Zamiast pigułki wypróbuj
Czy biorąc pod uwagę wszystkie czynniki ryzyka, nadal uważasz, że pigułka antykoncepcyjna jest najlepszym wyborem?
Tradycyjne alternatywy dla pigułki antykoncepcyjnej
Poniższe metody nie opierają się na środkach hormonalnych, dlatego mogą być bezpieczniejsze.
Prezerwatywy dla mężczyzn i kobiet
to metody barierowe o skuteczności wynoszącej odpowiednio 98% i 95%.
Czynniki ryzyka: Lateks zawarty w kondomach może powodować u niektórych osób reakcje alergiczne, a talk jest podejrzewany o przyczynianie się do zachorowania na raka jajników. Aczkolwiek są dostępne prezerwatywy niezawierające talku ani lateksu.
Krążki dopochwowe i kapturki mają 91-94% skuteczności i jako metody barierowe, są proekologiczne. Używa się do nich naturalnych lub chemicznych środków plemnikobójczych. Naturalne zawierają kwas mlekowy, aloes, sok z cytryny i miód.
Czynniki ryzyka: Nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Podobnie jak w przypadku prezerwatyw część osób może być uczulonych na lateks zawarty w krążkach i kapturkach lub składniki środka plemnikobójczego.
Spirala wewnątrzmaciczna ma ponad 99% skuteczności. Spirala, nazywana także wkładką, jest przyrządem zbudowanym z tworzywa i miedzi, który lekarz umieszcza w macicy. W zależności od rodzaju spirali jej działanie utrzymuje się przez 3-10 lat.
Czynniki ryzyka: Wypadnięcie krążka, perforacja (przebicie) ściany macicy oraz infekcje to potencjalne problemy. Spirale mogą także być powodem bolesnych miesiączek, a średnio jedna na dwadzieścia ciąż, które zdarzają się u kobiet mających spirale, to ciąże pozamaciczne. Dodatkowo spirale nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową i mogą wywoływać objawy alergii.
Bibliografia
- Eur J Cancer Prev, 2008; 17: 139-46
- Prescrire Int, 2009; 18: 125-30
Około 300 milionów kobiet na całym świecie w którymś momencie swojego życia sięgnęło po tabletki antykoncepcyjne, a aktualnie codziennie zażywa je 100 milionów. Łatwo zrozumieć dlaczego. Pigułka antykoncepcyjna - okrzyknięta jednym z najwspanialszych wynalazków XX wieku, jest jednym z najskuteczniejszych i najwygodniejszych środków antykoncepcyjnych, który ma dodatkowe zalety - łagodzi trądzik i powoduje, że miesiączki są mniej bolesne i nie tak obfite.
Cena za to może być jednak zbyt wysoka. Coraz więcej dowodów wskazuje na to, że kobiety zażywające pigułki narażają się na poważne problemy zdrowotne - od zakrzepów krwi, wylewów po problemy ze wzrokiem i nowotwory, nie wspominając o innych drobniejszych skutkach ubocznych, z którymi się borykają, jak wahania nastrojów, bóle głowy i spadek libido.
Jedno z niedawno przeprowadzonych badań nad związkiem między zażywaniem pigułek antykoncepcyjnych a zachorowaniem na nowotwory pokazało, że zarówno u osób stosujących ją długo (powyżej 5 lat), jak i od niedawna, ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy wzrosło dwukrotnie w stosunku do osób w ogóle jej niestosujących
Lekarze oraz urzędy rejestracji leków obstają przy stanowisku, że korzyści, jakie dają tabletki antykoncepcyjne, są większe niż ryzyko dla zdrowia, jakie wynika z ich przyjmowania, jednak kolejne badania dodają do listy kolejne argumenty, które wskazują na coś zupełnie przeciwnego, tym bardziej że jest wiele znacznie bezpieczniejszych metod zapobiegania ciąży.
Przedstawiamy pięć najnowszych informacji o doustnej antykoncepcji, które powinnaś znać i pięć dobrych powodów, żeby ją rzucić.
-
1 Tabletki antykoncepcyjne mogą powodować potencjalnie zagrażające życiu zakrzepy krwi
Pigułka antykoncepcyjna trafiła na pierwsze strony gazet, kiedy ujawniono informację, że każdego roku we Francji 20 kobiet umiera z powodu zakrzepicy związanej z zażywaną antykoncepcją doustną.
Skrzepliny krwi mogą blokować dopływ krwi do serca lub mózgu, wywołując zawał lub udar. Mogą także przemieszczać się po całym organizmie oraz ulokować w dowolnym narządzie, powodując zator.
