Cholesterol - niebezpieczny związek
Cholesterol to substancja odgrywająca wiele kluczowych funkcji w naszym organizmie. Jest potrzebny do syntezy hormonów, witaminy D3 i kwasów żółciowych, stanowi także budulec błony komórkowej. Jednak jak zwykle - co za dużo, to niezdrowo: nadmiar cholesterolu zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego i jest jednym z czynników rozwoju miażdżycy.
Cholesterol dzieli się na 2 frakcje:
- cząsteczki o niskiej gęstości, czyli LDL, znane też jako "zły" cholesterol,
- cząsteczki o wysokiej gęstości (HDL), zwane "dobrym" cholesterolem.
O ile wysokie stężenie frakcji HDL chroni przed chorobami serca, o tyle nadmiar frakcji LDL odkłada się w naczyniach krwionośnych prowadząc do miażdżycy.
Normy cholesterolu we krwi
- Cholesterol całkowity: 3-4,9 mmol/l (114-190 mg/dl)
- Cholesterol HDL: >1,3 mmol (50 mg/dl) u kobiet i >1 mmol/l (40 mg/dl) u mężczyzn
- Cholesterol LDL: <3 mmol/l (115 mg/dl)1
Naturalne sposoby na obniżenie cholesterolu
Mimo że dopiero od niedawna wzrasta świadomość społeczeństwa na temat tego, czym jest cholesterol, to już nasze babcie wiedziały, że zdrowe serce to podstawa długiego i szczęśliwego życia. Ich sposoby na obniżenie cholesterolu dzisiaj zyskują mocne wsparcie w postaci badań naukowych. Jak zatem pozbyć się cholesterolu w sposób naturalny?
Zioła na obniżenie cholesterolu - siemię lniane
Siemię lniane to naturalny lek na obniżenie cholesterolu. W pewnym niewielkim badaniu ochotnicy ze stwierdzona chorobą sercowo-naczyniową mieli przyjmować wraz z posiłkami 30 g mielonego siemienia lnianego lub 30 g mąki pełnoziarnistej (grupa placebo).
Mimo że badanie trwało 12 miesięcy, to już po pierwszym zaobserwowano w grupie badanej obniżenie cholesterolu we krwi o 15 procent. Jednocześnie zauważono, że o 11% obniżył się u nich cholesterol całkowity. Jednak po upływie 12 miesięcy, nie stwierdzono istotnych różnic względem grupy placebo.
Natomiast podgrupa badanych, która jednocześnie spożywała siemię lniane i przyjmowała statyny, doświadczyła redukcji cholesterolu po upływie 12 miesięcy o ok. 8,5%, podczas gdy u podgrupy przyjmującej statyny i spożywającej mąkę wraz z posiłkami, poziom frakcji LDL wzrósł po 12 miesiącach o 3 procent2.
Siemię lniane w postaci nasion (ok. 3 łyżek dziennie) można dosypywać np. do sałatek czy do jogurtu naturalnego. Ugotowane, tworzy gęsty kleik, ułatwiający podanie go dzieciom. (Przeczytaj także:'Siemię lniane a wrzodziejące zapalenie jelita grubego')
Zioła na obniżenie cholesterolu - karczoch
Karczoch to popularny ziołowy lek na obniżenie cholesterolu. Brytyjscy specjaliści postanowili sprawdzić wpływ ekstraktu z jego liści na poziom lipidów w osoczu i ogólne samopoczucie zdrowych osób dorosłych z łagodną i umiarkowaną hipercholesterolemią.
75 dorosłych ochotników zostało przebadanych pod kątem całkowitego cholesterolu w osoczu w zakresie 6,0-8,0 mmol/l. Spożywali 1280 mg standaryzowanego ekstraktu lub placebo codziennie przez 12 tygodni. Stężenie cholesterolu całkowitego w osoczu obniżyło się średnio o 4,2%, a w grupie kontrolnej zwiększyło się średnio o 1,9%, a różnica ta była istotna statystycznie.
