Nasze magazyny
Tarczyca jest gruczołem niezwykle wrażliwym na nasze zwyczaje żywieniowe. Witaminy i składniki mineralne dostarczane wraz z pożywieniem umożliwiają przebieg reakcji niezbędnych w produkcji jej hormonów1.
Składnikami diety mającymi największy, bezpośredni wpływ na funkcjonowanie tego gruczołu są jod, żelazo, cynk i selen. Wśród składników, których niedobór również może sprzyjać upośledzonej funkcji tarczycy, wymienia się również witaminy A, D i z grupy B.
Coraz więcej chorych
Hormony wytwarzane przez tarczycę kontrolują podstawową aktywność wszystkich komórek w ludzkim ciele, przyczyniają się do prawidłowego rozwoju dziecka już w życiu płodowym, warunkują m.in. wzrost, przemianę materii i gospodarkę energetyczną organizmu2, a także wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego i sprawność umysłu.
Zła praca tarczycy przekłada się niekorzystnie na stan naszych narządów i układów. Dlatego bardzo często nieswoiste objawy związane ze schorzeniami tarczycy są nie tylko błędnie interpretowane, lecz również źle leczone.
Problemy z pracą tego gruczołu są zwykle spowodowane jego niedoczynnością (tzw. hipotyreoza, czyli wytwarzanie zbyt małych ilości hormonów) lub nadczynnością (tzw. hipertyreoza, czyli produkcja ich zbyt dużych ilości). Wśród pozostałych schorzeń wyróżnia się przede wszystkim wole, związane z nadmiernym rozrostem gruczołu, oraz guzki tarczycy (cysty lub gruczolaki) i nowotwory.
Problem dysfunkcji tego organu dotyczy coraz większej liczby osób w różnym wieku – specjaliści oceniają, że zaburzenia pracy tarczycy ma już ponad 300 mln ludzi na całym świecie, jednak nawet połowa nich o tym nie wie. Co więcej, u osób w wieku podeszłym odsetek niedoczynności tarczycy wynosi nawet 7-26%3.
Endokrynolodzy szacują, że z powodu zaburzeń czynności tarczycy cierpi nawet 22% Polaków. Natomiast z raportu Głównego Urzędu Statystycznego pt. „Zdrowie i ochrona zdrowia w 2015 r.” wynika, że niedoczynność tego gruczołu aż siedmiokrotnie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Dodatkowo odsetek młodzieży chorującej na tarczycę wzrósł w porównaniu do poprzedniego badania aż o 1,1 punktu procentowego. To największy z dotychczasowych wzrost.
Czytaj również: Hormony rządzą, czyli jak wpływa na nas tarczyca?
Funkcjonowanie tarczycy a dieta
Aby lepiej zrozumieć zależność między funkcjonowaniem tego gruczołu a dietą, warto przyjrzeć się budowie hormonów tarczycy. Uwolnienie hormonu TSH, pobudzającego tarczycę do wydzielania jej własnych, odbywa się w komórkach przysadki mózgowej. Jego wytwarzanie jest hamowane na zasadzie ujemnej pętli sprzężenia zwrotnego przez hormony tarczycy. Dlatego przy ich nadmiarze stężenie TSH maleje, przy niedoborze rośnie.
Tyroksyna (T3) i trijodotyronina (T4) zawierają w składzie swojej cząsteczki jod, który usuwany jest przez enzymy zawierające selen. Białka receptorowe trijodotyroniny mają natomiast w swoim składzie cynk, którego niedobór zaburza wiązanie hormonu. I wreszcie żelazo jest składnikiem tyreoperoksydazy (TPO), czyli kluczowego enzymu w syntezie T3 i T4 – to prawidłowe działanie TPO umożliwia aktywowanie przemian tyreoglobuliny w tyroksynę oraz trijodotyroninę.
Co więcej, składniki regulujące pracę tarczycy działają w sposób synergistyczny. Przykładowo niedobór jodu w organizmie pogłębia również deficyt innych istotnych składników jak selen, żelazo, cynk czy witamina A4.
Co jeść, aby dbać o tarczycę
Wobec tego oczywiste staje się, że właściwie zbilansowana dieta odgrywa kluczową rolę w profilaktyce zaburzeń tarczycy i łagodzeniu ich objawów. Problem jednak w tym, że choć nie głodujemy, to jednak wciąż nie możemy się odżywić, bowiem trudno nam dostarczyć sobie właściwej ilości potrzebnych makro- i mikroelementów oraz witamin.
