Nasze magazyny
Ludzie często kompletnie nie mają świadomości, w jakim stopniu są narażeni na rakotwórcze substancje chemiczne. Od II wojny światowej do użytku handlowego wprowadzono ponad 80 tys. nowych związków. Na całym świecie średnio co 27 s syntetyzuje się kolejną substancję chemiczną1, a wiele z nich sprzyja nowotworzeniu.
Odtruwanie organizmu z tych kancerogenów to wieloetapowy proces, w przebiegu którego wiele narządów, neutralizuje, przekształca i usuwa toksyny. Biorą w nim udział nerki, jelita, mikrobiom, skóra, pęcherzyk żółciowy i płuca. Jednakże głównym narządem odpowiadającym za gospodarkę odpadami jest wątroba. Toksyny są kierowane do niej, sortowane i przetwarzane w zależności od ich rodzaju.
Wyobraźmy sobie recyklingowy obszar śmietniska: plastik trafia w jedno miejsce, a puszki i butelki w inne. Podobnie wątroba sortuje i przetwarza toksyny, a produkty końcowe trafiają do wytwarzanej przez pęcherzyk żółciowy żółci, która następnie łączy się z błonnikiem i jest wydalana wraz z odchodami.
Od II wojny światowej do użytku handlowego wprowadzono ponad 80 tys. nowych związków chemicznych.
Pewne składniki odżywcze są absolutnie konieczne do właściwego przebiegu obu faz odtruwania (patrz ramka). W przypadku braku tych substancji (w tym białka i witaminy C) składowisko odpadów w ogóle nie pracuje, a rakotwórcze związki chemiczne gromadzą się i krążą po całym organizmie, co powoduje mutacje i uszkodzenia komórkowe.
Odtruwanie zależy zatem od odżywiania. Niska podaż białka może ograniczać metabolizm toksycznych substancji chemicznych i leków2. Oprócz wszystkich tworzących białka aminokwasów kluczowe składniki odżywcze biorące udział w pierwszej fazie odtruwania to m.in. kwas foliowy, witaminy B2, B3, B6, B12 i antyoksydant glutation.
Bez tych składników odżywczych enzymy cytochromu P450 nie mogą funkcjonować, co spowalnia pierwszą fazę odtruwania i dezorganizuje linię montażową. Pewne pokarmy i suplementy diety mogą oddziaływać zarówno na fazę pierwszą, jak i drugą przez wsparcie lub hamowanie aktywności enzymów.
Przedstawiamy w skrócie najlepsze pokarmy wspomagające detoksykację. Zalecamy codzienne spożywanie przynajmniej 2-3 z nich, szczególnie pacjentom z chorobą nowotworową.
Należy wziąć pod uwagę, że do działania wszystkich przedstawionych poniżej odtruwających pokarmów niezbędna jest dieta bogata w błonnik odgrywający rolę śmieciarki, która wywozi toksyny z organizmu.
Dobrej jakości białko zwierzęce
Szlaki zarówno pierwszej, jak i drugiej fazy odtruwania są uzależnione od obecności wszystkich aminokwasów, a niektóre z nich znajdują się wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Główne pokarmy, jakie powinny znaleźć się w diecie, to jaja od kur z wolnego wybiegu, dziki łosoś alaskański oraz dobrej jakości organiczne, pochodzące od zwierząt pastwiskowych białko serwatkowe w proszku.
Jajka to znakomite źródło siarki, decydującego elementu ścieżki fazy drugiej. Łosoś jest bogaty zarówno w witaminę B12, jak i selen, które są potrzebne do tworzenia silnego antyoksydantu glutationu, a białko serwatkowe to jeden z najlepszych produktów pobudzających produkcję tego przeciwutleniacza.
Liście i korzenie mniszka lekarskiego
Wszystkie części mlecza (tak, tego ogrodowego chwastu) są jadalne i mają zastosowanie zarówno lecznicze, jak i kulinarne. To znakomity dodatek do sałatek i koktajli.
Mniszek lekarski od dawna stosuje się jako lek tonizujący wątrobę. Jego korzenie zawierają inulinę i lewulinę - skrobiopodobne substancje wspierające dobrą kondycję mikrobiomu. Właściwie mniszek lekarski stymuluje błony śluzowe od samego początku przewodu pokarmowego, co wspomaga usuwanie toksyn z jelita i ich wydalanie z moczem3.
Mniszek zawiera również taraksacynę - substancję stymulującą wytwarzanie żółci. Jego liście są powszechnie stosowane w produkcji kropli żołądkowych. Kiedy język rozpoznaje gorzki smak, rozpoczyna serię reakcji w układzie neuroendokrynnym, które wspierają zarówno trawienie, jak i odtruwanie.
Buraki i botwinka
To bogate źródło betalain (czerwonych i żółtych barwników) i betainy (zwanej również czynnikiem lipotropowym), która wspomaga wątrobę w przetwarzaniu tłuszczu. Wykazano, że kilka różnych betalain wykazuje działanie antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe i detoksykacyjne4.
