowadzą do niewydolności oddechowej. Potocznie mówi się, że w chorobie tej płuca ulegają upowietrzeniu.
Rozedma środka zrazika to schorzenie dotykające najczęściej nałogowych palaczy. Jej rozwojowi sprzyjają również ostre i przewlekłe zapalenia oskrzeli, trudności wydechowe i wysokie ciśnienie w drogach oddechowych oraz kaszel.
Charakterystycznym objawem rozedmy płuc jest częsta i nawracająca duszność, pojawiająca się początkowo po wysiłku fizycznym, a później nawet podczas odpoczynku. Mogą pojawić się również spadek wagi, osłabienie mięśni i kaszel z małą ilością wydzieliny.
Gruźlica
Wbrew pozorom ta zakaźna choroba nie zniknęła całkowicie z medycznych kart historii - choć rzadko spotyka się ją w krajach uprzemysłowionych, według danych WHO pojawia się w Afryce, Azji i Europie Wschodniej, a rocznie ok. 1,5 mln ludzi umiera z jej powodu. W Polsce w 2014 r. odnotowano ponad 6,6 tys. zachorowań.
Gruźlicę wywołuje bakteria zwana prątkiem gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), która zazwyczaj zajmuje płuca, ale czasem rozprzestrzenia się również na inne narządy. Powoduje ona powstawanie wielu drobnych guzków, które stopniowo zastępują prawidłowe struktury i częściowo niszczą tkanki, pozostawiając puste przestrzenie. Wdrożenie leczenia pozwala zatrzymać chorobę, ale jeśli nastąpi ono zbyt późno, dojdzie do nieodwracalnych zmian w narządach. Odrębnym problemem jest oporność prątków gruźlicy na stosowane leki (tzw. gruźlica wielolekooporna MDR).
Objawy sugerujące chorobę są niecharakterystyczne: obejmują nocne poty, zmęczenie, gorączkę, utratę apetytu i masy ciała, a w obrębie płuc - ból w klatce piersiowej, wykrztuszanie i kaszel. Może pojawić się również powiększenie węzłów chłonnych lub ból kości i stawów.
