15 produktów, które pomagają obniżyć cholesterol

Popularne zioła, warzywa, owoce, a nawet grzyby mogą pomóc utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu, chroniąc przed miażdżycą i schorzeniami układu krążenia. Wystarczy po nie sięgnąć!

Artykuł na: 9-16 minut
Zdrowe zakupy

Stres oksydacyjny i hipercho­lesterolemia (czyli nadmierne stężenie cholesterolu we krwi) zostały powiązane ze zwięk­szonym ryzykiem chorób sercowo­-naczyniowych. Ze względu na liczne wady syntetycznych przeciwutleniaczy i leków obniżających poziom choleste­rolu coraz większe znaczenie w terapii zyskują naturalne przeciwutleniacze oraz bioaktywne składniki zdolne obniżyć cholesterol.

  • Jabłoń (Malus) Jak potwierdzają badania, jedzenie owoców tego drze­wa daje lepsze efekty niż przyjmowanie statyn, a przy tym jest wolne od skutków ubocznych.
    Już 25 g jabłka obniża prawdopodo­bieństwo udaru mózgu o 9%, co ozna­cza, że zjadanie jednego owocu dzien­nie może ograniczyć je o 36-45%2.
    Co istotne, niektóre odmiany mogą zapobiegać cho­robom lepiej niż inne. Badania sugerują, że korzyst­ne związki, takie jak flawonoidy i fenole, występują w tych owocach w bardzo zmiennych proporcjach, a do najzdrowszych gatunków należą Fuji, Red Delicious, Northern Spy, Gala, Honeycrisp oraz Granny Smith3. Jak się okazuje, warto wprowadzić w życie stare an­gielskie powiedzenie, które mówi, że 1 jabłko dziennie trzyma lekarza z daleka.

  • Rozmaryn lekarski (Rosmarinus officinalis) Jak dowiodło badanie z 2014 r. u ludzi, którzy codziennie przez 4 tygodnie przyjmowali 2, 5 lub 10 g sproszkowa­nych liści rozmarynu, nastąpił spadek całkowitego poziomu cholesterolu oraz glukozy. Zdaniem autorów badania rozmaryn obniża poziom cukru oraz poprawia gospodarkę lipidów w or­ganizmie w sposób zależny od dawki. Ponadto zioło zmniejsza peroksydację lipidów poprzez zwiększenie poziomu przeciwutleniaczy, co obniża ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych1.
  • Ostryż długi (Curcuma longa) Kurkuma jest popularną przyprawą w kuchni Bliskiego Wscho­du i Indii. W 2017 r. Chińczycy przeprowadzili metaanalizę 7 badań, aby ocenić skuteczność zawartej w kłączu rośliny kur­kuminy w obniżaniu poziomu lipidów we krwi u osób obarczo­nych ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. Badacze odkryli, że kurkumina może chronić pacjentów zagrożonych chorobami układu krążenia poprzez poprawę poziomu lipidów w surowicy4.
kobieta je jabłko
Wykorzystując modele matema­tyczne, zespół z Uniwersytetu w Oksfordzie stwierdził, że gdyby choć 70% populacji zjada­ło już 1 jabłko dziennie, pozwoliłoby to uniknąć 8,5 tys. zgonów z przyczyn naczyniowych!
  • Karczoch zwyczajny (Cynara scolymus) Naukowcy z Uniwersytetu w Reading odkryli, że sprzedawany bez recepty wyciąg z liści karczocha obniża poziom cholestero­lu. W ramach 12-tygodniowego eksperymentu 75 ochotnikom codziennie podawano 1280 mg tego suplementu albo placebo. Okazało się, że ekstrakt z liści karczocha wywołał niewielki, ale istotny statystycznie spadek poziomu cholesterolu w osoczu7.
    Efekt ten zawdzięczamy zawartym w roślinie pochodnym kwasu dwukawowochinowego, które pomagają obniżyć po­ziom lipidów w osoczu, w tym cholesterolu całkowitego.
  • Reishi (Ganoderma lucidum)  Obecne badania in vitro, ex vivo oraz u chomików i świnek mi­niaturowych wskazują na potencjał lakownicy żółtawej jako czynnika osłabiającego stres oksydacyjny i obniżającego poziom cholesterolu LDL. Zdaniem uczonych osiąga to po­przez uruchomienie różnych mechanizmów działania, np. zmniejszenie syntezy cholesterolu i jego wchłaniania5. Znajduje to potwierdzenie w doniesieniach naukowców z Bangladeszu. Wykazali oni, że szczury karmione reishi (dawka 200 mg/kg m.c.) mają obniżone poziomy choleste­rolu całkowitego, trójglicerydów i cholesterolu LDL w oso­czu oraz zwiększone stężenie frakcji HDL6.

