Hipoglikemia reaktywna? Chroń się!

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Suplementy diety

Koenzym Q10

Suplementy diety

Kolagen UC-II®

Suplementy diety

Kurkuma BCM-95®

Suplementy diety

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Niełatwo ją u siebie rozpoznać. Ale jest to możliwe! I ważne, jeśli chcemy uniknąć cukrzycy. Wahania poziomu glukozy we krwi są częstą przyczyną poważnych komplikacji zdrowotnych i wymagają od nas świadomego reagowania. Dotyczy to zarówno hipoglikemii, jak i będącej jej przeciwieństwem hiperglikemii, czyli zbyt wysokiego stężenia cukru we krwi, nazywanego przecukrzeniem.

Wystarczy dodać, że hipoglikemia reaktywna poprzedza zwykle rozwój cukrzycy.

Co gorsza, hipoglikemia reaktywna występuje u osób pozornie zdrowych, w każdym razie bez zdiagnozowanej cukrzycy. Skala problemu jest olbrzymia. Obecnie w samych tylko Stanach Zjednoczonych stwierdza się około 42 mln przypadków hipoglikemii rocznie, z czego większość stanowi właśnie hipoglikemia reaktywna². Ta olbrzymia liczba daje pojęcie o skali zagrożenia. Hipoglikemia reaktywna dotyczy przeważnie osób młodych, między 20. a 30. rokiem życia.

Hipoglikemia reaktywna nazywana jest poposiłkową, ponieważ występuje 2–5 godzin po posiłku, w którym przeważały węglowodany³. Badania prowadzone w licznych ośrodkach naukowych wykazały, że przyczyn hipoglikemii może być przynajmniej kilka. Zalicza się do nich na przykład złą pracę przysadki mózgowej, skutki uboczne operacji bariatrycznych⁴ czy zaburzenie opróżniania żołądkowego związane z nerwicą wegetatywną.

Umiarkowana aktywność fizyczna w połączeniu z odpowiednią suplementacją pomaga uregulować poziom cukru i insuliny we krwi, a także poprawia samopoczucie psychiczne.

O wywoływanie hipoglikemii posądza się również insulinooporność, ale wyniki badań na ten temat nie są jednoznaczne. Nie udało się ustalić, czy najpierw dochodzi do hipoglikemii, a potem insulinooporności, czy jest odwrotnie⁵. Niewykluczone, że na ławie oskarżonych powinna się znaleźć również nietolerancja fruktozy i glukozy, czyli zmniejszona zdolność organizmu do metabolizowania tych cukrów, a także ograniczone wydzielanie glukagonu (działa antagonistycznie w stosunku do insuliny, czyli podnosi poziom glukozy we krwi ).

Ostatnio jako przyczynę hipoglikemii wymienia się ponadto zbyt małe spożycie tłuszczu(!) i stosowanie restrykcyjnych diet w celu szybkiego zmniejszenia masy ciała, a nawet niedokładne przeżuwanie pokarmu i jedzenie w pośpiechu6. W każdym razie, bez względu na jej przyczynę, o hipoglikemii reaktywnej, czyli poposiłkowej, mówi się w odniesieniu do osób niechorujących na cukrzycę.

Hipoglikemia - objawy 

Niedocukrzenie to poważny problem. Powoduje ono objawy charakterystyczne dla zaburzeń gospodarki glukozowo- insulinowej, prowadzące prostą drogą do cukrzycy. Hipoglikemia jest sygnałem, że organizm ma trudności z utrzymaniem stabilnego poziom cukru we krwi⁷.

Niektórzy lekarze słusznie traktują hipoglikemię reaktywną jako stan przedcukrzycowy, ponieważ zaburzenie to najczęściej dotyczy osób z nadwagą lub otyłością, które są bardziej niż inne narażone na rozwój tej choroby. Początkowo niedocukrzenie może pojawiać się rzadko, epizodycznie, ale z czasem to się zmienia, występuje coraz częściej i coraz dłużej się utrzymuje.

