Wierzba biała - źródło naturalnej aspiryny

Już od czasów Hipokratesa ludzie żuli białą korę wierzby, aby naturalnie łago­dzić ból i stany zapalne czy zwalczać gorączkę. Jej skuteczność opisywano nawet w egipskich zwojach z ok. 1500 r. p.n.e. Jednak dopiero w XIX w. udało się wyizolować z niej salicynę – substancję o działaniu przeciwbólo­wym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym, która z czasem stała się podstawą aspiryny¹.

Chociaż wyciągi z kory wierzby są ogólnie standaryzowane do salicyny (powinny zwierać co najmniej 1% tej substancji), inne składniki ekstraktów, w tym pozostałe salicylany, a także polifenole i flawonoidy, również odgrywają zna­czącą rolę w jej działaniach terapeutycznych². Dziś dzięki licznym badaniom wiemy, że wła­ściwości przeciwbólowe wyciągu z kory wierzby wynikają z jego zdolności do usuwania wolnych rodników i zmniejszania poziomu mediatorów zapalnych, w tym czynnika martwicy nowo­tworów alfa i jądrowego czynnika transkrypcyj­nego NF kappa B (NF-kB)³. Wydaje się również, że surowiec wpływa na produkcję prostaglan­dyn, zmniejszając stan zapalny i gorączkę.

Na co pomaga kora wierzby?

Ból krzyża

Kora wierzby białej przynosi krótkotrwałą ulgę pacjentom z bólem krzyża, jak pokazało jej uży­cie w standaryzowanej dawce dziennej (zawie­rającej 120 mg lub 240 mg salicyny)⁴.
Z kolei jedno z badań opublikowanych w American Journal of Medicine, z udzia­łem prawie 200 osób z bólem krzyża, wyka­zało, że suplementacja tym surowcem dopro­wadziła do znacznej poprawy w porównaniu z pacjentami, którzy otrzymywali placebo⁵.

Według przeglądu systematycznego z 2009 r. dotyczącego skuteczności kory wierzby w bólu mięśniowo-szkieletowym kilka badań wskazu­je zależne od dawki działanie przeciwbólowe nie gorsze niż rofekoksyb (niesteroidowy lek prze­ciwzapalny stosowany w leczeniu zapalenia stawów) wśród pacjentów z bólem krzyża⁶.

Dolegliwości reumatyczne

Niektóre badania wykazały, że ekstrakt z kory wierz­by białej jest skutecznym lekarstwem na objawy reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), podczas gdy inne dowiodły, iż może on zmniej­szyć ból pleców i dolegliwości zwią­zanie ze zwyrodnieniem stawów⁷. W piśmiennictwie jednoznacznie odnotowuje się wzrost efektywno­ści przeciwbólowej i przeciwreuma­tycznej roślinnych ekstraktów Salix alba w wyniku ich dłuższego stoso­wania (najlepiej przez co najmniej 4 tygodnie)⁸. Jednak w podwójnie ślepych, kontrolowanych place­bo badaniach klinicznych, prze­prowadzonych na 78 pacjentach z osteopartrozą kolana i biodra, już po 14 dniach obserwowano zmniej­szenie stopnia odczuwania bólu o ok. 14% (w grupie placebo – 2%)⁹.

Na infekcje

Badania na zwierzętach potwier­dziły właściwości przeciwgorączko­we salicyny. Związek ten w dawce 5 mmol/kg znacząco obniżał gorączkę i normalizował temperaturę ciała, nie powodując przy tym zmian w bło­nie śluzowej żołądka¹⁰. Dodatkowo dzięki obecności polifenoli, flawono­idów i innych związków kora wierzby skutecznie radzi sobie z wirusami, bakteriami i grzybami. Jeśli doło­żyć do tego działanie przeciwza­palne i antyoksydacyjne, okazuje się, że surowiec ten wspiera układ odpornościowy w walce z infekcja­mi, np. przeziębieniem czy grypą.