Ponad połowa z nas ma deficyt przynajmniej jednego istotnego składnika odżywczego. Niedobór jodu lub żelaza dotyczy 2 mld ludzi, w tym 30% dzieci, a ponad 1 mld z nas ma za mało magnezu lub witaminy D.
Winna jest nie tylko zachodnia dieta obfitująca w wysokoprzetworzone produkty, ale również sposób przechowywania warzyw i ich obróbka termiczna. Jednak to nie wszystko.
Czytaj również: Niedoczynność tarczycy. Dieta, zioła, suplementy
Za niską podaż cennych składników odżywczych odpowiada kilka czynników m.in. nasz styl życia (stres, brak snu, nieregularne posiłki, stosowanie używek), a także zanieczyszczenie środowiska i sposób uprawy polegający na maksymalizacji wydajności plonów poprzez stosowanie nieodpowiednich metod nawożenia, nieprawidłowe stosowanie środków ochrony roślin oraz niewłaściwe sposoby uprawy ziemi, które w dłuższej perspektywie przyczyniają się do obniżenia jej żyzności.
A tam, gdzie nie ma pierwiastków w podłożu lub wodzie, nie będzie ich też w produktach rolnych. Przykładowo w Polsce, gdzie gleby są wybitnie ubogie w selen, jego średnie spożycie wciąż należy do najniższych w Europie (35 mcg przy normie 55 mcg dla kobiet i 70 mcg dla mężczyzn), a stężenie w osoczu nawet nie zbliża się do prawidłowego (przeciętnie wynosi 70 mcgl/l, ale u ponad 95% osób jest niższe niż 105 mcg/l)5. To wszystko wyraźnie wskazuje, że mając na uwadze zdrowie tarczycy, warto rozważyć suplementację niektórymi składnikami odżywczymi.
Jod
70-80% jodu w organizmie znajduje się właśnie w gruczole tarczowym. Pierwiastek ten, obecny w cząsteczkach hormonów tarczycy, jest niezbędny do ich syntezy. Jego niedobór skutkuje niewystarczającą ich produkcją, co powoduje wzrost stężenia hormonu tyreotropowego (TSH), obniżenie poziomów T4 i T3, ograniczenie wzrostu oraz powiększenie gruczołu tarczycy i powstanie wola.
W badaniu przeprowadzonym wśród 4649 pacjentów zaobserwowano związek między spożyciem jodu a objętością tarczycy: nawet łagodny niedobór sprzyjał powiększaniu objętości gruczołu, a spożycie jodu odwrotnie korelowało ze stężeniem tyreoglobuliny w surowicy6. Należy jednak pamiętać, że u osób cierpiących na chorobę Hashimoto nadmiar jodu może prowadzić do zaostrzenia odpowiedzi zapalnej przeciwko własnym antygenom tarczycy7.
Dzienne zapotrzebowanie organizmu na jod to ok. 160 mg. Najlepszym jego źródłem są ryby morskie, glony i owoce morza, olej lniany oraz sól kuchenna, która jest jodowana od prawie 20 lat. Jod dostarczany z pożywieniem wchłania się na poziomie 80-92%.
Warto przy tym wspomnieć, że pierwiastek ten jest też obecny w powietrzu, dzięki czemu może być absorbowany również drogą oddechową i przez skórę. Z tego właśnie powodu osobom mającym deficyt tego składnika zaleca się pobyt nad Bałtykiem, gdyż w aerozolu morskim jest go najwięcej8.
Czytaj również: Tarczyca, jod i sól
Selen
Kluczową rolę w syntezie hormonów tarczycy odgrywa selen – pierwiastek naturalnie występujący w glebie, skałach i minerałach, który w organizmie ludzkim realizuje wiele zadań.
Jako składnik różnych enzymów i niektórych białek budujących błony komórkowe pełni funkcje enzymatyczne i stabilizujące (zapewnia aktywność biologiczną m.in. peroksydazy glutationowej, dzięki czemu może łagodzić stres oksydacyjny oraz redukować ryzyko chorób nowotworowych i autoimmunologicznych)9. Do tego tworzy nieaktywne kompleksy, które pozwalają oczyścić organizm z kadmu, ołowiu i rtęci, a także uczestniczy w regulacji odpowiedzi układu odpornościowego na patogeny10.
