Nasze magazyny
Andropauza i osteoporoza u mężczyzn
Osteoporoza mężczyzn była przez dekady marginalizowana jako nieistotny problem. Tymczasem aż jedna trzecia przypadków złamania kości udowej wskutek osteoporozy dotyczy właśnie panów. Jak twierdzą naukowcy z Miguel Servet University Hospital i University of Zaragoza (Hiszpania), najwięcej zachorowań notuje się w przedziale wiekowym 70-80 lat.
Z reguły mężczyzna dowiaduje się o chorobie przypadkiem, kiedy ze złamaniem kości trafia do szpitala. Pierwotną przyczyną osteoporozy u mężczyzn i kobiet są zaburzenia hormonalne, ale do jej rozwoju przyczyniają się również niedobory witaminy D i wapnia, terapia hormonalna nowotworów oraz skutki uboczne stosowania niektórych leków na choroby przewlekłe. Jednak u panów w metabolizmie kości ma znaczenie zwłaszcza testosteron i powstający z niego estrogen.
Spożywanie alkoholu i brak aktywności fizycznej zwiększają ryzyko wystąpienia osteoporozy w podeszłym wieku
Kości mężczyzn mają większą gęstość niż kobiece, są też dłuższe i grubsze, a w konsekwencji - mniej podatne na złamania. Znajdują się w nich bowiem receptory dla hormonów androgenowych, które silnie pobudzają osteoblasty (komórki tworzące kość).
Testosteron jest u mężczyzn niezbędny do wzrostu kości i odpowiada za ich rozwój (u kobiet tę funkcję pełnią estrogeny). Obniżający się poziom hormonów androgenowych, głównie testosteronu, sprawia więc, że kości stają się coraz słabsze. Jest to jednak proces o wiele powolniejszy niż u kobiet. Osteoporoza rozwija się również wskutek upośledzenia działania aromatazy, enzymu konwertującego testosteron do estrogenów.
Dochodzi bowiem do zachwiania równowagi pomiędzy ilością testosteronu i wytwarzanego z niego estradiolu. Towarzysząca andropauzie sarkopenia również osłabia kości, ponieważ pozbawia je ochrony mechanicznej przed uszkodzeniami, jaką stanowią dobrze rozbudowane mięśnie.
Osteoporozę u mężczyzn wykrywa się tak samo jak u kobiet, wykonując badanie gęstości kości. Zaleca się, aby poddać się mu po przekroczeniu 70. roku życia, jednak ze względu na często występującą tzw. wczesną osteoporozę warto to badanie przeprowadzić nawet w młodszym wieku i potem systematycznie je powtarzać.
Dodatkowo trzeba wykonać podstawowe badania krwi, oznaczenie poziomu wapnia i witaminy D, a także markerów osteoporozy, czyli osteokalcyny, C-końcowego telopeptydu kolagenu typu I (ICTP) i fosfatazy alkalicznej.
Źródła wapnia w diecie
- mleko i produkty mleczne: sery białe i żółte, twarożek, jogurt, kefir, maślanka
- ryby świeże i wędzone, konserwy rybne - zwłaszcza te ryby, które można jeść z ośćmi (sardynki, szprotki)
- woda mineralna o wysokiej mineralizacji (150-500 mg wapnia na litr)
- warzywa: natka pietruszki, szpinak, szczaw, brokuły, fasola, groch, soja, jarmuż, dynia, kapusta, buraki, kalarepa, rzepa
- owoce: kiwi, figi, morele, rodzynki, jeżyny, czarne porzeczki
- orzechy laskowe, włoskie i arachidowe, migdały
- mak, nasiona słonecznika, sezam, amarantus
- płatki owsiane, otręby pszenne
Jak leczy się męską osteoporozę?
Należy zdrowo się odżywiać, dbać o aktywność fizyczną (przynajmniej pół godziny dziennie) i przyjmować suplementy diety zawierające wapń, witaminę D i witaminę K, niezbędną w procesach odbudowy struktury kości. Zaleca się, aby panowie pomiędzy 50. a 70. rokiem życia przyjmowali 1000 mg wapnia dziennie, a po siedemdziesiątce - 1200 mg. Witaminę D po 65. roku życia należy przyjmować w dawce 800-2000 U.I., w zależności od zaleceń lekarza.
Jeśli stosowanie suplementów nie daje spodziewanych rezultatów, może on zaproponować jedną z dostępnych terapii farmakologicznych: leki anaboliczne, leczenie hormonalne testosteronem lub z wykorzystaniem przeciwciał monoklonalnych.
Kamila Makowska-Serkis