W badaniu przeprowadzonym przez francuską instytucję zajmującą się bezpieczeństwem leków zestawiono ryzyko, jakie niesie ze sobą stosowanie środków antykoncepcyjnych pierwszej i drugiej generacji z trzecią i czwartą. Okazało się, że między 2000 i 2011 rokiem doustne leki antykoncepcyjne każdego roku miały związek z ok. 2529 przypadkami zakrzepicy żylnej, a leki nowszej generacji, takie jak produkowane przez firmę Bayer Yaz, beyaz i yasmin, powodowały dwukrotnie więcej zgonów niż starsze leki.
Związek między tabletkami antykoncepcyjnymi a zakrzepicą nie jest nowym odkryciem. Pierwszy taki przypadek odnotowano w 1961 r. - krótko po tym, jak pigułkę wprowadzono do sprzedaży. Od tamtego czasu zgromadzono wiele niepokojących danych.
Według wyników jednej z aktualnych analiz przedstawionej w "British Medical Journal", doustna antykoncepcja łącznie zwiększa ryzyko powstania zakrzepów krwi czterokrotnie. Inna analiza wskazuje, że przez trzy pierwsze miesiące stosowania jest ono jeszcze większe: około 12-krotnie przewyższa odnotowane u kobiet niezażywających doustnych tabletek antykoncepcyjnych4.
-
2 Pigułki antykoncepcyjne mogą powodować raka
Lekarze lubią podkreślać, że zażywanie tabletek antykoncepcyjnych zmniejsza ryzyko zachorowania na niektóre typy nowotworów, takie jak rak jajnika i rak endometrium - czy powinno to jednak zwiększać atrakcyjność pigułki, jeśli jednocześnie wzrasta prawdopodobieństwo rozwinięcia się innych typów nowotworów?
Jedno z niedawno przeprowadzonych badań nad związkiem między zażywaniem pigułek antykoncepcyjnych a zachorowaniem na nowotwory pokazało, że zarówno u osób stosujących ją długo (powyżej 5 lat), jak i od niedawna, ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy wzrosło dwukrotnie w stosunku do osób w ogóle jej niestosujących. Zwiększone ryzyko spada do normalnego poziomu po ok. 10 latach.
Wydaje się również, że doustna antykoncepcja powoduje, że wzrasta ryzyko zachorowania na nowotwór piersi, jednak dane nie są tutaj jednoznaczne. W jednym z nowszych badań wykazano, że u kobiet, które kiedykolwiek sięgnęły po antykoncepcję, ryzyko to było nieznacznie podwyższone, jednak już u tych, które tabletki brały w ostatnim czasie, było ono znacznie większe.
Metody kontrolowania płodności
Niewiele kobiet zna zasady ich stosowania. Tymczasem mogą być tak samo skuteczne jak doustna antykoncepcja.
Metoda owulacji Billingsów
Na czym polega? Opracowana ponad 50 lat temu przez australijskich lekarzy Evelyn i Johna Billingsów, naturalna metoda oparta na zmianach wyglądu śluzu szyjkowego, które regularnie powtarzają się w trakcie każdego cyklu menstruacyjnego. Dzięki temu można rozpoznać, kiedy uwalniana jest komórka jajowa, co oznacza, że kobieta jest w czasie dni płodnych.
Śluz szyjkowy jest zwykle przejrzysty, wilgotny, śliski, rozciągliwy i elastyczny - przypomina surowe białko jajka - natomiast śluz w dni niepłodne jest bardziej stały, suchy, lepki, mętny i nierozciągliwy. Badania przeprowadzone przez Światową Organizację Zdrowia wykazały, że 93% kobiet jest w stanie zidentyfikować i odróżnić śluz pojawiający się w dni płodne od tego w dni niepłodne.
Jaka jest skuteczność tej metody? Jeśli jest stosowana prawidłowo ma 98-99% skuteczności. Mimo to zwykle 10-20% kobiet zajdzie w nieplanowaną ciążę w ciągu roku od rozpoczęcia jej stosowania. Jest to zwykle wynikiem świadomego nieprzestrzegania zasad. Odmianą metody Billingsów jest model Creightona. Jest bardziej ujednolicony w kwestii wyglądu śluzu szyjkowego przez zastosowanie ilustracji i precyzyjnych określeń zmian w jego wyglądzie. Badania z udziałem 1800 par wykazały skuteczność w zapobieganiu niepożądanej ciąży na poziomie 96-99,5%.
Więcej informacji na www.antykoncepcja.pl, ciążowy.pl i www.creightonmodel.pl.
