Nasze magazyny
Warto przyjrzeć się właściwościom ziół, które od wieków, dzięki obecnym w nich substancjom aktywnym, pomagają kobietom przywracać równowagę hormonalną oraz chronią je przed nowotworami. Niekwestionowanych ziołowych liderów w swojej dziedzinie przedstawiamy w ramce "Mocarna trzynastka".
Ważne, aby nie lekceważyć pierwszych objawów stanu zapalnego, takich jak np. nadmierna wydzielina z narządów rodnych (tzw. upławy).
Stany zapalne pochwy i sromu, nadżerki czy podrażnienia śluzówki są wynikiem zakażeń bakteryjnych lub drożdżakowatych, które powstają wskutek osłabienia organizmu, niedoborów witamin i soli mineralnych (w szczególności żelaza) oraz poważniejszych schorzeń, do których zalicza się m.in. polipy, torbiele, grzybice i zmiany nowotworowe. Stosowane regularnie kuracje ziołowe usuwają stan zapalny i przywracają właściwą czynność narządów płciowych. Dlatego stanowią realną pomoc w początkowych stadiach kobiecych schorzeń, a także działają profilaktycznie.
Do najczęstszych dolegliwości kobiecych należą zaburzenia menstruacji. Przyczyn nieregularnych miesiączek jest wiele. Zalicza się do nich niedostateczne bądź nadmierne wydzielanie hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) oraz hormonów tarczycy (m.in. tyroksyny) i prolaktyny, a także problemy z przysadką mózgową (jeden z najważniejszych gruczołów wydzielania wewnętrznego, centrum uwalniania hormonów).
Stąd mieszanki ziołowe powinny być dobierane indywidualnie dla każdej kobiety, niemniej polecam kilka sprawdzonych, uniwersalnych przepisów, skutecznych w przypadku zbyt obfitych i bolesnych, zbyt skąpych bądź nieregularnych menstruacji. Okażą się pomocne również w innych, najczęściej występujących schorzeniach dróg rodnych.
1. Ziołowa ochrona dla dróg rodnych
Zioła na bolesne i nadmierne krwawienia
- ziele krwawnika, ziele tasznika, ziele skrzypu, ziele pięciornika gęsiego, ziele nagietka (może być sam kwiat)
Zioła zmieszać w równych proporcjach. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku. Odstawić na 20-30 min. Powtórnie zagotować, następnie ogrzewać jeszcze kilka minut, nie dopuszczając do wrzenia. Pić przez 7 dni po 2 szklanki przed spodziewaną miesiączką oraz w jej trakcie.
Zioła na skąpe krwawienia menstruacyjne
- liść ruty zwyczajnej, kwiat malwy czarnej, ziele krwawnika pospolitego
Zioła zmieszać w równych proporcjach. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku. Odstawić na kwadrans pod przykryciem. Pić 3 szklanki dziennie przez 1-3 miesięcy. W trakcie menstruacji zmniejszyć dawkę do 1 szklanki.
Zioła na miesiączki nieregularne lub zanikające oraz brak menstruacji
- ziele krwawnika pospolitego, liść ruty, ziele piołunu, ziele macierzanki
Zioła zmieszać w równych proporcjach. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku, macerować kwadrans pod przykryciem. Pić do 3 szklanek dziennie, do uzyskania poprawy.
Uwaga! Przy problemach z brakiem miesiączki wywołanych niskim poziomem progesteronu stosuje się napar z owoców niepokalanka pieprzowego, nazywanego popularnie niepokalankiem mnisim.
Zioła na zapalenie przydatków (jajników i jajowodów)
Mieszanka przeciwzapalna wg Marii Treben1: kwiat nagietka lekarskiego, kwiat krwawnika
Zioła zmieszać w równych proporcjach. Sporządzić napar z czubatej łyżeczki ziół zalanych szklanką wrzątku i zaparzać pół minuty. Pić 6-8 filiżanek dziennie, ograniczyć w trakcie kuracji przyjmowanie innych płynów.
Zioła na zapalenie jajników bądź jajowodów
- Przepis o. Kneippa2 Dwie garście świeżego ziela zaparzyć na sicie umieszczonym nad garnkiem z wrzątkiem (woda nie może dotykać ziół!).
Rozgrzany, parujący skrzyp owinąć lnianą ściereczką i przyłożyć do podbrzusza. Przykryć folią lub kołdrą, aby okład nie stracił szybko ciepła. Stosować 1-2 razy w ciągu dnia.
