Jemioła pospolita: ozdoba świąteczna czy lekarstwo?

Jak na roślinę pasożytniczą jemioła wykazuje zaskakująco silne działanie zdrowotne.

23 grudzień 2016

Artykuł na: 6-9 minut

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Ponieważ jemioła pospolita przez całą zimę zachowuje zielone liście, już przez druidów uznawana była za roślinę magiczną oraz symbol płodności i miłości. Pokłosiem tych wierzeń jest zwyczaj bożonarodzeniowych pocałunków pod jemiołą, który ma gwarantować udane potomstwo i ogólną pomyślność.

Jej wykorzystanie lecznicze jest z kolei znacznie rzadsze - głównie ze względu na silne działanie i obawę przed trującymi właściwościami. Jednak jedynie świeżych owoców (niewielkich białych kulek rosnących na jej gałązkach) nie należy spożywać. Ziele, czyli liście i małe gałązki jemioły, nadają się zarówno do zastosowania w leczeniu zewnętrznym, jak i wewnętrznym.

Jak stosować jemiołę?

Nalewka

40 g ziela jemioły, 5 g liści ruty i 5 g liści melisy należy zalać litrem czerwonego wytrawnego wina zmieszanego z 50 g spirytusu. Odstawić na 2 tygodnie w ciepłym miejscu, po czym zlać nalewkę i przefiltrować przez bibułę. Nalewkę powinno się pić 3 razy dziennie po 30 kropli, co wspomaga leczenie miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i obfitych krwawień menstruacyjnych.

Herbatka

Czubatą łyżeczkę świeżego lub suszonego ziela jemioły należy zalać 250 ml zimnej wody i zostawić na noc. Rano lekko podgrzać i odcedzić. Herbatkę pije się w celu pobudzenia przemiany materii (poprzez wpływ na pracę gruczołów), przy zakłóceniach hormonalnych i w profilaktyce chorób serca. Spożywanie jej rano i wieczorem przez co najmniej 6 miesięcy wpływa na pracę trzustki i pomaga zwalczać cukrzycę.

Maść

Świeże owoce jemioły należy na zimno wymieszać ze smalcem. Maść stosuje się zewnętrznie przy odmrożeniach - najlepiej posmarować nią zmarznięte miejsce i zostawić na noc.

Jemioła jest krzewem półpasożytniczym, co oznacza, że rośnie na drzewach, pobierając z nich sole mineralne i wodę, ale jest w stanie samodzielnie przeprowadzić proces fotosyntezy. Swoje właściwości zdrowotne zawdzięcza obecności substancji chemicznych, spośród których najważniejsze to składniki peptydowe (lektyny), aminy biogenne (histamina, tyramina, tryptamina), aminokwasy, związki terpenowe, flawonoidowe, karotenoidowe i fenolowe oraz alkaloidy¹.

Skład chemiczny surowca zależy od tego, na jakim drzewie rośnie jemioła (najsilniejsze właściwości przypisuje się roślinie pasożytującej na dębach), pory zbioru oraz sposobu przygotowania ekstraktu². W lecznictwie najczęściej stosuje się wodne i alkoholowe wyciągi z jemioły.

Regulacja ciśnienia

Podstawowym zastosowaniem ziela jemioły są dolegliwości sercowo-naczyniowe. Roślina ta bowiem delikatnie obniża ciśnienie tętnicze krwi³. Działanie hipotensyjne mają głównie wodne i alkoholowe wyciągi z ziela jemioły, które rozszerzają naczynia krwionośne, a dzięki zawartości biologicznie aktywnych składników działają jak induktor tlenku azotu⁴. Oznacza to, że jemioła pobudza produkcję tego związku, który rozszerza i uelastycznia żyły, dotleniając cały organizm.

W obniżaniu ciśnienia krwi skuteczniejszy jest surowiec świeży niż suszony.

Jemiołę zaleca się również w ogólnej profilaktyce chorób układu sercowo- naczyniowego, ponieważ normuje krążenie oraz zapobiega zwapnieniu tętnic i uszkodzeniom serca. Regularne picie herbatki z jemioły pomaga również zapobiegać udarowi mózgu.

Przeprowadzona raz w roku kuracja może trwale uregulować ciśnienie i pracę całego układu krążenia: przez pierwsze 3 tygodnie pije się 3 szklanki naparu dziennie, przez kolejne 2 - 2 szklanki, a przez ostatnie 7 dni - 1 szklankę⁵.