Zmiany trądzikowe

Ze względu na właściwości ścią­gające, przeciwzapalne i łagodzą­ce wyciąg z kory wierzby można znaleźć na etykietach produk­tów do pielęgnacji ciała. Obecne w nim salicylany są naturalnymi środkami złuszczającymi stoso­wanym w zabiegach przeciwtrą­dzikowych, ponieważ pomagają w usuwaniu martwych komórek skóry. W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Clinical Therapeu­tics stwierdzono, że łagodny lub umiarkowany trądzik można leczyć kwasem salicylowym powstającym w organizmie z salicyny: zmniejsza on liczbę i nasilenie zmian skórnych lepiej niż nadtlenek benzoilu¹¹.

Ochrona serca

Regularne przyjmowanie aspiry­ny ma zapobiegać zawałom serca i udarom mózgu poprzez hamowa­nie agregacji płytek krwi. Podobne właściwości wykazuje kora Salix alba – choć efekt ten jest słabszy niż w przypadku tabletek, potwierdzono istotne statystycznie różnice między placebo a ekstraktem z wierzby¹².

 

Opóźnienie procesów starzenia

Starożytni Grecy wierzyli, że żucie kory wierzby pozwoli im na długo zachować młody wygląd, co potwierdzili badacze z Con­cordia University i koncernu bio­technologicznego Idunn Techno­logies w Quebec. Wykonali oni 10 tys. prób, by znaleźć ekstrakty roślinne, które zwiększą żywotność drożdży. U tych maleńkich grzy­bów proces starzenia na poziomie komórkowym przebiega bardzo podobnie do ludzkiego. W wyni­ku badania odkryto 6 substancji, które spowalniają procesy starzenia, a wszystkie znajdują się w korze wierzby. Co ciekawe, jej działanie jest 5 razy silniejsze niż rapamycyny i metforminy – substancji znanych z właściwości odmładzających¹³.

Jak można stosować wierzbę?

• Odwar na przeziębienie Łyżkę suszonej kory wierzbowej za­lej szklanką wody i gotuj przez ok. 5 min. Po kwadransie przecedź. Pij 2-3 razy dziennie w przypadku prze­ziębień, bólów kostnych lub problemów ze strony przewodu pokarmowego.
• Tonik na zapalenie skóry Zalej łyżeczkę kory wierzby 250 ml zim­nej wody i doprowadź do wrzenia. Po 15 min od zagotowania odcedź i po­zostaw do ostygnięcia. Następnie dodaj sok z połowy cytryny. Smaruj skórę tak przygotowanym tonikiem przed pójściem spać, wykorzystując płatki kosmetyczne.
  Tonik na bazie kory wierzby bia­łej skutecznie łagodzi stany za­palne gruczołów łojowych.
• Wywar na reumatyzm Łyżeczkę wysuszonej kory zalej 100 ml wrzątku i odczekaj kilka minut. Następnie odcedź i dodaj do kąpieli. Przy­niesie ona ulgę w przypadku reumatyzmu.
  Można również zanurzać dotknięte koń­czyny bezpośrednio w wywarze, pamię­tając, aby nie był za gorący ani za zimny.
• Nalewka na gorączkę 100 g kory wierzby zalej 400 ml alko­holu o mocy 40-60%. Naczynie szczel­nie zamknij i odstaw w ciemne miejsce na 14 dni do maceracji. Po upływie 2 tygo­dni przefiltruj i zlej do butelek. Spożywaj 3-4 razy dziennie po 1 łyżce rozcieńczonej w 50 ml wody przy przeziębieniach, infek­cjach wewnętrznych, anginie i gorączce.
• Mieszanka na migrenę Połącz w równych proporcjach korę wierz­by, melisę, dziurawiec, lawendę, szyszki chmielu i kozłek lekarski. Łyżeczkę takiej mieszanki zalej 250 ml wrzątku i zaparzaj 20 min. Pij 2 razy dziennie po szklance