Mało kto wie, że pierwiastek ten jest przechowywany w gruczole tarczycowym, gdzie odgrywa istotną rolę w regulacji funkcji tarczycy. Okazuje się, że zmniejszenie stężenia selenu oznacza zaburzenie syntezy jej hormonów, i to na kilku poziomach – od zmniejszenia aktywności enzymów niezbędnych w tym procesie, przez mechanizmy immunologiczne, po bezpośrednie uszkodzenie komórek gruczołu.
Gdy pod wpływem TSH komórki pęcherzykowe tarczycy pobierają jod, rozpoczyna się jego utlenianie, a następnie jodowanie białka tyreoglobuliny (Tg), zawierającego T4 i T3. Na tym konieczny jest nadtlenek wodoru, jednak gdy nie zostanie on odpowiednio szybko rozłożony wewnątrz komórki, może doprowadzić do jej uszkodzenia11.
Dlatego w komórkach tarczycy szalenie ważną funkcję pełnią antyoksydacyjne enzymy hamujące aktywację tego związku jak peroksydaza glutationowa, reduktaza tioredoksyny czy katalaza.
Gdy brakuje nam selenu, ich skuteczność maleje, a komórki są narażone na toksyczne działanie nadtlenku wodoru, co prowadzi do ich uszkodzenia i martwicy. Właśnie wskutek zmniejszenia poziomu selenu i aktywności enzymów antyoksydacyjnych wzrasta ryzyko wystąpienia zapalenia tarczycy oraz niedoczynności tego gruczołu12.
Czytaj również: 8 powodów, by suplementować selen
Co więcej, selen wchodzi w skład enzymu zwanego dejodynazą i dzięki temu uczestniczy w przemianach T4 w T3. Stężenie dejodynazy tyroninowej zmniejsza się w przypadku niedoboru tego pierwiastka śladowego.
Ponadto w sytuacjach niedoboru tego mikroelementu w organizmie dochodzi do zmniejszonego wytwarzania T3 w tkankach (głównie wątrobie i nerkach) oraz zmniejszenia stężenia glutationu, peroksydazy oraz reduktazy tioredoksyny, co prowadzi do obniżenia aktywności tarczycy13. Także inne badania potwierdzają spadek stężenia T3 i wskaźnika T3/T4 oraz wzrost poziomu TSH u pacjentów z niskim stężeniem selenu w osoczu14. Długotrwały deficyt selenu może stać się przyczyną złej przyswajalności jodu15.
Zalecane średnie spożycie tego pierwiastka zostało określone na poziomie 45 mg dziennie. Jego najlepiej przyswajalne formy (selenometioninę i selenocysteinę) znajdziemy przede wszystkim w pełnoziarnistych produktach zbożowych i orzechach brazylijskich.
Żelazo
Tarczycowa peroksydaza jodująca zawiera w swojej cząsteczce żelazo, a dzięki prawidłowemu działaniu tego enzymu dochodzi do aktywowania przemian tyreoglobuliny w tyroksynę oraz trijodotyroninę.
W badaniach przeprowadzonych w Afryce wykazano, iż przewlekły niedobór żelaza objawiający się anemią oraz niedobór jodu powodujący występowanie wola dotyczy 23-25% dzieci w wieku szkolnym16. Również badania na zwierzętach wykazały, że powodowana niedoborem żelaza niedokrwistość wpływa niekorzystnie na metabolizm tarczycy, przyczyniając się do zmniejszenia w osoczu całkowitego stężenia T4 i T3, zmniejszenia obwodowej konwersji T4 do T3 i zwiększenia krążącego TSH17.
Według norm żywieniowych rekomendowanych przez Instytut Żywności i Żywienia codzienna dieta mężczyzn i kobiet po menopauzie powinna dostarczać 10 mg żelaza, natomiast u kobiet do okresu menopauzalnego 18 mg.