Zioła na zapalenie pochwy
- Mieszanka do irygacji: koszyczki rumianku, kora dębu, liście szałwii/ziele pięciornika kurzego ziela
1-2 łyżki ziół zalać 1 l wrzątku. Zagotować, ogrzewać na małym ogniu do 10 minut, zostawić pod przykryciem na ok. 20 min, przecedzić. W stanach zapalnych oraz grzybiczych można stosować tampony nasączone wyciągiem alkoholowym z rumianku (popularny azulan) lub tonikiem z nagietka. Tampon zakłada się na ok. 10-12 godz. w ciągu dnia (ze względów higienicznych można go w tym czasie wymieniać). W początkowych fazach grzybicy warto stosować nagietek lub pięciornik kurze ziele do przygotowania nasiadówek oraz pić równocześnie napar z krwawnika (2 szklanki w ciągu dnia).
Zioła pomocne przy nadżerkach
Mieszanka o. Czesława Klimuszki3: ziele krwawnika, ziele szanty, kłącze pięciornika, kora dębu, kwiat nagietka
Zioła wymieszać w równych proporcjach. Sporządzić odwar do irygacji z 1 łyżki mieszanki na 1 szklankę wrzątku, zagotować, zostawić pod przykryciem na 20-30 min, przecedzić.
Uwaga! Można stosować również wywar z ziela przytulii do płukanek i irygacji.
Zioła przydatne przy upławach
W tradycyjnym ziołolecznictwie stosuje się m.in.:
- napar z pochrzynu chińskiego (wewnętrznie, 3 razy dziennie po filiżance)
- napar z kwiatu jasnoty białej do irygacji i nasiadówek
- napar z kory dębu do przemywań
- propolis (w postaci czopków dopochwowych)
Zioła przy zespole napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
- napar z owocu niepokalanka mnisiego (1 szklanka naparu 3 razy dziennie przez minimum 3 miesiące)
- napar z ziela krwawnika (1 szklanka naparu 3 razy dziennie)
- napar z ziela tasznika (1 szklanka naparu 3 razy dziennie)
Zioła na krwawienia maciczne
- Mieszanka prof. Ożarowskiego4: owoc berberysu, ziele krwawnika, ziele skrzypu, ziele poziewnika, liść orzecha włoskiego, kwiat kasztanowca, kwiat arniki, kwiat nagietka
1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wody, parzyć 15-20 min, przecedzić. Pić 1/3 szklanki 2-3 razy w ciągu doby.
Zioła przy mięśniakach macicy
- Mieszanka wg receptury o. Klimuszki3: kłącze pięciornika, ziele jemioły, ziele skrzypu polnego, ziele tasznika, kora kaliny koralowej, kwiat kasztanowca, liść borówki czernicy, liść brzozy
Zioła wymieszać. Stosować wewnętrznie i zewnętrznie (podmywanie) w postaci odwaru.
Przygotowanie odwaru: 1 łyżka mieszanki na 1 szklankę wody, gotować 5 min, macerować 30 min pod przykryciem, przecedzić i pić 3 razy dziennie po szklance. Przygotowanie irygacji przebiega w taki sam sposób, z tym że stosuje się 3 łyżki mieszanki na 1 litr wody. Irygacje można stosować w pierwszym tygodniu codziennie, w drugim - co drugi dzień, a w trzecim - co trzeci.
2. Zioła skutecznie wspomagające terapię w przypadku nowotworów złośliwych piersi i narządów rodnych
Terapię onkologiczną warto wspomóc naturalnymi, ziołowymi środkami. Ich zadaniem jest hamować rozrost guzów oraz wzmacniać organizm w trakcie lub po chemioterapii. Przed zastosowaniem ziół, zwłaszcza gdy przyjmuje się leki przeciwnowotworowe, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
Po pierwsze, profilaktyka! Polecam wszystkim kobietom, bez względu na wiek, uniwersalną herbatkę o szerokim spektrum działania: przeciwnowotworowym, przeciwzapalnym, przeciwkrwotocznym oraz odżywczym (coraz więcej nowotworów ma związek z nieprawidłowym żywieniem: mała wartość odżywcza pokarmu, monodiety, jedzenie w pośpiechu, korzystanie z gotowych produktów odgrzewanych w mikrofalówce itp.). Wpływa ona dobroczynnie również na tarczycę.