Sprzymierzeniec kobiet

Wpływ jemioły na układ krążenia powoduje, że doskonale sprawdza się ona w regulacji cyklu menstruacyjnego, przede wszystkim redukując nadmierne miesięczne krwawienia⁶. Herbatka jest wskazana również w okresie menopauzy przy takich dolegliwościach jak kołatanie serca, skurcze, uderzenia gorąca czy duszności. Należy jednak pić ją regularnie przez kilka lat.

W medycynie ludowej uważa się ponadto, że świeżo wyciskany sok z liści i łodyg jemioły zażywany na czczo oraz wieczorem (po ok. 25 kropel) pomaga pokonać niepłodność u kobiet.

Wsparcie dla wątroby

Metryczka

Występowanie: rośnie pasożytniczo na drzewach liściastych, jodłach i świerkach w postaci kulistych kęp.

Surowiec leczniczy: ziele (Herba Visci).

Pora zbioru: od października do grudnia oraz w marcu i kwietniu - ziele zebrane w innych miesiącach nie wykazuje właściwości leczniczych.

Ważne: lepkie, białe owoce jemioły są trujące i nie wolno ich spożywać, dlatego przed wykorzystaniem surowca należy bezwzględnie usunąć je z gałązek. Jemioła ma dość silne działanie, a jej przedawkowanie grozi wymiotami, kolką, a nawet drgawkami, dlatego jej stosowanie warto konsultować z lekarzem.

Od jakiegoś czasu duże nadzieje wiąże się również z potencjalnym leczniczym działaniem jemioły w przypadku niealkoholowego stłuszczenia wątroby.

Naukowcy z Korei Południowej przebadali wpływ ekstraktu z występującej w tym kraju odmiany rośliny na otyłe myszy. Już wcześniej odkryli, że ekstrakt ten zapobiega otyłości, stąd postanowili sprawdzić, czy będzie również wspomagał leczenie związanego z nią stłuszczenia wątroby.

Podczas badań udało się zidentyfikować występujący w jemiole związek o nazwie wiskotionina, który wpływa na metabolizm tłuszczu w wątrobie. Przeprowadzony eksperyment na myszach pokazał, że podanie gryzoniom wiskotioniny powoduje zmniejszenie masy ciała i rozmiarów samego narządu⁷.

Wyniki te sugerują, że odkryta substancja może leczyć niealkoholowe stłuszczenie wątroby, ale potrzebne są dalsze badania, które potwierdziłyby podobny jej wpływ na ludzi.

Potencjalna broń na raka

Coraz liczniejsze badania sugerują, że jemioła może być jedną z roślin skutecznie zwalczających komórki nowotworowe. Zdaniem niektórych naukowców w przyszłości stanie się nadzieją dla wielu pacjentów⁸.

Przegląd 46 badań pokazał, że ekstrakt z jemioły pospolitej wykazuje pozytywne efekty w przypadku raka piersi, jajników, pochwy, szyjki macicy, sromu i jajowodu, a stosowany miejscowo w dużych dawkach powoduje nawet remisję guzów⁹. Z kolei w przeglądzie badań z 2009 r. naukowcy stwierdzili, że ekstrakt ten może wydłużyć życie u pacjentów cierpiących na raka¹⁰. Łagodzi również skutki uboczne chemio- i radioterapii.

Prawdopodobnie działanie jemioły polega przede wszystkim na hamowaniu angiogenezy, czyli wzrostu komórek nowotworowych. Największe znaczenie mają tu obecne w roślinie lektyny. Na razie jednak badania prowadzono wyłącznie na zwierzętach lub in vitro.

Koniec problemów skórnych

Ziele jemioły jest również cennym surowcem kosmetycznym. Wspomaga zwalczanie łuszczycy, ciężkich postaci trądziku i przewlekłych infekcji skóry¹¹. Dlatego napary z ziela poleca się do przemywania cery trądzikowej i tłustej oraz łagodzenia podrażnień. Z kolei maseczka z rozgniecionych świeżych liści i odrobiny mleka sprawdzi się w odżywianiu cery i oczyszczaniu jej z wyprysków.

Ponadto owoce jemioły wykorzystuje się zewnętrznie w łagodzeniu odmrożeń - zarówno jako papkę z rozgniecionych białych kulek, jak i w postaci maści ze smalcem (patrz ramka).

Bibliografia