Czytaj również: Niedobór żelaza - objawy, przyczyny, suplementacja
Ważne: Żelazo hemowe, występujące w czerwonym mięsie i podrobach jest znacznie lepiej przyswajalne przez ludzki organizm. Natomiast najlepszymi źródłami niehemowego Fe są otręby i zarodki pszenne, pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa (bób, burak, groszek zielony, koper ogrodowy, pietruszka i algi, takie jak Caulerpa, kelp, spirulina czy arame) oraz owoce (porzeczki, poziomki, maliny, awokado, owoce suszone). Niestety żelazo niehemowe jest wchłaniane zaledwie w 2%, podczas gdy przyswajalność żelaza pochodzącego z produktów zwierzęcych wynosi ok. 22%.
Z tego względu weganie i wegetarianie powinni dbać zarówno o odpowiednią ilość produktów będących źródłem żelaza roślinnego, jak i o sposoby na poprawę wchłanialności tego składnika. Pomogą w tym produkty zawierające witaminę C, np. warzywa, natka pietruszki albo sok z cytryny18.
Cynk
Wraz z obniżaniem się poziomu tego mikroelementu w surowicy krwi rośnie miano przeciwciał przeciwtarczycowych, co może potwierdzać jego rolę w funkcjonowaniu obrony immunologicznej organizmu.
Ponadto pierwiastek ten jest składnikiem białek receptorowych T3, a więc jego niedobór wpływa na upośledzone wiązanie tego hormonu oraz obniżenie poziomu hormonów tarczycy19. Ponadto deficyt cynku może skutkować spadkiem spoczynkowego tempa metabolizmu.
Spoczynkowa przemiana materii obejmuje większość energii, którą spalasz każdego dnia – nawet od 60-75%. Dlatego chorzy na niedoczynność tarczycy, tak łatwo przybierają na wadze.
W pewnym niewielkim badaniu suplementacja 26,4 mg/dzień cynku u kobiet z niedoborem tego składnika przyniosła korzystny wpływ na poziom hormonów tarczycy, zwłaszcza całkowitego T(3) oraz spoczynkowe tempo metabolizmu20. Z kolei badacze z Kalkuty dowiedli, że utrata włosów przypisywana niedoczynności tarczycy nie zostaje zahamowana, dopóki nie doda się suplementów cynku21.
Zalecane dzienne spożycie cynku zostało ustalone na poziomie 11 mg/d dla mężczyzn oraz 8 mg/d dla kobiet Znajdziemy go przede wszystkim w nasionach słonecznika, lnu i dyni, fasoli, ciecierzycy, kiełkach i otrębach pszennych.
Magnez
Należy do najpospolitszych pierwiastków na Ziemi. Jest też 4. najważniejszym minerałem po sodzie, potasie i wapniu, występującym w ludzkim organizmie.
Magnez bierze udział w ponad 300 reakcjach regulujących różne procesy biochemiczne, takie jak synteza białek, fosforylacja oksydacyjna, i glikoliza. Jednak rzadko mówi się o nim w kontekście zdrowia gruczołu tarczowego. Tymczasem potrzebujemy tego pierwiastka, aby przekształcić nieaktywny hormon tarczycy T4 w aktywny T3.
Uczeni także zbadali związki między stężeniem magnezu w surowicy a autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy i jej funkcjonowaniem u 1 257 chińskich uczestników.
Czytaj również: Magnez - król życia
Okazało się, że duży niedobór tego minerału w surowicy może zwiększać ryzyko rozwoju choroby Hashimoto i jest związany z podwyższonym poziomem przeciwciał tarczycowych22. Natomiast jego skorygowanie łagodzi objawy tej choroby23.
Jak dowodzą badacze, suplementacja magnezu poprawia stan i funkcjonowanie uszkodzonego organu – gdy jego podaż zostaje uzupełniona, poprawia się obraz tarczycy w USG. Dzienne zapotrzebowanie zdrowej, dorosłej kobiety na Mg to ok. 300-320 mg, a mężczyzny 400-420 mg. Jednak osobom z niedoczynnością zaleca się nawet 500 mg magnezu dziennie.
Przy czym chorzy zażywający hormony tarczycy powinny przyjmować preparaty z nim minimum 4 godz. po nich. Magnezu dostarczysz sobie, jedząc gorzką czekoladę, produkty zbożowe, nasiona roślin strączkowych, orzechy, ziemniaki, banany i sery podpuszczkowe oraz pijąc kakao.