  • Bazylia azjatycka (Ocimum tenuiflorum) To lekko pikantne, gorz­kie zioło w hinduizmie jest czczone podczas po­rannych i wieczornych nabo­żeństw. Nic więc dziwnego, że na świecie znane jest najczęściej jako święta bazylia. W 2018 r. bada­cze przetestowali jej wpływ na Australijczykach w wieku 40 lat i starszych z zaburzeniami metabolicznymi. Okazało się, że spożycie co najmniej 1 g tulsi dziennie powodu­je spadek poziomu cholesterolu całkowitego i LDL8.
  • Ostrokrzew paragwajski (Ilex paraguariensis) Yerba mate, czyli napar z jego suszonych i sproszkowanych liści, nasila aktyw­ność enzymu obniżającego poziom złego oraz zwiększającego stężenie dobrego cholesterolu. Zespół amery­kańskich i argentyńskich naukowców 2-krotnie mierzył stężenie paraokso­nazy-1 (PON-1): przed wypiciem i po wypiciu przez zdrowych wolontariuszy 0,5 l yerba mate, mleka lub kawy. W porównaniu z innymi napojami, po spożyciu ostrokrzewowej herbatki aktywność enzymu wzrosła o 10%.
    Działanie PON-1 polega na wiązaniu się z cząsteczką HDL. Za­pobiega to utlenieniu HDL do LDL. Niska aktywność enzymu zwiększa podatność na rozwój miażdżycy indukowanej dietą10.
Yerba mate
Yerba mate, czyli napar z jego suszonych i sproszkowanych liści, nasila aktyw­ność enzymu obniżającego poziom złego oraz zwiększającego stężenie dobrego cholesterolu.
  • Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides) Zespół z Regional Research Laboratory w Tivandrum wyka­zał, że sok z tej rośliny zawiera 40% polifenoli, 50% flawo­noidów i aż 70% witaminy C. Jest też bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe i sterole roślinne, które hamu­ją wchłanianie cholesterolu frakcji LDL. Dodatkowo jest źródłem przeciwutlenia­czy, które obniżają jego poziom, zapobiegając w ten sposób zaty­kaniu się tętnic11.
  • Maitake (Grifola frondosa) Aby zbadać wpływ tych grzybów na stężenie cho­lesterolu, normalnym myszom podawano karmę zawierającą 1% cholesterolu lub 1% cholesterolu i 10% lio­filizowanego proszku maitake, a poziomy lipidów w wątrobie i oso­czu porównano z grupą karmioną bez dodatku cholesterolu. Po upływie 4 tygodni okazało się, że gryzonie suple­mentowane proszkiem grzybowym mają niż­szy poziom lipidów niż te, które otrzymywały karmę z cholesterolem. Co więcej, naukowcy odkryli, że taki jadłospis doprowadził do stłumienia genów syntezy cholesterolu12.

