Bylica draganek znana jest ludzkości od setek lat. Bywa też określana wężowym zielem lub wężowcem, gdyż wierzono, iż jest w stanie zneutralizować jad węża. Starożytny uczony Pliniusz twierdził w swych pismach, że wiązki estragonu umieszczone w butach pielgrzymów pomagają znieść trudy dalekich wypraw. Uważano także, że roślina pomaga w zachowaniu mocy.
Bylica draganek (Artemisia dracunculus)
Występowanie: Pochodzi z Azji, skąd został sprowadzony do Hiszpanii w XI w. Dziko występuje w Azji, południowo-wschodniej Europie i Ameryce Północnej. W Polsce jest gatunkiem uprawnym.
Surowiec: Zielone liście o podłużnym kształcie.
Uprawa: Lubi stanowiska słoneczne, gleby próchniczne i wilgotne. Zaczyna kwitnienie w sierpniu, a kończy późną jesienią. Przed kwitnieniem należy ściąć pędy długości ok. 20 cm i suszyć związane w pęczki. Nie jest zbyt odporny na mrozy, ale można z powodzeniem uprawiać go przez cały rok w domu w doniczce.
Ważne: Może powodować zaburzenia procesów krzepnięcia krwi. Nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży oraz w okresie laktacj
Gdy estragon trafił do Europy w XI w., zdobył szczególne uznanie w kuchni francuskiej – dość powiedzieć, że jest składnikiem słynnej musztardy Dijon. Jednym z najważniejszych składników estragonu są estragol, odpowiadający za jego charakterystyczny smak i aromat oraz eugenol, który wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Ich obecność doceniano już w starożytnej Grecji, gdzie zioła używano do uśmierzania bólu oraz jako środek miejscowo znieczulający. Estragon zawiera również kumaryny, flawonoidy, kwasy chlorogenowy i kawowy o działaniu przeciwnowotworowym, przeciwzapalnym i immunomodelującym1.
Zioło jest doskonałym źródłem witaminy C, dlatego dawniej stosowane było jako środek przeciw szkorbutowi. Znajdziemy w nim witaminy A oraz z grupy B (kwas foliowy, pirydoksyna, niacyna czy ryboflawina), które działają jako przeciwutleniacze, oraz mikro- i makroskładniki, takie jak żelazo, magnez, wapń, mangan, potas, miedź i jod. Ich obecność sprawia, że estragon stanowi cenny składnik diety wspierający ogólną kondycję organizmu2. Świeży estragon jest jednym ze źródeł żywności o najwyższej wartości przeciwutleniającej wśród ziół. W fitoterapii stosowany jest jako środek bakteriobójczy, przeciwskurczowy i przeciwzapalny3.
Przynosi korzyści przy nieżycie układu oddechowego, np. w zapaleniu oskrzeli. Wpływa pozytywnie na wzrok i pracę układu immunologicznego, obniża poziom cholesterolu we krwi i uzupełnia niedobory minerałów. Herbata z estragonu działa wyciszająco i uspokajająco, pomaga w leczeniu bezsenności i nadpobudliwości. Zwiększa apetyt i przynosi ulgę w bólach reumatycznych i zapaleniu stawów. Napar, stosowany jako płukanka do ust, pomaga w leczeniu zapalenia jamy ustnej i gardła, kandydozy, aft, pleśniawek oraz parodontozy. Przeprowadzono badanie wskazujące, że związki zawarte w wężowym zielu mogą znaleźć zastosowanie w leczeniu stwardnienia rozsianego4. Poza tym ekstrakt z estragonu może być stosowany w leczeniu zaburzeń tolerancji glukozy.
Jakie właściwości ma bylica traganek?
- Trawienie Zioło to ma dobroczynny wpływ na pracę układu pokarmowego, dlatego też zalecane jest przy schorzeniach pracy jelit i żołądka. Stymuluje produkcję śliny oraz wspomaga wydzielanie soków trawiennych, co przyspiesza trawienie pokarmu5. Poprawia również apetyt6 i z tego względu wskazane jest dla osób np. z anoreksją. Ma działanie wiatropędne i przeciwwzdęciowe, dlatego warto go dodawać do ciężkostrawnych potraw. Jest skutecznym środkiem w walce ze stanami zapalnymi żołądka i dwunastnicy, skurczami jelit oraz zgagą.