Trudności z oddychaniem mogą być jednym ze skutków hipoglikemii reaktywnej. Dlatego osoby doświadczające tego rodzaju zaburzeń powinny polubić pływanie, które ma pozytywny wpływ na układ oddechowy, gdyż zwiększa wydolność płuc. Drogi oddechowe są zmuszone do wydajnej pracy zwłaszcza wtedy, gdy poruszamy się w wodzie stylem krytym. Standardowa pojemność płuc wynosi ok. 5 litrów, jednak najlepsi pływacy mogą pochwalić się nawet 11 litrami pojemności.

Najczęściej wiążemy je z przepracowaniem lub przetrenowaniem. Ratujemy się wtedy kilkoma filiżankami kawy, bo bez tego nie jesteśmy w stanie funkcjonować, nie możemy się skupić ani pracować. Winą za niewyspanie obarczamy horror obejrzany przed snem albo zbyt obfitą kolację, a wielomiesięczne zmęczenie tłumaczymy pracą do późna. Dlatego hipoglikemia może rozwijać się latami, a my nie zdajemy sobie z tego sprawy.

Tymczasem najważniejsze czynniki doprowadzające do jej powstania to jednocześnie najbardziej popularne grzeszki.

Źródła podają, że najniższy dopuszczalny poziom cukru we krwi to 40–55 mg/dl. Ale Polskie Towarzystwo Diabetologiczne stoi na stanowisku, że na hipoglikemię wskazuje już stężenie cukru we krwi na poziomie 70 mg/dl⁹. A prawda jest taka, że każdy organizm jest inny i inaczej w związku z tym reaguje na niedocukrzenie.

Dla jednych granicą będzie 70 mg/dl, a u innych nawet stężenie glukozy na poziomie 50 mg/dl nie wywoła niepokojących objawów. Dodajmy, że symptomy hipoglikemii reaktywnej są bardzo podobne do objawów niedocukrzenia u pacjentów cukrzycowych.

Niedocukrzenie grozi uszkodzeniem systemu nerwowego i mózgu, ponieważ wiąże się z niedostatecznym zaopatrzeniem organizmu w glukozę.

Dobowe zapotrzebowanie mózgu dorosłego człowieka na glukozę wynosi ok. 150 g. Kiedy poziom tego surowca energetycznego we krwi spada poniżej fizjologicznego progu, dochodzi do zaburzenia podstawowych czynności mózgu, a nawet śmierci niektórych neuronów. Efektem tego niedoboru są również zaburzenia funkcji psychicznych i neurologicznych¹⁰.

Trzy kroki do zdrowia

W odróżnieniu od hipoglikemii występującej w cukrzycy hipoglikemia reaktywna rzadko jest aż tak ciężka, by prowadziła do utraty przytomności. Nie oznacza to jednak, że stan niedocukrzenia można lekceważyć. Aby uchronić się przed lżejszymi i cięższymi konsekwencjami hipoglikemii, należy się upewnić, czy gospodarka glukozowo-insulinowa w organizmie nie jest zaburzona. W tym celu trzeba przeprowadzić badanie OGTT (Oral Glucose Tolerance Test), czyli test obciążenia glukozą¹¹. Zwykle jest on przepisywany przez lekarza i wykonuje się go w kontrolowanych warunkach w przychodni.

Uzyskane wyniki krzywej cukrowej i krzywej insulinowej przyniosą odpowiedź na pytanie, czy nie cierpimy na insulinooporność, hiper- lub hipoglikemię bądź cukrzycę. Niedocukrzenie jest związane z nieprawidłową dietą, dlatego najważniejsze w terapii są zmiany w sposobie odżywiania (dietoterapia), prawidłowa suplementacja i zwiększenie aktywności fizycznej. Długoterminowy plan antykryzysowy ma wielką szansę zadziałać, jeśli zostanie połączony na tych trzech płaszczyznach.