Trzymaj homocysteinę w karbach
Aminokwas ten powstaje we wnętrzu wszystkich komórek organizmu z metioniny pochodzącej ze spożywanego białka. Później zostaje z nich uwolniony do osocza, gdzie krąży głównie w postaci utlenionej.
Choć homocysteina została odkryta w 1932 r., przez lata nie cieszyła się nadmiernym zainteresowaniem świata nauki. Zmieniło się to dopiero, gdy okazało się, że jej wysoki poziom w organizmie czyni komórki nabłonka naczyń krwionośnych bardziej podatnymi na uszkodzenia. Homocysteina powoduje pogrubienie i zwężenie tętnic, zarówno tych wieńcowych, jak i mózgowych.
Tymczasem szacuje się, że co 10. mieszkaniec Europy ma zbyt wysokie stężenie homocysteiny w osoczu krwi, co wiąże się przede wszystkim ze zwiększonym ryzykiem występowania chorób układu krążenia, takich jak zawał mięśnia sercowego czy udar niedokrwienny mózgu32.
U kobiet ciężarnych hiperhomocysteinemia dodatkowo stanowi czynnik ryzyka powstawania nadciśnienia oraz zagrożenie poronieniem33. Podwyższony poziom tego aminokwasu uznano za niezależny czynnik ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (m.in. choroby Alzheimera oraz Parkinsona) oraz nowotworów (szczególnie raka jelita grubego)34.
Podniesione stężenie homocysteiny w osoczu może być pokłosiem niedoboru kwasu foliowego, ale też w wielu badaniach stwierdzono, że występuje ono zarówno w subklinicznej, jak i jawnej niedoczynności tarczycy35.
Ocenia się, że obniżenie wartości tego białka w osoczu krwi o 25%, może spowodować spadek ryzyka choroby niedokrwiennej serca o 11%, a udaru mózgu o 19%36.
Dlatego właśnie warto trzymać homocysteinę w karbach. Pomogą w tym:
Witaminy B6, B12 i kwas foliowy są wskazane dla osób mających podwyższony poziom homocysteiny, który często towarzyszy niedoczynności tarczycy, jako podstawowy sposób na obniżenie stężenia tego aminokwasu. Nim rozpoczniesz suplementację, sprawdź, czy masz mutację genu MTHFR, która upośledza wchłanianie tych związków. Ostatnie doniesienia mówią, że może ją mieć nawet 40% ludzi.
Jeśli stała się Twoim udziałem, na nic zda się przyjmowanie witamin w zwykłej formie. Będziesz potrzebować form zmetylowanych – B12 w formie metylokobalaminy oraz kwasu foliowego pod postacią L-5-metyltetrahydrofolian (L-5-MTHF), czyli tzw. folianu. Przy mutacji MTHFR również nie należy suplementować witaminy B6 w formie pirydoksyny a w formie aktywnej – fosforanu pirydoksalu (pyridoxal 5-Phosphate – P5P)37.
Jeżeli nie masz mutacji MTHFR, dobrym źródłem folianów są warzywa i owoce, np. szpinak, pietruszka, brokuły, kapusta włoska, brukselka, nasiona roślin strączkowych, ziemniaki, awokado, kiwi, mango, pomarańcze, jak również wątroba, żółtka jaj, drożdże i nasiona słonecznika. N-acetylocysteina (NAC) pomoże zredukować poziom homocysteiny.
Jak wykazało pewne szwedzkie badanie, obniża poziom tego aminokwasu w osoczu nawet o 45%38. Ponadto NAC działa odtruwająco (usuwa ołów z organizmu) i przekształca się w organizmie w glutation, który chroni komórki gruczołu tarczowego przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Deficyt tego antyoksydantu często występuje przy zapaleniu tarczycy39.
Witamina D
W ostatnich latach pojawiają się doniesienia, że w przypadku niedoczynności tarczycy szczególnie istotna jest rola witaminy D3. Badacze odkryli jej receptory w gruczole tarczycowym, co sugeruje, że uczestniczy ona w regulacji jego funkcji wydzielniczych.
Potwierdzają to obserwacje, zgodnie z którymi u pacjentów z niedoczynnością tarczycy odnotowano zmniejszone stężenie witaminy D324. Nasza szerokość geograficzna (za sprawą długich i pochmurnych zim) sprzyja niedoborom słonecznej witaminy.