Metoda objawowo-termiczna
Na czym polega? Opiera się na obserwacji śluzu szyjkowego, jednak wymaga także dokonywania pomiarów temperatury ciała (ta wzrasta po owulacji) i porównywania wyników z poprzednich cykli. Opiera się na założeniu, że branie pod uwagę więcej niż jednego czynnika powoduje, że kobieta jest w stanie dokładniej określić, kiedy są jej "bezpieczne" dni.
Jaka jest skuteczność tej metody?
Badanie przeprowadzone w Niemczech z udziałem 900 kobiet wykazało, że jest ona wysoce skuteczną metodą planowania rodziny, porównywalną z doustną antykoncepcją. Przy prawidłowym stosowaniu tej metody i powstrzymywaniu się od współżycia w dni płodne liczba nieplanowanych ciąż w skali roku wynosi 0,4 na 100 kobiet (99,6% skuteczności). Jeśli zamiast wstrzemięźliwości stosuje się w dni płodne metody barierowe, takie jak prezerwatywy, ich skuteczność to 0,6 nieplanowanych ciąż na 100 kobiet, co oznacza 99,4% skuteczności.
Całkowity odsetek ciąż - innymi słowy szacowana liczba ciąż przy uwzględnieniu wszystkich kobiet stosujących metodę, także tych, które nie zawsze stosowały się do zaleceń (czyli przy tzw. typowym użyciu) - wynosił jedynie 1,8% (skuteczność 98,2%) w skali roku3. Wartość ta jest znacząco niższa niż przy standardowym stosowaniu tabletek antykoncepcyjnych, gdzie wynosi ona 8% (skuteczność 92%). Natomiast wcześniejsze badania wskazują, że przy metodzie objawowo- -termicznej odsetek nieplanowanych ciąż wynosi 13-20%.
Więcej informacji na www.iner.pl i www.parneting.pl.
Metoda dni standardowych
Na czym polega? Opiera się na monitorowaniu przebiegu cyklu menstruacyjnego kobiety. Jest nowocześniejszą i łatwiejszą do stosowania metodą kalendarzykową, którą wprowadzono w latach 20. XX wieku, jeszcze przed wprowadzeniem doustnej antykoncepcji. Odpowiednia wyłącznie dla kobiet, których cykl menstruacyjny trwa 26-32 dni. Uczy ona kobiety, żeby unikać współżycia bez zabezpieczenia w potencjalne dni płodne, czyli między 8. a 19. dniem cyklu.
W Stanach Zjednoczonych dostępne są specjalne łańcuszki, zbudowane z odpowiednio, zgodnie ze zmianami płodności w trakcie cyklu, pokolorowanych koralików, co jest pomocne w śledzeniu swoich dni płodnych i niepłodnych.
Jak skuteczna jest ta metoda?
Badania wskazują, że metoda dni standardowych ma przy prawidłowym stosowaniu ponad 95% skuteczności, a przy typowym stosowaniu 88%.
Więcej na www.irh.org (opracowana przez Instytut Prokreacji Uniwersytetu Georgetown) lub www.ochoroba.pl
Bibliografia
- J Am Board Fam Med, 2009; 22: 147-57
- J Reprod Med, 1998; 43: 495-502
- Hum Reprod, 2007; 22: 1310-9
- J Midwifery Womens Health, 2006; 51: 471-7
Metoda laktacyjnego braku miesiączki
Na czym polega? Ta krótkoterminowa metoda opiera się na naturalnym wpływie karmienia piersią na płodność. Karmienie piersią - zwłaszcza jako jedyna metoda żywienia dziecka - hamuje uwalnianie hormonów koniecznych do owulacji.
Jak skuteczna jest ta metoda? Przy założeniu, że dziecko karmione jest wyłącznie piersią, karmienie odbywa się często, zarówno w dzień, jak i w nocy, kobieta nie miesiączkuje, a dziecko ma mniej niż 6 miesięcy - metoda ma skuteczność 98% w zapobieganiu ciąży. Jednak w przypadku pracujących kobiet spada ona do 95%, nawet jeśli odciągają mleko regularnie co cztery godziny, co pozwala przypuszczać, że ssanie piersi przez dziecko w szczególny sposób wpływa na zapobieganie poczęciu w trakcie laktacji.
Więcej na www.irh.org.
-
3 Środki antykoncepcyjne uszkadzać wzrok
Według danych zaprezentowanych w listopadzie zeszłego roku podczas dorocznego spotkania Amerykańskiej Akademii Okulistycznej po trzech latach lub dłuższym okresie zażywania antykoncepcji aż dwukrotnie może zwiększyć się ryzyko jaskry, która jest najczęstszą przyczyną ślepoty.