Jednocześnie nie zaobserwowano istotnych różnic między grupami dla poziomu frakcji LDL i HDL ani w przypadku trójglicerydów. Ogólne samopoczucie poprawiło się w podobnym stopniu w obu grupach. Przyjmowanie wyciągu z liści karczocha przez 12 tygodni spowodowało zatem niewielką, ale statystycznie istotną różnicę w całkowitym cholesterolu.
Autorzy pracy podejrzewają, że za niewielkim pozytywnym wpływem karczocha stał ogólny dobry stan zdrowia pacjentów, którzy oprócz podwyższonego cholesterolu nie doświadczali żadnych problemów zdrowotnych3.
Inna grupa specjalistów przeanalizowała badania naukowe z udziałem ludzkich ochotników, którym podawano ekstrakt z liści karczocha lub też gotowane serca karczocha. Zauważyli oni, że główny potencjał ekstraktu z liści karczocha wiąże się ze zmniejszeniem stężenia tzw. złego cholesterolu, cholesterolu całkowitego i trójglicerydów w surowicy, chociaż jednocześnie autorzy metaanalizy zwrócili uwagę, że nie ma mocnych dowodów na zwiększenie HDL poprzez przyjmowanie wyciągu z liści karczocha.
Z tej pracy wynika też, że przyjmowanie 2-3 g ekstraktu z liści karczocha dziennie może obniżyć poziom frakcji LDL nawet o 49 mg/dl, cholesterolu całkowitego o 12-55 mg/dl, a trójglicerydów o 11-51 mg/dl. Również gotowane serca karczocha zdają się mieć korzystny wpływ na profil lipidowy dzięki wysokiej zawartości inuliny, czyli błonnika rozpuszczalnego4.
Zioła na obniżenie cholesterolu - czosnek
Czosnek to kolejny naturalny lek na obniżenie cholesterolu. W metaanalizie 5 badań udowodniono, że u pacjentów z jego całkowitym poziomem we krwi większym niż 5,17 mmol/l (200 mg/dl) czosnek konsekwentnie przyczyniał się do większego spadku stężenia cholesterolu we krwi niż preparaty placebo. Szacowany spadek tej wartości wynosił ok. 0,59 mmol/l (23 mg/dl).
Zdaniem specjalistów pół do 1 ząbka czosnku dziennie skutecznie zatem obniża poziom cholesterolu całkowitego we krwi o ok. 9 procent5.
Zioła na obniżenie cholesterolu - imbir
Specjaliści z Pakistanu postanowili podawać pacjentom z wysokim cholesterolem powiązanym z pierwotną lub wtórną hiperlipidemią 5 g pasty imbirowej dziennie (jako dodatek do różnych posiłków) przez 3 miesiące. Grupa kontrolna w tym czasie dodawała do posiłków pastę pszeniczną. Uczestnicy badania mieli stosować swoją zwykłą dietę i co 2 tygodni stawiać się na badania kontrolne.
Po 3 miesiącach okazało się, że leczenie 5 gramami imbiru obniżyło w grupie badanej cholesterol LDL o 17,41%, cholesterol całkowity o 8,83% i masę ciała o 2,11 procent. Autorzy tego badania są przekonani, że aktywne składniki imbiru istotnie obniżają stężenie lipidów w osoczu i masę ciała, ostatecznie zapobiegając rozwojowi choroby wieńcowej w przebiegu pierwotnym i wtórnym u pacjentów z hiperlipidemią6.
Zioła na obniżenie cholesterolu - głóg
Mówiąc o ziołach na obniżenie cholesterolu nie sposób nie wspomnieć o stosowanym już przez nasze babcie głogu.
Sześciomiesięczna obserwacja kliniczna 64 pacjentów z miażdżycą tętnic szyjnych wykazała, że przyjmowanie 1 tabletki zawierającej ekstrakt z głogu w dawce 5 mg/kg i 5,33 mg/kg ekstraktu z rdestowca ostrokończystego 2 razy dziennie między innymi obniża poziom lipidów w surowicy.
Badanie trwało 6 miesięcy, a w jego trakcie porównano skuteczność roślinnego leku z działaniem lowastatyny. Po tym czasie zaobserwowano, że stan zdrowia członków grupy badanej nie różnił się znacznie od uczestników z grupy kontrolnej - oznacza to, że ziołowy preparat był porównywalnie skuteczny do lowostatyny7,8.