Zdaniem ekspertów aż 90% Polaków ma deficyt tej witaminy, w tym u 60% jest to ciężki niedobór25! Co ciekawe, deficyt ten występuje częściej u osób z chorobą Hashimoto – badanie przeprowadzone w Turcji wykazało go aż u 92% z nich. Natomiast kolejne z 2013 r. pozwoliło skojarzyć niski poziom słonecznej witaminy z większą liczbą przeciwciał tarczycowych i gorszymi rokowaniami dla pacjenta26.
Czytaj również: Bez słońca da się żyć. Ile nam potrzeba witaminy D?
Naukowcy są przekonani, że ryzyko częstego występowania chorób autoimmunologicznych jest bardziej prawdopodobne z dala od równika ze względu na nieprawidłowy poziom witaminy D – jest ona wytwarzana głównie w procesie biosyntezy przez światło słoneczne padające na skórę niechronioną filtrem UV.
Dowiedziono, że witamina D zapobiega chorobom autoimmunologicznym i reguluje ich przebieg. Jest to szczególnie ważne w przypadku osób, które przeszły infekcję wirusem Epsteina-Barr.
Jest ona często czynnikiem wyzwalającym chorobę Hashimoto i wywołuje przewlekły stan zapalny, ponieważ występowanie komórek walczących z wirusem (komórek CD8+ T) zależy od poziomu cholekalcyferolu. Ustalona zalecana dzienna dawka to 400 j.m., ale badania pokazały, iż dla większości osób nie jest ona odpowiednia (u niektórych osób z hashimoto na początek konieczne bywa 5 000 j.m. dziennie).
Jednak decydując się na suplementację, należy regularnie sprawdzać stężenie witaminy D, by mieć pewność, że jej poziom jest odpowiedni (60-80 ng/l w celu osiągnięcia optymalnej pracy receptorów tarczycy i układu odpornościowego).
Nim kupisz jakiś preparat, zwróć uwagę na jego skład, by uniknąć glutenu, laktozy, skrobi, maltodekstryny lub soi, które mogą podtrzymywać stan zapalny. Najlepiej wybierać te z jak najkrótszym składem i certyfikatami potwierdzającymi, że są wolne od alergenów i GMO.
Jak uzyskać ją w sposób naturalny? Wystarczy około południa wystawić twarz (nieposmarowaną kremem z filtrem UV) do słońca na kwadrans. Źródłem cholekalcyferolu.
Jak uzyskać ją w sposób naturalny? Wystarczy około południa wystawić twarz (nieposmarowaną kremem z filtrem UV) do słońca na kwadrans. Źródłem cholekalcyferolu są też pokarmy: węgorz, śledź, dziki łosoś, makrela, masło, żółtko, ser żółty oraz olej z wątroby dorsza27.
Czytaj również: Witamina D - dlaczego pomaga i dlaczego jest ważna
Witamina A
Witamina A działa synergicznie z witaminą D, zapobiegając chorobom autoimmunologicznym poprzez tłumienie pewnego typu komórek autoagresywnych28.
Do cennych źródeł witaminy A zalicza się masło, jajka, mleko i jego przetwory, wątrobę i podroby zwierzęce, słodkie ziemniaki, jarmuż, rzeżuchę, szpinak, dynię oraz propolis.
Kwasy Omega-3
Niskotłuszczowa dieta może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu układu odpornościowego i niewystarczające wchłanianie, zwłaszcza witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E oraz K), z których 2 są istotne dla zdrowia tarczycy29.
Uczeni z Iraku postanowili sprawdzić, czy zażywanie 1 g kwasów omega-3 dziennie przez 2 miesiące będzie miało wpływ na hormony tarczycy i hormon tyreotropowy u zdrowych ochotników z prawidłowym stanem tego gruczołu. Po upływie 8 tygodni poziomy T3 i T4 wzrosły nieznacznie w porównaniu do ich wartości sprzed pomiaru.
Czytaj również: Dieta bogata w ten składnik naprawdę wydłuża życie - naukowcy nie mają wątpliwości
Oznacza to, że suplementacja jest bezpieczna dla tarczycy30. Jednak z innych doniesień wynika, że wręcz jest wskazana. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe stymulują przemianę T4 w T3 w wątrobie, a przy tym zmniejszają syntezę mediatorów procesów zapalnych oraz pobudzają do działania przeciwzapalne cytokiny.