Buraki to również znakomite źródło kwasu foliowego, niezbędnego na metylacyjnym szklaku detoksykacji. Jednakże ważne, by zauważyć, że buraki znajdują się na górze glikemicznego spektrum - jedna miseczka tych warzyw zawiera 13 g węglowodanów i 9 g cukru.
W przypadku stosowania diety ketogenicznej, zalecanej pacjentom z chorobą nowotworową, duże ilości buraków są nieoptymalne. Jednakże małe porcje (ok. 2 łyżek) tartych i surowych warzyw stanowią świetny dodatek do sałatek.
Botwinka, zawierająca o wiele mniej cukru niż korzeń, to znakomite źródło witamin: C (zapobiega tworzeniu z azotanów rakotwórczej nitrozoaminy) oraz A, która ma fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania układu immunologicznego i zaczyna się wyczerpywać pod wpływem ekspozycji na pestycydy.
Skórka i sok z cytryny
Zewnętrzna część cytryny zawiera limonen - terpen, który badano pod kątem aktywności przeciwnowotworowej i chemoprewencyjnej. Może on aktywować szlaki detoksykacyjne zarówno fazy pierwszej, jak i drugiej.
Odkryto, że terpeny hamują kancerogeny zarówno na etapie inicjacji, jak i progresji, oraz wykazano, że zapobiegają rakowi piersi, wątroby, płuc i innym nowotworom5. Wysoce rekomendowane jest zatem dodawanie do potraw skórki cytrynowej i spożywanie bogatej w substancje odżywcze jej wewnętrznej warstwy.
Skórkę cytryny można dodawać prawie do wszystkiego! Trzeba jednak mieć świadomość, że pocho-dzące z konwencjonalnych upraw owoce mogą być pokryte woskiem na bazie ropy naftowej w celu zabezpieczenia podczas transportu drogą morską, więc zawsze należy kupować produkty organiczne.
Z kolei sok z cytryny jest zasobny w witaminę C, która wspomaga odtruwanie z metali ciężkich. Rozpoczynanie dnia od szklanki ciepłej wody z jego dodatkiem pomaga uruchomić wątrobę i pęcherzyk żółciowy.
Chlorella
Ten zielony glon - jak wykazano - hamuje wchłanianie metali ciężkich, w tym rtęci, arsenu i ołowiu, do krwiobiegu. Zawiera tzw. peptydy fitochelatujące, które działają jak naturalne czynniki chelatujące.
Terapia chelatacyjna to proces, w którym EDTA (kwas etylenodia- minoczterooctowy) wstrzykuje się do krwiobiegu w celu usunięcia metali ciężkich i/lub minerałów z organizmu. Czasem stosuje się ją - a w dużej mierze nadużywa - w medycynie naturalnej.
Pacjenci z zespołem nieszczelnego jelita mają również przepuszczalną barierę krew-mózg. Poddawanie chelatacji osób z jej upośledzonym funkcjonowaniem może spowodować poważne problemy neurologiczne.
Jednakże udowodniono, że pokarmy takie jak chlorella działają jak łagodna chelatacja usuwająca metale. Glon ten oddziałuje chemoprotekcyjnie na wątrobę i - jak odkryto - powoduje śmierć komórek nowotworowych tego narządu6.
Chlorella rośnie w słodkiej wodzie. Jest dostępna również w sproszkowanej formie - stanowi przyjemny dodatek do zielonych napojów.
Na koniec warto dodać, że - jak wykazano - naturalnie oczyszcza organizm po ekspozycji na promieniowanie. Jedyne dotyczące jej zastrzeżenie to, podobnie jak w przypadku chlorofilu, wysoka zawartość miedzi, w związku z którą osoby z angiogenezą (aktywnie rosnącym guzem nowotworowym) i/lub wysokim poziomem tego pierwiastka powinny ich unikać.
Fazy odtruwania
Oczyszczanie przebiega w 2 głównych etapach, nazywanych fazą pierwszą i drugą. Skuteczna detoksykacja zależy od ich prawidłowej synchronizacji. Jeśli którakolwiek z nich nie przebiega prawidłowo, odpady dalej kumulują się w organizmie, zajmują coraz więcej miejsca i stają coraz bardziej nieświeże.Faza pierwsza: enzymy znane jako cytochrom P450 utleniają toksyny (przez dodanie do ich struktury chemicznej atomu tlenu).
Faza druga: toksyny są przekształcane w rozpuszczalne w wodzie związki chemiczne, a następnie z łatwością wydalane z moczem lub żółcią.
Chlorofil
Zielony barwnik zawarty w roślinach i glonach pochłania światło słoneczne i wykorzystuje jego energię do syntezy węglowodanów z dwutlenku węgla i wody w celu wzrostu. Na podobnej zasadzie chlorofil jest w stanie wiązać i zatrzymywać toksyny w jelicie, co zapobiega ich absorbcji i wspomaga wydalanie.