  • Czosnek pospolity (Allium) To Twój sojusznik nie tylko w walce z przeziębieniem, ale również, gdy masz kłopoty z podwyższonym ciśnieniem lub cholesterolem. Dowodzi tego przeprowadzona przez kore­ańskich uczonych metaanaliza. Zauważyli oni, że chociaż badania przedkliniczne sugerują, iż czosnek ma potencjalny wpływ zapobiegawczy na czynniki ryzyka chorób sercowo­-naczyniowych, to jednak badania kliniczne przedstawiają niespójne wyniki. W związku z tym przeszukali bazy prac medycznych i znaleźli potwierdzenie, że spożycie sprosz­kowanego czosnku obniża stężenie cholesterolu całkowi­tego, jego frakcji LDL-C oraz poziom glukozy na czczo14.
Sok z rokitnika
Sok z rokitnika zawiera 40% polifenoli, 50% flawo­noidów i aż 70% witaminy C. Jest też bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe i sterole roślinne, które hamu­ją wchłanianie cholesterolu frakcji LDL
  • Psianka podłużna (Solanum melongena) Sok z oberżyny może przysłużyć się naszemu układowi krążenia. Brazyliczycy, którzy podawali go przez 4 tygodnie królikom z hipercholesterole­mią, przekonali się, że zwierzęta pijące sok z ba­kłażana miały istotnie niższy poziom cholesterolu w osoczu, jak również ważyły mniej od zajęczaków z grupy kontrolnej15. Może warto więc od czasu do czasu wrzucić psiankę do sokowirówki?
  • Kozieradka pospolita (Trigonella foenum-graecum) Mączka z jej nasion, przyjmowana w ilości 25 g dziennie, pozwala obniżyć cholesterol nawet o 25%. Uczeni z Indii przetestowali jej działanie na królikach, u których wcześniej wywołali hiperlipide­mię. 20 zwierząt podzielono losowo na 2 grupy. Przez 4 tygodnie grupa kontrolna otrzymywała jedzenie z 2 ml soli fizjologicznej, natomiast druga grupa 2 ml proszku z kozieradki zemulgowa­nego w wodzie. Po zakończeniu badania okazało się, że mączka znacznie obniżyła poziom cholesterolu całkowitego w surowicy, LDL oraz indeks miażdżycowy w porównaniu z grupą kontrolną9.
Olej lniany
Olej lniany świetnie sprawdzi się jako zdrowy dodatek do sałatek - możesz nim zastąpić oliwę z oliwek.
  • Len zwyczajny (Linum usitatissimum) Zawarte w siemieniu lnianym diglukozyd lignanowo-sekoizolari­cirezinolowy, kwas alfa-linolenowy oraz kwasy tłuszczowe ome­ga-3 stanowią gwarancję jego korzystnego wpływu na stężenie cholesterolu. W pewnym badaniu wykazano, że suplementacja sie­mieniem lnianym pozwała złago­dzić zainicjowaną zmianę miaż­dżycową w aorcie oraz wykazuje istotne działanie przeciwhiper­cholesterolemiczne. Niestety, jako że było to badanie pro­wadzone na szczurach albi­nosach rasy Wistar, jego auto­rzy postulują przeprowadzenie dalszych testów na ludziach18.
  • Orzech włoski (Juglans regia) Nasiona tego drzewa mają wyjątkowy profil: są bogate w wielonie­nasycone kwasy tłuszczowe, które mogą poprawiać poziom lipidów we krwi i inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Naukowcy z Harvardu włączyli do analizy 13 badań reprezentu­jących 365 uczestników. Diety trwały 4-24 tygodnie, a orzechy włoskie dostarczały 10-24% ogółu kalorii. Co ciekawe, w po­równaniu z dietami kontrolnymi programy żywieniowe wzbo­gacone w nie spowodowały istotnie większy spadek stężenia cholesterolu całkowitego i LDL. Dlatego harvardczycy uznali, że spożywanie orzechów włoskich wiąże się ze zmniejszonym ry­zykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych i śmierci13.
  • Bergamotka (Citrus bergamia) Hiszpanie przeszukali medycz­ne bazy danych pod kątem badań interwencyjnych i obserwacyjnych dotyczących wpływu tej rośliny na profil lipidowy u ludzi. Dokonany przez nich przegląd systematyczny objął 12 ba­dań. Analiza danych doprowadziła akademików do wniosku, że bergamotka zależnie od dawki obniża poziom całkowi­tego cholesterolu (12,3-31,3%), LDL (7,6-40,8%) i trójgli­cerydów (11,5-39,5%), a ponadto stanowi obiecują­cą alternatywę dla osób z nietolerancją statyn19.
Bibliografia
  • International Journal of Clinical Medicine 2014, 6(5), doi: 10.4236/ijcm.2014.56044
  • Stroke, 2011; 42: 3190-5
  • Food Chem, 2014; 161:208-15; J Med Food, 2010;13: 1313-23
  • Nutr J. 2017; 16: 68
  • Lipids Health Dis. 2004; 3: 2
  • Int J Med Mushrooms. 2018;20(10): 961-9
  • Phytomedicine. 2008 Sep;15(9): 668-75
  • Journal of Functional Foods, 2018, 45: 47-57, doi: 10.1016/j.jff.2018.03.030
  • J Diet Suppl. 2017 Jan 2;14(1): 1-8
  • Nutr J. 2019 Jan 19;18(1): 5
  • The Journal of nutritional biochemistry. 13. 346-54
  • J Oleo Sci. 2013;62(12): 1049-58
  • Am J Clin Nutr. 2009 Jul; 90(1): 56-63
  • Nutr Res Pract. 2014 Dec;8(6): 644-54
  • Arq Bras Cardiol. 1998 Feb;70(2): 87-91
  • J. Agr. Sci. Tech. (2012) Vol. 14: 799-810
  • PLoS One. 2019; 14(3): e0214294
  • Vet World. 2018 Nov; 11(10): 1433-9
  • Crit Rev Food Sci Nutr. 2020;60(18): 3133-43
Autor publikacji:
ARTYKUŁ UKAZAŁ SIĘ W
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą 8/2023
O Czym Lekarze Ci Nie Powiedzą
Kup teraz
Wczytaj więcej
Nasze magazyny