Badanie obejmujące przeszło 3 tysiące kobiet w wieku minimum 40 lat wykazało, że długotrwałe zażywanie doustnej antykoncepcji w skali całego życia zwiększa ryzyko wystąpienia jaskry do 5%, podczas gdy w całej populacji wynosi ono 2,5%. Wynik ten był stały, nawet jeśli wzięto pod uwagę inne czynniki ryzyka zwiększające prawdopodobieństwo zachorowania na jaskrę.
Mimo że całkowite ryzyko nie jest wysokie, dr Shan Lin, okulista z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, uważa, że jest to coś, czego kobiety powinny być świadome.
- Jeśli stosujesz doustną antykoncepcją, a w Twojej rodzinie występowały przypadki jaskry, powinnaś badać się regularnie - mówi dr Lin.
Podejrzewa on także, że pigułki mogą, obniżając poziom estrogenów we krwi, uszkadzać komórki siatkówki oka.
-
4 Antykoncepcja powiązana ze stwardnieniem rozsianym
Kolejne z ujawnionych wyników badań, które przedstawiono na mającym niedawno miejsce corocznym kongresie Amerykańskiej Akademii Neurologicznej, wskazują, że tabletki antykoncepcyjne zwiększają ryzyko zachorowania na stwardnienie rozsiane (SM) - ciężkie schorzenie upośledzające funkcjonowanie mózgu i rdzenia kręgowego.
Badacze dokonali porównania 305 kobiet mających zdiagnozowane SM i 3000 zdrowych kobiet. Odkryli, że u tych, które stosowały doustną antykoncepcję, zwykle będącą kombinacją estrogenu i progesteronu, szansa zachorowania była o 35% wyższa niż u kobiet niezażywających tabletek. Natomiast u tych kobiet, które przerwały stosowanie doustnej antykoncepcji przynajmniej na miesiąc przed pojawieniem się pierwszych objawów SM to samo ryzyko wynosiło 50%.
Według prowadzącego badania dra Kerstina Hellwiga: "ustalenia te pozwalają przypuszczać, że zażywanie leków antykoncepcyjnych może być przynajmniej w części przyczyną wzrostu zachorowań na SM u kobiet".
-
5 Są bezpieczniejsze metody alternatywnej antykoncepcji
Oprócz prezerwatyw, spirali, krążków dopochwowych i kapturków (patrz ramka pt. "Zamiast pigułki wypróbuj"), które nie wykorzystują hormonów do zapobiegania ciąży, znane są metody oparte na znajomości dni płodnych, które warto rozważyć jako alternatywę dla pigułki antykoncepcyjnej (patrz ramka pt. "Zamiast pigułki wypróbuj").
Bibliografia
- presse-inserm.fr; www.lifesitenews.com
- Lancet, 1961; 278: 1146-7
- BMJ, 2013; 347: f5298
- Pol Arch Med Wewn, 2014 Feb 20; pii: AOP_14_016; Epub ahead of print
- Eur J Cancer Prev, 2014; 23: 110-2
- Cancer Epidemiol Biomarkers Prev, 2013; 22: 1931-43
- www.theguardian.com
- www.aan.com
- J Am Board Fam Med, 2009; 22: 147-57
Wymagają one umiejętności rozpoznania objawów owulacji (wtedy jajnik uwalnia komórkę jajową), wtedy należy zachować wstrzemięźliwość lub można zastosować metody barierowe.
Objawy owulacji obejmują zmiany temperatury ciała, właściwości śluzu szyjkowego i położenie szyjki macicy. Są także objawy drugorzędne, takie jak ból owulacyjny i tkliwość piersi.
Każdy z tych objawów może być brany pod uwagę niezależnie, np. metoda Billingsów opiera się wyłącznie na obserwacji śluzu szyjkowego, lub też analizuje się wszystkie objawy łącznie, co jest znane pod nazwą system kontroli krzyżowej objawowo-termiczny.
Jeśli stosowane są prawidłowo, metody kontrolowania płodności są zaskakująco skuteczne i poza brakiem skutków ubocznych przynoszą wiele innych korzyści - od lepszego porozumienia między partnerami i bardziej satysfakcjonującego współżycia po mniejszy współczynnik rozwodów. Są one całkowicie odwracalne i mogą być wykorzystane tak do zwiększenia szans na poczęcie, jak i do zapobiegania zapłodnieniu.
Do wad, oprócz tego, że nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, można zaliczyć fakt, że wymagają dużego zaangażowania i dobrej organizacji. Ponadto istnieje duże ryzyko nieskuteczności, jeśli błędnie oceni się objawy płodności.
Dobrym rozwiązaniem jest wizyta u lekarza, który ma dużą wiedzę na te - mat naturalnych metod zapobiegania ciąży. Dowiesz się, czy są one dla Ciebie odpowiednie, a jeśli tak, to jak prawidłowo je stosować.