Herbatka uniwersalna dla każdej kobiety: (1 łyżeczka mieszanki na szklankę wrzątku) 50 g liści pokrzywy, 50 g kwiatów nagietka, 50 g ziela krwawnika
Herbatka polecana przez Stefanię Korżawską5: (przy nowotworach układu rodnego, przewlekłych stanach zapalnych dróg rodnych i guzkach w piersiach; przygotować jak wyżej) 50 g kwiatu jasnoty białej, 50 g kwiatu nagietka, 50 g ziela przywrotnika
Mieszanka o. Grzegorza Sroki: (w przypadku raka piersi) liść babki lancetowatej, ziele ostrożnia warzywnego, ziele dziurawca, ziele drapacza, ziele rdestu ptasiego, kwiat robinii akacjowej
Zioła wymieszać w równych proporcjach. 1 łyżkę mieszanki zalać szklanką wrzątku. Parzyć 20 min pod przykryciem. Pić 2 filiżanki dziennie. Należy jednocześnie stosować maść nagietkową (także na rany po amputacji piersi). Sporządza się ją z czterech garści drobno pokrojonego świeżego nagietka (ziele razem z kwiatami) lub z dwukrotnie mniejszej ilości suszu (na 0,5 kg smalcu gęsiego). Zioła podgrzewamy na patelni, następnie dodajemy smalec i czekamy, aż zaczną skwierczeć. Odstawiamy na dobę, po czym ponownie je podgrzewamy i przecedzamy przez lnianą ściereczkę. Miksturę przechowuje się w lodówce, a przed użyciem roztapia się ją w palcach.
Zmiany w obrębie gruczołu sutkowego należy smarować wielokrotnie w ciągu dnia. W profilaktyce raka piersi za skuteczny specyfik uchodzi miód pokrzywowy (patrz: "Holistic Health" nr 1/2019). W przypadku zachorowania warto natomiast stosować, jako kurację wspomagającą, mieszankę wg przepisu zielarzy rosyjskich2:
Mieszanka z 11 ziół ziele rzepiku pączki sosny owoc (nasienie) pokrzywy żegawki ziele dziurawca ziele krwawnika liść babki lancetowatej liść poziomki leśnej liść maliny liść czerwonej porzeczki liść orzecha włoskiego owoc jałowca 2 łyżki ziół zalać 500 ml wrzątku. Gotować na wolnym ogniu pod przykryciem ok. 10 min. Przecedzić. Popijać w ciągu dnia zamiast innych napojów.
W przypadku raka piersi, a także macicy i jajników, stosuje się dodatkowo, dwa razy dziennie po 2 godziny albo na noc, okłady ze świeżego skrzypu przygotowane na parze. Aby okłady zadziałały leczniczo, muszą mieć odpowiednią temperaturę. Dlatego najlepiej przykładać je na noc, gdy chora leży w łóżku. Okłady można wykonywać również z ziela przytulii, liści babki lancetowatej oraz świeżych liści i łodyg nagietka lekarskiego. Wywar z ziela przytulii w postaci herbatki stosuje się także pomocniczo w przypadku raka macicy.
Pożyteczne zarówno w profilaktyce chorób nowotworowych, jak i podczas terapii okazują się kąpiele lecznicze, np. z dodatkiem skrzypu (poprawią krążenie nerkowe, dzięki czemu z organizmu są szybciej wydalane szkodliwe metabolity). Kąpiel z dodatkiem jasnoty białej, nagietka i nawłoci działa ochronnie na narządy rodne kobiety. Sporządza się ją ze 100 g suszonego ziela na 5 litrów wody. Zioła należy doprowadzić do wrzenia i odstawić pod przykryciem na 30 min, a następnie dodać do kąpieli - woda w wannie powinna sięgać ponad linię nerek.
Czas kąpieli: 20 min. Można ją powtarzać codziennie, gdyby jednak pojawił się ból lub poczucie zmęczenia - maksymalnie co 2-3 dni. Pełny cykl obejmuje 10 kąpieli, po czym należy zrobić 2 tygodnie przerwy i ewentualnie cykl powtórzyć. Po kąpieli nie wolno wycierać się ręcznikiem, najlepiej otulić się płaszczem kąpielowym, położyć do łóżka i wygrzać.
