Nasze magazyny
Przypuszczam, że będę potrzebować czegoś więcej niż ziół – już na wstępie powiedziała mi Amanda. Uśmiechnęłam się, bo całkowicie ją rozumiałam. Ale wiedziałam też, że wkrótce będzie zaskoczona tym, jak potężnie mogą działać leki ziołowe, szczególnie w przypadkach zaburzenia równowagi hormonalnej.
Oczywiście, w podejściu do zdrowia przyjętym przez medycynę integracyjną i funkcjonalną nic nie działa całkiem samodzielnie. Każdy sposób leczenia, czy będzie to suplement ziołowy, czy też lek przepisany przez lekarza, działa najlepiej wtedy, gdy połączy się go z innymi zmianami, takimi jak zdrowa dieta lub poprawa stylu życia.
Można jednak zauważyć tendencję, nawet wśród osób skłaniających się ku bardziej naturalnemu podejściu, by w znacznym stopniu lekceważyć działanie ziół. Jak wkrótce przekonała się moja pacjentka Amanda, wsparcie ziołowe może mieć niezwykle silny wpływ na zrównoważenie hormonów. Oto przyczyny, dla których podejście ziołowe może być tak skuteczne, oraz kilka spośród moich ulubionych ziół przywracających równowagę.
Zaburzenia równowagi hormonalnej to nie "taka uroda"
Oprócz utraty wagi, objawy nierównowagi hormonalnej są głównym powodem, dla którego już od ponad 30 lat kobiety zwracają się do mnie o pomoc.
Zbudowałam moją reputację na tym, że nie szczędzę czasu i uwagi, by szukać pierwotnych przyczyn objawów takich jak problemy z nastrojem, uderzenia gorąca, zmiany skóry i włosów, a także, owszem, przybieranie na wadze. Od dawna wiem, że ukrywanie objawów powoduje w dłuższej perspektywie jeszcze większą frustrację. Kobiety nie chcą tymczasowych rozwiązań.
Na początku mojej kariery zawodowej dowiedziałam się z pierwszej ręki, jak ważna dla szczęśliwego, zdrowego życia jest równowaga hormonalna.
Cierpiałam na takie same dokuczliwe objawy, jakie zgłasza wiele innych kobiet, i nie mogłam pogodzić się z tym, że muszę z nimi żyć. Wiedziałam, że musi być lepszy sposób radzenia sobie z naturalnymi comiesięcznymi fluktuacjami, i nie dawałam się przekonać, że jedyną alternatywą są leki na receptę.
Dzięki rozległej edukacji, badaniom i doświadczeniom z niezliczonymi pacjentkami odkryłam, że zaburzenia równowagi hormonalnej leżą u podłoża wielu rozmaitych schorzeń, które – jak wmawia się kobietom – mają stanowić po prostu część „kobiecości”. Odpowiadam na to: „W żadnym wypadku!”
Leki ziołowe stosuje się w wielu kulturach od czasów starożytnych. Oczywiście, nie należy wierzyć we wszystko, co czyta się w mediach (nie, pieprz cayenne nie rozwiązuje wszystkich problemów), ale badania naukowe rzeczywiście wspierają pogląd, iż zioła mogą być potężną siłą równoważącą w naszym organizmie. Przyjrzyjmy się kilku częstym problemom hormonalnym i zobaczmy, jak leczenie ziołowe może stać się istotną częścią zdrowego stylu życia – takiego, w którym hormony utrzymywane będą w stanie równowagi, abyśmy mogły rozkwitać, a nie tylko żyć.
Dlaczego równowaga hormonalna jest taka ważna?
Nasze hormony przenoszą w całym organizmie informacje o zasadniczym znaczeniu. Pomagają one komórkom porozumiewać się i stanowią napęd dla wielu żywotnych procesów biologicznych. Są fundamentem układu hormonalnego, odgrywającego decydującą rolę w regulowaniu wzrostu, rozmnażania, metabolizmu, nastroju i temperatury. Dlatego właśnie równowaga ma kluczowe znaczenie.
Jeżeli mamy zbyt dużo lub zbyt mało jakiegoś hormonu, to wiadomości, jakie on przenosi, mogą ulec zniekształceniu i niektóre z tych zasadniczych funkcji mogą zostać zatrzymane, prowadząc do stanów zapalnych, chorób autoimmunologicznych, zaburzeń hormonalnych i innych poważnych schorzeń.
Hormony wykazują całkiem naturalne fluktuacje w określonych punktach życia kobiety, takich jak dojrzewanie, ciąża, cykl miesiączkowy i menopauza. Wprawdzie te fluktuacje są tematem wielu żartów (choć nie ma w nich nic śmiesznego), to podlegają im także mężczyźni, zarówno w okresie dojrzewania, jak i w toku starzenia.