Dr Henryk Różański podaje przepis na odwar z owoców głogu: zalej 1 łyżkę rozdrobnionych owoców głogu 1 szklanką wody, a następnie zagotuj i utrzymaj na ogniu przez 3-5 minut. Odstaw pod przykryciem na 30 minut i przecedź9.
Zioła na obniżenie cholesterolu - ostropest
Badania nad sylimaryną, substancją wyodrębnioną z ostropestu plamistego, wykazały, że podawanie jej zwierzętom laboratoryjnym z wysokim poziomem lipidów we krwi zapobiega tworzeniu się u nich blaszek miażdżycowych. Ponadto specjaliści zauważają, że sylimaryna obniża poziom cholesterolu u szczurów z hipercholesterolemią10. Ostropest plamisty w postaci tabletek lub sproszkowanych nasion należy przyjmować zgodnie z instrukcją na ulotce lub opakowaniu.
Zioła na obniżenie cholesterolu - dzika róża
W badaniu na myszach wykazano skuteczność alkoholowego wyciągu z owoców dzikiej róży w zwalczaniu hiperlipidemii. Zwierzęta przez 8 tygodni karmiono dietą wysokotłuszczową (grupa kontrolna) lub dietą wysokotłuszczową z dodatkiem 1% wyciągu z owoców dzikiej róży (grupa badana).
Po tym czasie zaobserwowano, że masa tkanki tłuszczowej i całego ciała są mniejsze w grupie badanej. W tej grupie odnotowano też znacznie niższą masę wątroby, a także zmniejszoną liczbę lipidów wątrobowych i trójglicerydów11.
Dr Henryk Różański zaleca zdrowotne picie naparu z owoców dzikiej róży nawet kilka razy dziennie. Wystarczy dodać 1-2 łyżki owoców do szklanki wrzącej wody i dosłodzić miodem lub sokiem z maliny. Dorośli mogą też pić nalewkę przygotowaną w proporcjach: 1 porcja owoców na 3-5 porcji alkoholu 30-40 procentowego12.
Zioła na obniżenie cholesterolu - pokrzywa
Substancje zawarte w kłączach i korzeniach pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica) obniżają we krwi poziom cholesterolu, lipidów i glukozy. Jej działanie potwierdzają liczne badania. W jednym z nich szczurom karmionym dietą wysokocholesterolową podawano przez 4 tygodnie 100 mg/kg lub 300 mg/kg dziennie wyciągu z pokrzywy. Grupa kontrolna przyjmowała w tym czasie 10 mg/kg lowastatyny.
Okazało się, że ekstrakt z pokrzywy (w obu dawkach) znacząco obniżył poziom frakcji LDL i cholesterolu całkowitego. Zmniejszył też aktywność enzymów wątroby i masę ciała zwierząt13. Napar z pokrzywy (tzw. herbatka) nie powinien być spożywany w dawce większej niż 2-3 porcje dziennie. Preparaty na bazie pokrzywy należy stosować zgodnie z instrukcją na ulotce lub opakowaniu.
Naturalne leki na obniżenie cholesterolu nie dla każdego
Inne zioła, po które warto sięgnąć w przypadku problemów z cholesterolem:
- kozieradka,
- lucerna,
- wiesiołek,
- kalina koralowa (Przeczytaj również: 'Kalina koralowa na serce').
Pamiętaj, że nie które z naturalnych leków na cholesterol mają właściwości obniżające ciśnienie, inne mogą szkodzić kobietom w ciąży. Nie należy stosować żadnych ziół w celach leczniczych bez konsultacji z lekarzem lub farmaceutą.
- https://www.mp.pl/pacjent/cholesterol/hipercholesterolemia/103924,cholesterol-i-triglicerydy-panel-lipidowy
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25694068/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18424099/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30308247/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8363171/
- https://www.researchgate.net/publication/327723516_Effects_of_Ginger_on_LDL-C_Total_Cholesterol_and_Body_Weight
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7047282/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24956862/
- https://rozanski.li/297/glg-crataegus-w-fitoterapii/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8788984/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3892499/
- https://rozanski.li/2215/owoc-dzikiej-rzy-fructus-rosae/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19435556/