3. Tabela ziół przydatnych w fitoterapii
Nagietek lekarski (Calendula officinalis)6,4,7
Działanie: silnie przeciwzapalne; kwiaty nagietka wykazują zdolność wiązania toksycznych związków endogennych, co ułatwia ich wydalanie z ustroju, oraz wzmacniają siły obronne organizmu, potrzebne w zwalczaniu choroby nowotworowej; zewnętrznie wyciągi z surowca działają przeciwzapalnie i antybiotycznie, przyspieszają gojenie ran i wykazują właściwości przeciwrzęsistkowe
Zastosowanie: (doustnie) stany zapalne i nieżytowe organów wewnętrznych, zaburzenia miesiączkowania, dolegliwości jajników; zewnętrznie: uszkodzenie i zapalenie błon śluzowych pochwy i sromu (do irygacji), zapalenie szyjki macicy, postępujące zanikanie nabłonka pochwy i początkowe stadia grzybicy (kąpiele z dodatkiem naparu), po zabiegach chirurgicznych, w tym operacyjnym usunięciu nowotworu
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1 łyżeczkę surowca zalać 1 szklanką wrzątku, parzyć 10-15 min pod przykryciem, przecedzić
Surowiec leczniczy: kwiat (flos Calendulae) odmian o pomarańczowych kwiatach; główne związki czynne: saponozydy trójterpenowe (pochodne kwasu oleanolowego), alkohole trójterpenowe (m.in. arnidiol, faradiol, kalenduladiol), flawonoidy (glikozydy izoramnetyny), karotenoidy (do 3%), fitosterole, związki żywicowe, śluzowe, poliacetylenowe oraz kwasy organiczne i sole mineralne (duża ilość magnezu)
Krwawnik pospolity (Achillea millefolium)6,4,1
Działanie: wielokierunkowe, uważany za najsilniejsze zioło chroniące przed chorobami kobiecymi; oddziałuje przeciwzapalnie i przeciwkrwotocznie, zmniejsza lub hamuje krwotoki maciczne, stymuluje układ trawienny i hormonalny, przeciwdziała anemii
Zastosowanie:: stany zapalne jajników, wypadanie macicy, nieregularne i zanikające miesiączki, upławy i świąd sromu, opryszczki (irygacje, kompresy), choroby nowotworowe narządów rodnych
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1 łyżeczkę ziela zalać szklanką wody, parzyć 15 min, pić 2-3 razy dziennie
Surowiec leczniczy: ziele i kwiat (herba, flos Millefolii); w zielu występują: olejek eteryczny (do 33%), substancja goryczowa achilleina, flawonoidy (m.in. glikozydy apigeniny i luteoliny), cholina, garbniki (do 3%), kwas askorbinowy, furanokumaryna, sole mineralne (m.in. duże ilości magnezu); kwiaty zawierają 0,5% olejku o takim samym składzie jak olejek obecny w zielu, a także cholinę (ok. 0,3%) i flawonoidy
Jasnota biała (Lamium album)6,4,7
Działanie: przeciwkrwotoczne, zmniejsza (rzadziej hamuje) krwawienia maciczne
Zastosowanie: zbyt obfite krwawienia miesiączkowe, mikrokrwawienia z narządów rodnych, niewielkie krwotoki maciczne, upławy, zapalenie pochwy i szyjki macicy
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1 łyżkę surowca zalać 1 szklanką wody, parzyć pod przykryciem 30 min, pić 2-3 razy dziennie; można stosować również do irygacji
Surowiec leczniczy: kwiat (flos Lamii albi); zawiera: flawonoidy (0,61%, m.in. rutyna, kwercetyna i kemferola), olejek eteryczny (do 0,05%), związki aminowe (m.in. cholina, tyramina), śluzy, garbniki katechinowe (do 10%), saponinę, związki irydoidowe (m.in. lamiolid) i fenylokwasy (rozmarynowy, chlorogenowy)
Ruta zwyczajna (Ruta graveolens)6,4,7
Działanie: poprawia krążenie, działa rozkurczowo, w większych dawkach wywołuje słaby skurcz mięśni macicy i zwiększenie krwawień miesiączkowych, działa lekko uspokajająco