Chociaż medycyna konwencjonalna zazwyczaj odpowiada na zgłaszane problemy hormonalne receptą na leki przeciwdepresyjne, hormonalną terapią zastępczą lub zaleceniem „przetrzymania”, nie sądzę, by były to najlepsze podejścia.
Objawy te oznaczają, że coś jest nie w porządku. Tuszowanie ich za pomocą leków farmakologicznych lub udawanie, że nie stanowią problemu, może ułatwić życie przez miesiąc czy dwa, ale nie jest rozwiązaniem długoterminowym.
Jeżeli nie zajmiesz się nierównowagą hormonalną, która leży u ich podłoża, to dojdziesz do punktu, w którym nie będziesz już dłużej mogła ich ignorować. Niestety, zdecydowanie zbyt wiele kobiet zwleka z wzięciem spraw we własne ręce aż do czasu, gdy z trudem mogą wstać z łóżka.
Potęga roślin
Jest wiele silnie działających ziół, które mogą pomóc. Fitoterapia jest od dawna sprawdzonym podejściem, zyskującym wreszcie pewną aprobatę w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii. Ogromna część świata opiera się na roślinach jako źródle zarówno pożywienia, jak i leków – włączając kultury, które są znacznie zdrowsze niż my tutaj. Rośliny, czy to w postaci pełnych produktów spożywczych, czy też ekstraktów i suplementów, mają wielką moc leczniczą. To właśnie od zgłębiania zastosowań roślin dla celów medycznych rozpoczęły się badania farmaceutyczne. Ale firmy farmaceutyczne zmieniają strukturę chemiczną tych związków, często po to, by mieć możliwość uzyskiwania patentów i osiągania grubych zysków.
Fitoterapia natomiast używa roślin w ich naturalnej formie. Jest łagodniejsza dla organizmu i bardziej dostępna dla większości pacjentów. Terapie ziołowe mogą także zapobiegać problemom zdrowotnym i to najbardziej mi się w nich podoba.
Komórki naszego organizmu mogą komunikować się z roślinnymi związkami chemicznymi, dzięki czemu dostajemy to, czego potrzebujemy – i tylko to. Nazywa się to efektem adaptogennym i polega na reagowaniu na związki roślinne i wykorzystywaniu ich na różne sposoby, zależnie od tego, co już wcześniej dzieje się w organizmie. Ta płynna komunikacja między rośliną a ludzkimi komórkami jest doprawdy czymś zadziwiającym.
6 ziół na zrównoważenie hormonów
Ważne jest, oczywiście, byś porozmawiała z wykwalifikowanym lekarzem o tym, jakie zioła (i w jakich dawkach) mogą działać najlepiej w Twoich konkretnych okolicznościach, szczególnie jeśli bierzesz już jakieś leki farmakologiczne. Przedstawię tu jednak najwyżej cenione przeze mnie zioła równoważące hormony.
Pluskwica groniasta (Cimicifuga racemosa)
Używana jest od pokoleń przez kobiety na całym świecie do przywracania równowagi hormonalnej. Mechanizmy jej działania nie są jasne, ale jedna z hipotez mówi, że pluskwica wiąże się z receptorami opioidowymi w mózgu, wywierając wpływ na tkanki organizmu.
Może też działać w sposób zbliżony do estrogenu, gdy przyjmowana jest w dużych dawkach. Kilka badań wykazało, że łagodzi objawy menopauzy skuteczniej niż placebo lub brak leczenia, ale niezbędne są dalsze prace badawcze.
Pluskwica jest jednym z kluczowych składników mojego preparatu dla wsparcia w menopauzie (dostępnego w moim sklepie) – mieszanki ziół, opracowanej dla wspierania równowagi hormonalnej i łagodzenia objawów w tej fazie życia.
Należy pamiętać o tym, że pluskwica może wywołać niekorzystne skutki uboczne, więc ważne jest skonsultowanie się z lekarzem przed rozpoczęciem jej stosowania. Sugerowane dawkowanie: 400 mg dziennie.
Niepokalanek pospolity (Vitex agnus-castus)
Roślina ta, zwana również pieprzem mnisim, często stosowana jest w połączeniu z pluskwicą lub innymi ziołami do leczenia objawów menopauzalnych. Jej jagody zawierają związki diterpenoidowe, które mogą wywierać wpływ na neuroprzekaźnik dopaminę.
Badania pokazały także, iż jagody niepokalanka mogą obniżać poziom prolaktyny, hormonu stymulującego laktację1. Wysoki poziom prolaktyny powiązano z zespołem napięcia przedmiesiączkowego (i z tego powodu postanowiłam włączyć niepokalanek do mojego preparatu wspierającego w PMS).
Inne badania wykazały, że właściwości jagód niepokalanka mogą imitować działanie progesteronu, pomagając łagodzić objawy menopauzy i leczyć problemy z płodnością. Sugerowane dawkowanie: 200-1000 mg dziennie. Nie stosuj w czasie ciąży lub karmienia piersią.