W badaniach na zwierzętach wykazano, że chlorofil obniża biodostępność i przyspiesza wydalanie kilku kancerogenów środowiskowych, w tym benzenu. Zapewnia również ochronę przed promieniowaniem.
Możliwości zatrzymywania toksyn przez chlorofil dowiedziono również w badaniu na ludziach - mieszkańcach Qidongu w Chinach. Jest to obszar częstego występowania nowotworów wątroby z powodu ekspozycji na aflatoksynę - kancerogen z pleśni.
U 180 osób, które przyjmowały 100 mg chlorofilu 3 razy dziennie, poziom adduktów aflatoksyny z DNA (markerów mutacji DNA) w moczu był o 55% niższy w porównaniu z nieleczonymi7.
Najlepsze pokarmowe źródła chlorofilu obejmują wszystkie warzywa liściaste, a w szczególności organiczny szpinak, pietruszkę i rukiew wodną.
Kiełki brokułu
Od dawna mówi się o ich potencjale wspierania detoksykacji na kilku poziomach, w tym zwiększaniu zdolności organizmu do usuwania zanieczyszczeń. Zalecamy również inne warzywa krzyżowe, w tym same brokuły, kalafior i brukselkę, które bardzo wspomagają odtruwanie wątroby.
Jednakże kiełki brokułu są pod tym względem najlepsze. W randomizowanym, kontrolowanym badaniu z udziałem 300 dorosłych Chińczyków u uczestników spożywających codziennie przez 3 miesiące zawierający je napój zwiększyło się wydalanie 2 znanych kancerogenów: benzenu i akroleiny8. W ciągu 12 tygodni badania wskaźnik wydalania benzenu zwiększył się aż o 61%.
Gorąco zalecamy włączanie kiełków brokułu do codziennej diety, szczególnie osobom mieszkającym blisko lotniska lub stacji benzynowej. Dzięki zestawowi do kiełkowania nasion łatwo wyhodować je w domu.
Ostropest plamisty
Ta bardzo kolczasta roślina jadalna z jaskrawo różowymi kwiatami może być trująca po dotknięciu, ale dla wątroby jest silnym lekiem. Po starannym zebraniu i usunięciu kolców jej korzenie można spożywać na świeżo.
Silna aktywność antyoksydacyjna ostropestu wspiera pierwszą fazę detoksykacji przez ochronę wątroby przed uszkodzeniami chemicznymi. Co więcej, ponieważ ostropest plamisty opóźnia uszczuplanie zapasów glutationu, jest również bardzo korzystny w fazie drugiej.
Poza wspieraniem wątroby ma ponad tuzin silnych właściwości przeciwnowotworowych. Należą do nich redukcja wzrostu komórek rakowych oraz działanie przeciwzapalne.
Ponieważ ekstrakty z rośliny tak silnie oddziałują na obie fazy odtruwania wątroby, istnieją sprzeczne opinie na temat ich zastosowania podczas chemioterapii. Jednak wielu specjalistów w zakresie żywienia pacjentów onkologicznych wskazuje, że nie zwiększą one tempa eliminacji leków chemioterapeutycznych przez wątrobę i nie osłabią ich skuteczności.
Ekstrakty można spożywać na świeżo lub w postaci herbaty.
Karczochy
Te warzywa to jadalne kwiaty rośliny Cynara scolymus z rodziny astrowatych. W medycynie ludowej były stosowane jako skuteczne leki na choroby wątroby. Z bardziej naukowego punktu widzenia karczochy zawierają kwasy kawoilochinowe o właściwościach zarówno regeneracyjnych, jak i ochronnych wobec wątroby.
Karczochy wspierają również przepływ żółci i tłuszczu z i do wątroby, co umożliwia reakcję obkurczającą. Zawarte w nich silne przeciwutleniacze z grupy polifenoli mogą przyczyniać się do zapobiegania rakowi prostaty, piersi i białaczce oraz kontroli tych chorób.
Badania wykazały, że takie antyoksydanty jak rutyna, kwercetyna i kwas galusowy, które znajdują się w jadalnych częściach liści karczochów, są w stanie wywoływać śmierć komórek nowotworowych i redukować ich proliferację9.
Zanurzane w majonezie, olejach, pesto czy sosach na bazie podrobów same w sobie stanowią doskonały niskowęglowodanowy, wysokotłuszczowy obiad.
- World Watch Magazine, “POPs Culture,” 2000; 13(2)
- Altern Ther Health Med, 2015; 21: 54–62
- Katrina Blair, The Wild Wisdom of Weeds: 13 Essential Plants for Human Survival (Chelsea Green Publishing, 2014)
- Plant Foods Hum Nutr, 2010; 65: 105–11
- Environ Health Perspect, 1997; 105 Suppl 4: 977–9
- J Zhejiang Univ Sci B, 2009; 10: 14–21
- Proc Natl Acad Sci U S A, 2001; 98: 14601–6
- Cancer Prev Res (Phila), 2014; 7: 813–23 9 Nutr Cancer, 2008; 60: 276–83