Zastosowanie: zaburzenia miesiączkowania, skąpe miesiączki, atonia macicy, stany napięcia przedmiesiączkowego (przy objawach PMS). Uwaga! W dużych dawkach może wywołać krwawienia maciczne lub poronienie
Postaci leku i dawkowanie: największą przyswajalność ma nalewka; napar i odwar nie są rekomendowane, gdyż większość obecnych w rucie związków czynnych nie rozpuszcza się w wodzie; spożywać 20-40 kropli nalewki (2,5–5ml) rozpuszczonych w kieliszku wody, 2-4 razy dziennie
Przepis na nalewkę z ziela ruty4: 1 część świeżego mielonego ziela zalać 5 częściami gorącego alkoholu 40–60%, odstawić na 7 dni, przecedzić
Surowiec leczniczy: liść (folium Rutae); w rucie występują: furanokumaryny (m.in. rutamaryna, rutaretyna, psoralen, bergapten), olejek eteryczny (do 0,7%, zawiera m.in. limonen, pinen, nonanon-2. undekanon-2), flawonoidy (m.in. rutyna, do 2%), mieszanka licznych alkaloidów (do 0,2%, m.in. skimianina, rutamina, graweolina, arboryna) oraz związki lignanowe; ruta dostarcza łatwo przyswajalną przez organizm witaminę P, która wzmacnia i przedłuża w organizmie działanie witaminy C
Koniczyna czerwona, inaczej: łąkowa (Trifolium pratense)6,4
Działanie: reguluje gospodarkę hormonalną organizmu i miesiączki, usuwa nieprzyjemne objawy napięcia przedmiesiączkowego (PMS); wykazuje działanie estrogenne>
Zastosowanie: niedobory estrogenowe, zanik lub nieregularne menstruacje
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1 łyżkę ziela zalać 1 szklanką wrzącej wody, parzyć pod przykryciem 30–40 minut, przecedzić, pić 2 razy dziennie po 1 szklance
Surowiec leczniczy: ziele (herba Trifolii); jest bogate w aminokwasy, białka, witaminy i sole mineralne, zawiera ponad 30 izoflawonów, glikozydy izoflawonowe, fenolokwasy (m.in. kwas kumarowy i salicylowy), fitosterole (beta-sitosterol) i garbniki
Przywrotnik (Alchemilla vulgaris)6,4
Działanie: przeciwkrwotoczne, przeciwzapalne, antyseptyczne, przeciwbakteryjne, rozkurczowe, przeciwwysiękowe
Zastosowanie: infekcje dróg rodnych, upławy (do irygacji i w postaci globulek z ekstraktem), świąd odbytu i pochwy (lewatywy, irygacje, nasiadówki, czopki, globulki z ekstraktem)
Postaci leku i dawkowanie: (odwar) 1 łyżkę ziela zalać 1 szklanką wody, gotować 5 min, odstawić na 30 min pod przykryciem, przecedzić; przemywać błony śluzowe kilka razy w ciągu dnia
Surowiec leczniczy: ziele (herba Alchemillae), zawiera głównie elagotaniny, garbniki oraz flawonoidy (głównie kwercetynę, do 2,5%)
Malwa czarna ogrodowa (Malva arborea)6,4,7
Działanie: zmniejsza stan zapalny, pobudza wydzielanie estrogenów
Zastosowanie: bolesne, skąpe lub nadmierne krwawienia miesiączkowe (w zależności od etiologii zaburzeń), nieregularne miesiączki, zatrzymanie miesiączkowania, bóle menstruacyjne, bezpłodność, zapalenie macicy i przydatków
Postaci leku i dawkowanie: (wywar) 1-2 łyżki kwiatów na 1 szklankę wrzątku, macerować kilkanaście minut pod przykryciem, zagotować, przecedzić, pić 1/2 szklanki naparu 3 razy dziennie
Surowiec leczniczy: kwiat malwy czarnej (flos Malvae arboreae); związki czynne: substancje śluzowe 8–12%, pektyny, antocyjany, garbniki, flawonoidy (kemferol, kwercetyna, mirycetyna), fenolokwasy i fitoestrogeny flawonowe, śladowe ilości olejku eterycznego, żywice
Kalina koralowa (Viburnum opulus)6,4,7
Działanie: przeciwskurczowe i przeciwkrwotoczne, obniża napięcie mięśnia macicy oraz znosi uczucie bólu; ma zdolność hamowania średnio nasilonych krwawień z narządów rodnych oraz zmniejsza prawdopodobieństwo poronienia