- Zdrowszy układ moczowy Działając moczopędnie, A. dracunculus wspiera usuwanie niekorzystnych substancji z organizmu7. Usprawnia wydalanie kwasu moczowego, dzięki czemu redukuje problemy reumatyczne, artretyczne oraz zmniejsza objawy skazy moczanowej, czyli podagry.
- Niszczy drobnoustroje Ekstrakt z estragonu skuteczne zwalcza zasiedlające przewód pokarmowy bakterie Helicobacter pylori, a tym samym wspomaga leczenie stanów zapalnych błony śluzowej żołądka, dwunastnicy, w tym choroby wrzodowej i nadżerek. Wykazuje aktywność bakteriostatyczną i bakteriobójczą wobec szczepów Escherichia coli.
Duża liczba olejków eterycznych zawartych w estragonie wykazuje znaczącą aktywność przeciwko Candida albicans8. Dzięki zdolności zwalczania pierwotniaków ekstrakt tej roślinny może być stosowany w leczeniu leiszmaniozy9.
Jak można stosować estragon?
- Nalewka miodowa z estragonem i cytryną ½ szklanki świeżej bylicy draganek i skórkę startą z 2 cytryn umieść w słoju. W oddzielnym naczyniu lekko podgrzej szklankę miodu, aż stanie się płynny, połącz ze szklanką wódki i zalej estragon i cytrynę. Zakręć i odstaw na ok. 3 tygodnie, następnie odcedź nalewkę i przelej do butelki. Może być podawana jako aperitif, dodatek do deserów lub do aromatyzowania herbaty.
- Herbata z estragonem Zalej pół łyżeczki czarnej, liściastej herbaty wrzątkiem, dodaj łyżeczkę suszonego estragonu i pozostaw do zaparzenia na 5 min. W razie potrzeby możesz dosłodzić miodem.
- Bakteriobójcza płukanka do ust Łyżkę świeżego lub suszonego estragonu zalej wrzącą wodą. Pozostaw na ok. 15- 20 min. Dodaj sok z połówki cytryny, odcedź i pozostaw do przestudzenia. Możesz dodać łyżeczkę miodu, aby złagodzić smak płukanki. Płucz usta przez ok. 30 s, nie połykaj. Ma właściwości bakteriobójcze, a dodatkowo zapewni świeży oddech.
- Estragonowy peeling do ciała W misce połącz ½ szklanki gruboziarnistej soli morskiej, 2 łyżki suszonego estragonu, ¼ szklanki oleju kokosowego. Dodaj kilka kropli olejku eterycznego z estragonu. Wymieszaj do uzyskania jednolitej konsystencji. Stosuj peeling podczas kąpieli, delikatnie masując ciało, a następnie spłucz.
- Tonik do twarzy W pojemniku wymieszaj szklankę ostudzonego naparu z estragonu, łyżkę octu jabłkowego i kilka kropel olejku eterycznego z lawendy. Przelej do szklanej butelki z ciemnego szkła, przechowuj w lodówce. Po umyciu twarzy przecieraj skórę wacikiem zwilżonym tonikiem.
- Kąpiel relaksacyjna Szklankę suszonego estragonu zalej 2 szklankami gorącej wody, zostaw do zaparzenia na kwadrans, odcedź, dodaj ½ szklanki miodu. Wlej do wanny z przygotowaną ciepłą wodą.
- Avicenna J. Phytomedicine 6 (5), 526-34
- Jan Macků, Jindrich Krejča, Apoloniusz Rymkiewicz: Atlas roślin leczniczych. Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 1989
- Evid Based Complement Alternat Med. 2015: 895417
- Nutr Neurosci. 2021 Nov;24(11): 843-9
- Front Pharmacol. 2021; 12: 653993
- Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990
- Journal Of Herbal Pharmacotherapy 2001; 1 (3): 35-49
- Chem Cent J. 2014; 8: 6
- J. Parasit. Dis. 40 (4), 1571-4
- Res. Pharm. Sci. 14 (6), 544-53
- Oxid Med Cell Longev. 2018: 7418681
- Essent. Oils Food Preserv., Flavor Saf. 813-817