1. Dieta przy hipoglikemii reaktywnej

W hipoglikemii jadłospis powinien uwzględniać produkty, które spowalniają wchłanianie cukrów i tym samym ograniczają reakcję trzustki. Uregulowanie pracy tego narządu jest w tym przypadku najważniejsze¹².

A więc stanowczo unikamy żywności wysokoprzetworzonej (działającej, jak wiadomo, prozapalnie), którą powinny zastąpić:

• zdrowe tłuszcze roślinne, czyli oliwa, olej lniany i kokosowy oraz awokado;
• tłuste ryby i tran – zawierają kwasy tłuszczowe omega-3;
• pełnowartościowe białko, czyli ekologiczne jaja i mięso, także dziczyzna;
• orzechy i nasiona;
• produkty o niskim indeksie glikemicznym i niskim ładunku glikemicznym, ponieważ to one stabilizują poziom cukru we krwi (ładunek glikemiczny jest dokładniejszym wskaźnikiem niż IG, ponieważ uwzględnia nie tylko rodzaj węglowodanów i szybkość ich wchłaniania, ale także ilość węglowodanów zawartą w porcji produktu).

Gdy lekarz zinterpretuje wynik jako hipoglikemię poposiłkową, nie wpadajmy w panikę, tylko zastosujmy się do jego wskazówek.

Ważne jest ponadto, by nie dosładzać napojów i potraw, a jeśli jest to konieczne, zamiast cukru stosować stewię lub ksylitol (uwaga na podróbki!). Warto wiedzieć, że prawidłowe proporcje makroskładników (tłuszczu, białka i węglowodanów), co jest podstawą dietoterapii, zachowują diety niskowęglowodanowe, takie jak ketogeniczna¹⁴ (około 80% tłuszczu, 15% białka i 5% węglowodanów) i optymalna doktora Kwaśniewskiego¹⁵ (około 70% tłuszczu, 20% białka i 10% węglowodanów).

Suszone owoce i owoce z puszki są niewskazane, ponieważ na ogół dosładza się je w procesie produkcji. Również z wielką ostrożnością należy się odnieść do alkoholu, który także podnosi poziom cukru we krwi¹⁶. Jeśli chodzi o przyjmowanie posiłków, trzeba samemu zaobserwować, ile ich powinno być i jak prawidłowo je rozłożyć w ciągu dnia, aby nie dopuścić do niedocukrzenia. T

a sama zasada dotyczy hipoglikemii występującej na czczo, czyli porannej. Osoby, które po wstaniu z łóżka mają bardzo niski poziom cukru, powinny zjeść jak najszybciej śniadanie. Dodawanie do posiłków umiarkowanych ilości błonnika pozwala wydłużyć czas wchłaniania glukozy, co zapobiega gwałtownym reakcjom trzustki. Pomaga także unikać częstego sięgania po przekąski, ponieważ eliminuje napady głodu.

W przypadku hipoglikemii reaktywnej bardzo ważne jest to, by z jadłospisu zostały usunięte produkty wysokoprzetworzone. Są one źródłem cukru, który powoduje gwałtowny wyrzut insuliny, tymczasem uregulowanie pracy trzustki jest kluczem do zdrowia.

2. Suplementacja przy hipoglikemii reaktywnej

Na rynku są dostępne suplementy diety, które doskonale regulują poziom cukru i insuliny, poprawiają krążenie, ale także samopoczucie psychiczne, które u pacjentów z hipoglikemią często jest nie najlepsze¹⁶. Bardzo skuteczne są w tym przypadku rośliny adaptogenne. Ich stosowanie łagodzi stany zapalne, pomaga w leczeniu nerwicy, zwiększa tolerancję na stres (wskutek zwiększenia wydzielania serotoniny) i pomaga wzmocnić odporność organizmu.

Suplementy diety oparte na roślinach adaptogennych, do których zalicza się m.in. bajkalina, ashwaganda, żeń-szeń i różeniec górski, można stosować stosunkowo długo, niemniej ważne jest przestrzeganie zaleceń producenta. Incydentom hipoglikemii zapobiegają także berberyna, glucomannan, guarana i miłorząb dwuklapowy. Do kawy warto dodawać cynamon i kardamon, a do herbaty odrobinę świeżego imbiru.

