Wysoki puls a normy - jak prawidłowo obliczyć tętno?
Prawidłowy puls powinien mieścić się między 60 a 100 uderzeniami serca na minutę, nie jest jednak wartością stałą i może ulegać zmianom w ciągu dnia, a także na różnych etapach życia1. Jak prawidłowo obliczyć tętno? Połóż 2 palce prawej dłoni (wskazujący i środkowy) na wewnętrznej stronie lewego nadgarstka i licz uderzenia pulsu przez 15 sekund. Następnie pomnóż wynik przez 4. W ten sposób dowiesz się, ile razy twoje serce uderza na minutę.
W ten sam sposób możesz zmierzyć tętno np. na tętnicy szyjnej: przyłóż 2 palce nieco poniżej żuchwy, z boku tchawicy. Mierz uderzenia przez 15 sekund, a następnie pomnóż je przez 4.2 Istnieją też urządzenia do dokładnego pomiaru pulsu. Należy umieścić je na lewym ramieniu i oprzeć rękę tak, by przyrząd znajdował się na wysokości serca. Prawidłowy wynik otrzymamy poprzez ponowne przeprowadzenie badania po upływie ok 1 minuty i uśrednieniu wyniku.
Wysoki puls - przyczyny
Zwiększony puls (powyżej 100 uderzeń na minutę), niezależnie od jego przyczyny, nazywa się fachowo tachykardią. Co może odpowiadać za podwyższone tętno?
Przyczyny wysokiego pulsu:
- gorączka,
- wysokie spożycie alkoholu lub alkoholowy ciąg,
- wysokie stężenie kofeiny we krwi, wysokie lub niskie ciśnienie tętnicze,
- brak równowagi elektrolitycznej w organizmie,
- działania niepożądane niektórych leków,
- nadczynność tarczycy (Przeczytaj:'Jak wyleczyć tarczycę w 8 dni?'),
- anemia lub zmniejszenie ilości krwi z innego powodu,
- palenie papierosów,
- przyjmowanie narkotyków, w tym kokainy i metamfetaminy.
Tachykardia może być wrodzona lub nabyta w wyniku nieszczęśliwego wypadku i wynikać z innych problemów kardiologicznych, w tym z migotania przedsionków, częstokurczu komorowego czy migotania komór3.
Inne możliwe przyczyny wysokiego tętna:
- przewlekła obturacyjna choroba płuc,
- bezdech senny,
- astma4 (Przeczytaj: 'Atak astmy - domowe sposoby').
Zdarza się też, że przyczyna wysokiego tętna pozostaje nieznana.
Objawy zbyt wysokiego pulsu
Objawy tachykardii:
- uczucie przyspieszonego bicia serca lub trzepotania w klatce piersiowej (kołatanie serca),
- ból w klatce piersiowej,
- osłabienie,
- uczucie lekkości w głowie,
- skrócony oddech.
Zdarzają się też przypadki pacjentów, u których przyspieszony puls nie daje żadnych objawów3.
Czym grozi i co dokładnie oznacza wysoki puls?
Tętno spoczynkowe, które w pewnym momencie zaczyna wzrastać, może być objawem choroby serca. Zwiększa ono ryzyko wystąpienia zakrzepów, udaru czy zawału. Ponadto Wysoki puls sprzyja utracie przytomności, niewydolności serca, a nawet - w niektórych przypadkach - nagłej śmierci3.
Nie zawsze jednak wysoki puls jest powodem do niepokoju. To normalny stan po wysiłku fizycznym lub kiedy organizm mierzy się z silnymi emocjami - a także podczas seksu. W takich przypadkach mamy do czynienia z tzw tachykardią zatokową, a tętno powinno w krótkim czasie wrócić do normy.
Wysoki puls w ciąży - o czym świadczy?
Zwiększone tętno w czasie ciąży wcale nie musi być źródłem niepokoju. Po 18. tygodniu puls wzrasta nieznacznie i może wynosić ponad 100 uderzeń na minutę - a od 28. tygodnia nawet 105 uderzeń. Jednocześnie, zdaniem ekspertów, puls równy 120 i więcej powinien być już uznany za niewłaściwy5.
Czym zatem grozi wysoki puls w ciąży? Jeżeli tętno jest zbyt wysokie, prawdopodobnie oznacza ono nierozpoznane wcześniej problemy kardiologiczne przyszłej matki. Te z kolei mogą mieć wpływ na ciążę prowadząc np. do stanu przedrzucawkowego (nadciśnienie ciężarnych), wcześniejszego rozwiązania lub nawet poronienia.
Jak obniżyć wysoki puls?
Nie w każdym przypadku należy koniecznie dążyć do obniżenia tętna. Wysoki puls przy normalnym ciśnieniu oznacza po prostu jego chwilowy wzrost, np. po wspomnianym już wysiłku fizycznym. Jeżeli jednak należy obniżyć puls, kardiolog prawdopodobnie przepisze leki na obniżenie tętna. Należą do nich beta-blokery i leki na arytmię serca.
W przypadku gdy zwiększone tętno wiąże się z innymi chorobami, np. astma, należy powiadomi o tym alergologa, który może podjąć decyzję o zmianie leków. Jeżeli zaś przyczyną jest np. przewlekły stres, warto sięgnąć po leki uspokajające dostępne bez recepty. Dobrą propozycją są preparaty ziołowe na bazie kozłka lekarskiego (waleriany). Natomiast w przypadku tachykardii z odwodnienia należy pomyśleć przede wszystkim o odpowiedniej podaży płynów i elektrolitach.
Jak obniżyć puls domowym sposobem?
To zależy od jego przyczyny. Jeżeli np. wynika on z nikotynizmu czy wysokiego spożycia kofeiny, najlepiej ograniczyć lub nawet zaprzestać stosowania tych używek. Obniżenie temperatury w domu, zwłaszcza w lecie, również wpłynie korzystnie na nasze tętno, ponieważ upał i gorąco nie pozostają bez wpływu na pracę układu sercowo-naczyniowego.
Dieta bogata w warzywa i owoce, w pełne ziarno i ograniczająca podaż soli również obniża puls. Co ciekawe, regularna aktywność fizyczna, mimo chwilowego zwiększenia parametrów, obniża tętno spoczynkowe, a przez to również puls. Techniki relaksacji, takie jak spokojny, głęboki oddech czy joga również pomogą w walce z wysokim pulsem, zwłaszcza jeśli jego przyczyną jest przewlekły stres3.
Mimo że powyższe zalecenia bezpośrednio wiążą się ze zdrowym stylem życia, nie wprowadzaj ich bez konsultacji z lekarzem. Tylko właściwa diagnoza i odpowiedni plan leczenia pozwolą wyeliminować prawdziwą przyczynę wysokiego tętna i uniknąć innych komplikacji zdrowotnych.
- https://www.bhf.org.uk/informationsupport/heart-matters-magazine/medical/ask-the-experts/pulse-rate
- https://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/fitness/expert-answers/heart-rate/faq-20057979
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tachycardia/symptoms-causes/syc-20355127
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6592896/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8439506/