Zastosowanie: zbyt obfite miesiączki, bolesne kurcze macicy, zagrożenie poronieniem i przedwczesnym porodem; zaburzenia miesiączkowania z charakterystycznym bólem rozpoczynającym się w lędźwiach
Postaci leku i dawkowanie: (odwar) 1 łyżkę rozdrobnionej kory zalać 1 szklanką wody, gotować 5 min, odstawić na 30-40 min, przecedzić, wypić w ciągu dnia w 3 dawkach; (nalewka) 20–50 kropli rozpuścić w kieliszku wody, pić 2-3 razy dziennie po jedzeniu;
Przepis na nalewkę z kory kaliny koralowej7: 1 część świeżego lub suchego rozdrobnionego surowca zalać 3 częściami gorącego alkoholu 40-60%, odstawić na 7 dni, przecedzić; zażywać 2-3 razy dziennie po 3 ml, po jedzeniu
Surowiec leczniczy: kora kaliny koralowej (Cortex Viburni opuli), rzadziej stosuje się kwiat i owoc; kora zawiera: flawonoidy (astragalina, kwercetyna, amantaflavon, kemferol), związki polifenolowe – katechiny, garbniki pirokatechinowe (2-3%), trójterpeny (m.in. kw. oleanolowy), fitosterole (m.in. β-sytosterol), olejek eteryczny (0,1-0,3%), skopoletynę (związek kumarynowy), alkohole fenolowe, fenolokwasy (kwas salicylowy), kwas walerianowy, mrówkowy, octowy, pektyny, viburnitol (cyklitol), żywice (6–6,5%) oraz sole mineralne
Tasznik pospolity (Capsella bursa pastoris)6,4
Działanie: wyciąg z surowca po podaniu doustnym działa przeciwkrwotocznie, zwłaszcza na macicę, zwiększa napięcie ścian naczyń i mięśni macicy; badania wykazały, że efekt przeciwkrwotoczny utrzymuje się do kilku miesięcy
Zastosowanie: bolesne i obfite krwawienia miesiączkowe; nieduże krwotoki maciczne
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1 łyżkę ziela zalać szklanką wody, zaparzać 15 min, przecedzić, pić ok. 1/4 szklanki 2-3 razy dziennie
Surowiec leczniczy: ziele (herba Bursae pastoris); związki aktywne: flawonoidy (m.in. glikozydy kwercetyny i luteoliny), aminy biogenne (m.in. cholina, acetylocholina, tyramina), kwasy organiczne (m.in. kw. askorbowy), garbniki, sole mineralne
Pochrzyn chiński (Dioscorea batatas)4,7
Działanie: przeciwzapalne, poprawia krążenie krwi, pobudza wzrost gruczołu sutkowego (komórek tłuszczowych piersi) oraz zwiększa wilgotność pochwy i stężenie progesteronu; diosgenina zawarta w surowcu ma działanie cytotoksyczne wobec niektórych nowotworów
Zastosowanie: zaburzenie równowagi hormonów płciowych, suchość pochwy, niedorozwój gruczołów piersiowych, spowolniona podstawowa przemiana materii, zespół napięcia przedmiesiączkowego, nadmierne krwawienia miesiączkowe, upławy, niski poziom estrogenów
Postaci leku i dawkowanie: (wywar z kłączy) 1 łyżeczka na 1 szklankę wody, zagotować, odstawić na 30 min, pić 2-3 filiżanki dziennie
Surowiec leczniczy: kłącze pochrzynu (Dioscoreae rhizoma); składniki czynne: saponiny sterydowe, dioscyna (3–4%), alkaloidy (dioskoryna), tanina, katechiny fitosterole, flawonoidy (mirycetyna, kemferol, kwercetyna); saponiny pochrzynu służą w przemyśle farmaceutycznym (biotechnologia) do syntezy hormonów sterydowych, głównie gestagenów
Niepokalanek pieprzowy (Vitex agnus castus)6,7
Działanie: zmniejsza obrzęk i bolesność piersi, usuwa napięcie przedmiesiączkowe, hamuje uwalnianie prostaglandyn, zwiększa wydzielanie hormonu luteinizującego, stymulując u kobiet owulację, wytwarzanie ciałka żółtego oraz progesteronu
Zastosowanie: nieregularne miesiączkowanie, zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), bóle piersi, krwawienia między menstruacjami, bolesne menstruacje, niski poziom hormonów, w tym progesteronu, zbyt wysoki poziom prolaktyny; substancje czynne w owocach niepokalanka wykazują przeciwnowotworowe działanie w raku jajnika i szyjki macicy