Poziom cukru we krwi skutecznie obniża też lukrecja, ale osoby z podwyższonym ciśnieniem tętniczym powinny być ostrożne w jej stosowaniu. Fantastycznym uzupełnieniem diety będą kiełki, które są bombą witaminową – można je dodać do ulubionej mieszanki warzywnej lub zjeść na liściu sałaty. Cykoria powoduje zaś wyraźne spowolnienie reakcji trzustki po zjedzonym posiłku, co również zapobiega hipoglikemii. Dostępne są różne mieszanki kawy zbożowej z cykorią, więc od czasu do czasu warto pić ją zamiast tradycyjnej kawy.

3. Aktywność fizyczna a hipoglikemia reaktywna

Liczne badania naukowe potwierdzają, że niezbyt intensywna aktywność fizyczna na długo obniża poziom cukru we krwi. Dzieje się tak dlatego, że trening uwrażliwia komórki na insulinę, a wtedy więcej glukozy wnika do ich wnętrza. Dzięki temu organizm jest lepiej odżywiony, a my mamy więcej energii. Wzrost poziomu glukozy we krwi skutecznie ogranicza 20-minutowy trening po zjedzeniu posiłku¹⁷.

W przypadku hipoglikemii zaleca się nordic walking, pływanie i jogę. Należy jednak pamiętać, że zbyt wyczerpujący trening może nas narazić na różnorakie kontuzje. Dlatego zawsze dostosowujemy go do swoich możliwości, które z czasem będą się na pewno zwiększały.

Hormony mają znaczenie

W organizmie żaden proces nie przebiega w oderwaniu od pozostałych, co dotyczy również reakcji hormonalnych, jakie są powiązane z atakiem hipoglikemii. Warto je poznać, by w kryzysowej sytuacji zachować się racjonalnie. Gdy glukozy we krwi jest za dużo, zadaniem insuliny jest obniżenie jej poziomu.

W hipoglikemii dochodzi do gwałtownego obniżenia poziomu glukozy, a wtedy obserwuje się takie objawy jak drżenie rąk i całego ciała, zimne poty, osłabienie i bardzo złe samopoczucie (nawet omdlenia). Aby ratować sytuację, do akcji wkracza kortyzol wraz z adrenaliną i glukagonem, które to hormony dążą do zwiększenia stężenia glukozy we krwi.

Czynią to na różne sposoby, ale głównie za pomocą uwalniania glukozy z zapasów, jakie są zgromadzone w wątrobie w postaci glikogenu. To tłumaczy, dlaczego skutki ataku zmniejsza zjedzenie słodkiego jabłka, batonika czy dwóch łyżeczek miodu lub wypicie wysokosłodzonego napoju. Można też spożyć węglowodanowy posiłek, ale trzeba uważać, by nie wpaść w błędne koło: posiłek – przecukrzenie – niedocukrzenie – posiłek – przecukrzenie – niedocukrzenie itd.

Gdy z nieustabilizowanym poziomem cukru mamy do czynienia chronicznie, pojawiają się nieodłączni towarzysze tego zaburzenia: zła jakość snu, powtarzające się infekcje, grzybice, zanieczyszczenie organizmu toksynami i stany zapalne, które z czasem stają się przyczyną rozwoju nowotworów.

Dietoterapia i aktywność fizyczna w połączeniu z odpowiednią supelementacją pomagają uniknąć tych zagrożeń, ponieważ stosowane łącznie prowadzą do ustabilizowania glikemii i zmniejszenia stanów zapalnych, a tym samym – prawdopodobieństwa zachorowania na nowotwór¹⁸. Nie wynaleziono jeszcze skutecznego leku na hipoglikemię, więc jeśli sami nie zaangażujemy się w zmianę swojego stylu życia, finałem będą cukrzyca i jej groźne skutki.