Jednocześnie wiemy, że dysfunkcja tarczycy ma swoje źródło właśnie w przewlekłym stanie zapalnym. Dlatego warto prewencyjnie zwiększyć spożycie kwasów tłuszczowych nienasyconych (obecnych w rybach morskich, olejach roślinnych, awokado i pestkach) oraz rozważyć suplementację zwłaszcza kwasami EPA i DHA31.
Nie zapominaj o sobie
Właściwa podaż składników mineralnych oraz witamin może uchronić nas przed chorobami tarczycy. Jednak, jak pokazuje powyższy przegląd, nawet gdy gruczoł już choruje, suplementacja może pomóc.
Efekty będą korzystniejsze, gdy dodamy do niej inne elementy zdrowego trybu życia – ruch, nocny wypoczynek i przeciwzapalną dietę. Jeśli nie chcesz chorować, musisz wreszcie postawić swoje zdrowie na pierwszym planie.
- 1. Cabot S., Leczenie chorób tarczycy. Holistyczne metody poprawy pracy tarczycy, MADA, Warszawa 2009
- 2. Heepen G.H., Hormony pod kontrolą dzięki sprawdzonym metodom naturalnym, Kielce 2015
- 3. J Clin Endocrinol Metab 2001; 86:4585-90
- 4. Int J Vitam Nutr Res 2004; 74 (2):103-15
- 5. Nutr Cancer. 2009; 61(5):629-33; Wsp. Onkol. 2011; 15(supl.1):39-43; PLoS One. 2013; 8:e59051; Nutrion and Cancer 2009; 61:629-33
- 6. Am J Clin Nutr 2002; 76:1069-76
- 7. Pol Merk Lek 2011; 30:133-8
- 8. Food Add Contam 1987; 5:103-9; Adv Clin Exp Med 2005, 14, 5:1019-25
- 9. Lancet 2000; 356(9225):233-41
- 10. Arch Environ Contam Toxicol 2004; 47(3):402-13; J Nutr 2003; 133(5):1457-9
- 11. Gardner DG, Shoback DM:Endokrynologia ogólna i kliniczna Greenspana, Czelej, Lublin 2011
- 12. Biochem J 1995; 306(3):851; Clin Endocrinol Metab 2007; 92(10):3764-73
- 13. Am J Clin Nutr 993, 57:236-39
- 14. Biol Trace Elem Res 1996; 51:31-41
- 15. Mol Nutr Food Res 2008; 52 (11):1235-46
- 16. Am J Clin Nutr 2000; 71 (1):88-93
- 17. Annu Rev Nutr 2006; 26:367-389
- 18. Nutrients 2013, 5, 4642-52
- 19. Żyw Czł i Metabol 2012; 39:221-31
- 20. Ann Nutr Metab. 2007; 51(2):188-94
- 21. Int J Trichology. 2013 Jan-Mar; 5(1):40-2
- 22. Sci Rep. 2018; 8:9904
- 23. BBA Clin. 2015 Jun; 3:44-64
- 24. CellularQMolecular Immunology 2011; 8:243-57
- 25. Standardy Medyczne/Pediatria 2014, T. 11, 609-61
- 26. Nutrients 2015, 7(4):2485-98
- 27. Wentz I. „Hashimoto. Jak w 90 dni pozbyć się objawów i odzyskać zdrowie”, Otwarte, Kraków 2017, s. 227-31
- 28. Nature Medicine, March 2009
- 29. Postępy Hig Med Dośw 2015; 69: 80-90
- 30. Sys Rev Pharm 2020;11(7):10-4
- 31. Bromat. Chem. Toksykol., 2015, 2:117-27
- 32. Adv Enzyme Regul, 1999, 39, 93-109
- 33. Proc Natl Acad Sci, 1996, 93, 15227-32
- 34. Neur, 2005, 65(9),1402-8; Eur J Nutr, 2004, 43,93-9
- 35. Atherosclerosis. 2001;155(1):195-200, Endocrine Research. 2004;30(3):351-9
- 36. Czynniki Ryzyka, 2005,supl.11, 25-6
- 37. Integr Med (Encinitas). 2016 Apr; 15(2):48-52
- 38. Atherosclerosis. 1996 Jan 5; 119(1):99-106
- 39. Toxicol Ind Health. 2016 Sep; 32(9):1607