Postaci leku i dawkowanie: <(wyciąg) 1 płaską łyżkę owoców zalać 250 ml wrzącej wody lub mleka, odstawić pod przykryciem na 20 min, przecedzić, pić po 2/3 szklanki 3 razy dziennie
Surowiec leczniczy: owoc niepokalanka (fructus Agni casti); zawiera olejek eteryczny 0,5–1,22%, glikozydy irydoidowe, flawonoidy (0,05-0,08%), apigeninę, 6-C-glukozylo-luteolina, kwasy fenolowe, garbniki, diterpeny labdanowe, alkaloidy
Kozieradka pospolita (Trigonella foenum graecum)6,4,7
Działanie: jest środkiem dietetycznym i ogólnie wzmacniającym, podnosi wydajność fizyczną i psychiczną organizmu oraz ułatwia przyswajanie składników odżywczych, działa estrogennie
Zastosowanie: niedobór estrogenów, stany zapalne pochwy i warg sromowych, świąd sromu
Postaci leku i dawkowanie: (wywar) 1 łyżkę ziół zalać 2 szklankami wody, zagotować, zostawić pod przykryciem na 20-30 min, pić porcjami w ciągu dnia
Surowiec leczniczy: nasienie kozieradki (semen Foenugraeci); główne związki czynne: substancje śluzowe (galaktomannany, do 30%), saponiny sterolowe (do 0,3%, m.in. pochodne diosgeniny, jamogeniny, tigogeniny i gitogeniny), witaminy (m.in. amid kwasu nikotynowego - wit. PP), substancje tłuszczowe (do 10%) i białkowe (do 30%), cholina, lecytyna, alkaloid trygonelina (do 0,4%), flawonoidy i sole mineralne>
Berberys zwyczajny (Berberis vulgaris)6,4
Działanie: owoce berberysu to wartościowe źródło łatwo przyswajalnych kwasów organicznych oraz naturalnego kwasu askorbinowego (witamina C), dlatego są skutecznym środkiem witaminizującym, wywierającym wpływ na procesy metaboliczne oraz na ogólną odporność organizmu, zwłaszcza w zakażeniach bakteryjnych, stanach zapalnych błon śluzowych. Liście berberysu zwiększają kurczliwość mięśni gładkich macicy i naczyń krwionośnych
Zastosowanie: atoniczne krwawienia poporodowe, niedostateczna inwolucja macicy, krwawienia maciczne spowodowane zaawansowanym stanem zapalnym, powikłania wywołane zakażeniami bakteryjnymi, obfite krwawienia miesiączkowe
Postaci leku i dawkowanie: (napar) 1/2 łyżki owoców i liści zalać 1 szklanką wrzątku, odstawić na 30 min, przecedzić; ewentualnie dosłodzić do smaku miodem; pić kilka razy w ciągu dnia po 1 szklance
Surowiec leczniczy: owoce i liście (fructus et folium Berberidis); główne związki czynne w owocach: kwasy organiczne (6,5%, m.in. kwas jabłkowy, askorbowy), pektyny i substancje gumowe (ok. 6,6%), węglowodany (ok. 5%, m.in. glukoza, fruktoza), karotenoidy i sole mineralne. Liście zawierają alkaloidy oraz aporfiny (m.in. magnoflorynę)
Karolina Smoderek
Certyfikowana zielarka, bioetyczka, dr nauk humanistycznych. Jest pasjonatką kuchni familijnej i zdrowego odżywiania, a także propagatorką holistycznego podejścia do leczenia, które jej zdaniem powinno uwzględniać biopsychospołeczne uwarunkowania współczesnych chorób.
Bibliografia
- Treben M., Apteka Pana Boga. Porady i praktyka stosowania ziół leczniczych, Warszawa
- Przybylak Z., Słynne leki antyrakowe, Włocławek 2010
- Klimuszko A., Wróćmy do ziół leczniczych, Warszawa 1987
- Ziołolecznictwo. Poradnik dla lekarzy, A. Ożarowski (red.), Warszawa 1982
- Korżawska S., Pospolite ruszenie przeciwko nowotworom, Warszawa 2013
- Fitoterapia i leki roślinne, E. Lamer-Zarawska (red.), Warszawa 2007
- https//różański.li
- http://onkologia.org.pl/