Czarnuszka siewna (Nigella sativa)
Badania na zwierzętach wykazały, że ekstrakt z nasion czarnuszki pomaga regulować poziom testosteronu, insuliny, hormonu luteinizującego i hormonów tarczycy2 i działa podobnie do naturalnego estrogenu produkowanego w organizmie3. Jako suplement Nigella sativa dostępna jest zwykle w postaci „oleju z czarnuszki”, który można przyjmować w kroplach lub kapsułkach. Sugerowane dawkowanie: 400-1000 mg oleju dziennie.
Ashwagandha (Withania somnifera)
Witania ospała, znana też jako wiśnia zimowa lub żeń-szeń indyjski, należy do rodziny psiankowatych. Jest popularna w medycynie ajurwedyjskiej i od tysięcy lat stosuje się ją jako skuteczny lek w zaburzeniach równowagi hormonalnej.
Długa historia badań dowodzi, że wpływa ona korzystnie na funkcjonowanie tarczycy, a badanie z 2018 r. wykazało, że może nawet przynosić zmianę u osób z niedoczynnością tarczycy zbyt łagodną, by kwalifikowała się do zdiagnozowania4. Ashwagandha może też pomóc obniżyć poziom kortyzolu, poprawić funkcjonowanie mózgu, a także obronić się przed lękiem i depresją5.
Ponieważ jest jednym z kluczowych ziół, które – jak widziałam – pomagały moim pacjentkom ze zmęczeniem nadnerczy, włączyłam ją do mojego preparatu wsparcia metabolizmu nadnerczy obok szeregu innych pomocnych ziół i składników odżywczych.
Prowadzone są też badania nad wpływem tej silnie działającej rośliny na poziom insuliny i hormonów płciowych. Sugerowane dawkowanie: 100-200 mg dziennie.
Maca (Lepidium meyenii)
Pieprzyca peruwiańska, zwana też peruwiańskim żeń-szeniem, od dawna stosowana jest do celów medycznych w swym rodzimym Peru. Ostatnio przyciąga coraz większą uwagę.
Badania pokazują, że dawka 3 g korzenia maca skutecznie zwiększa libido6, które może często być zaburzone przez niezrównoważone hormony. W innych badaniach wykazano, że maca skutecznie zmniejsza objawy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca i zaburzenia snu7, poprawia nastrój8, i dodaje energii9. Sugerowane dawkowanie: 500-3000 mg dziennie.
Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica)
Zawiera trochę jodu i może pomagać w zrównoważeniu hormonów tarczycy, co wykazano w doświadczeniach na zwierzętach10. Może być też przydatna dla osób z niedoczynnością tarczycy.
Pokrzywa zawiera też inne ważne składniki odżywcze, takie jak witaminy A i B6, wapń, żelazo i magnez. Jest również źródłem selenu, pierwiastka śladowego, niezbędnego dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Sugerowane dawkowanie: Pij jako herbatkę lub wybierz wysokiej jakości suplement i stosuj się do wskazówek na etykiecie.
Ciesz się pełnią życia
Równowaga hormonalna jest jak najbardziej możliwa. Potrzebujesz tylko odpowiednich informacji i determinacji, by wcielić je w życie. Poziom hormonów ulega ciągłym fluktuacjom i jest to normalne. Jednak długotrwałe zaburzenia równowagi mogą prowadzić do wielkich problemów zdrowotnych. Dodając leki ziołowe do zdrowego stylu życia, można uporać się z tymi zmianami hormonalnymi, zanim staną się dotkliwe. I tak jak ja, gdy będziesz kontrolować swe hormony, zamiast pozwalać im kontrolować siebie, będziesz mogła naprawdę cieszyć się pełnią życia.
- Front Endocrinol (Lausanne), 2023; 14: 1269781
- Javaid A. Wani et al., “Therapeutic Effects of Nigella sativa on Hormonal Dysfunctions,” in Black Seeds (Nigella sativa): Pharmacological and Therapeutic Applications (Elsevier, 2021)
- Avicenna J Phytomed, 2016; 6(1): 95–103
- J Altern Complement Med, 2018; 24(3): 243–248
- Indian J Psychol Med, 2012; 34(3): 255–262;Int J Environ Res Public Health, 2022; 19(19): 11852
- Evid Based Complement Alternat Med, 2015; 2015: 949036; CNS Neurosci Ther, 2008; 14(3): 182–91
- Int J Biomed Sci, 2006; 2(4): 375–394
- Menopause, 2008; 15(6): 1157–62;Climacteric, 2015; 18(1): 69–78
- Pharmaceuticals (Basel), 2016; 9(3): 49
- J Herbmed Pharmacol, 2018; 7(4): 300-305
