7 ziół, które powinny znaleźć się w każdej kobiecej apteczce

Rośliny lecznicze możemy wykorzystywać w różnego rodzaju kobiecych problemach zdrowotnych, od niepłodności i bolesnych miesiączek po zapalenie pęcherza i uderzenia gorąca. Oto 7 spośród ziół, które najczęściej stosuję u kobiet, a także kilka receptur ziołowych do samodzielnego przygotowania w domu.

Najlepsze zioła dla kobiet

Przywrotnik pospolity Alchemilla vulgaris

• Pora zbioru: czerwiec i lipiec
• Wykorzystywane części rośliny: kwiaty i liście
• Zastosowania medyczne: schorzenia ginekologiczne i położnicze

Uzyskuję doskonałe rezultaty, używając tej rośliny u kobiet po 35. r.ż., które starają się po raz pierwszy zajść w ciążę. Pozytywne efekty pojawiają się zazwyczaj po 2 miesiącach przyjmowania przywrotnika. Podaję go też kobietom ciężarnym, które obawiają się poronienia i odczuwają silne bóle lub tracą niewielkie ilości krwi.

Przywrotnik pomaga przygotować organizm do porodu, ale ze względu na jego silne własności ściągające nadaje się przede wszystkim dla kobiet, które urodziły już kilkoro dzieci i mogą mieć słabe napięcie mięśni, lub też dla kobiet z osłabioną szyjką macicy, które mają za sobą poronienia i aborcje.

Przywrotnik pomaga macicy odzyskać jej naturalną wielkość po porodzie; pomocny jest również wtedy, gdy istnieje ryzyko wypadnięcia macicy, a przydaje się także jako pomoc w przywróceniu elastyczności piersiom.

Przywrotnik jest wspaniałym środkiem gojącym rany, można więc go stosować (zarówno wewnętrznie jako herbatkę lub nalewkę, jak i zewnętrznie w postaci płynu) w celu gojenia nacięcia lub rozerwania krocza po porodzie.

Dzięki swym ogólnym własnościom tonizującym układ rozrodczy przywrotnik może być używany wszędzie tam, gdzie nastąpił uraz fizyczny, np. w wyniku aborcji, poronienia, założenia lub wyjęcia wkładki domacicznej, pleśniawek, zapalenia narządów miednicy mniejszej (zapalenia przydatków) lub mięśniaków. Można go też stosować w celu złagodzenia objawów menopauzy, takich jak obfite krwawienia i uderzenia gorąca.

Receptury

Dla zwiększenia płodności
1. Zmieszaj nalewkę z przywrotnika i niepokalanka.
2. Bierz 20 kropli tuż po obudzeniu każdego dnia przez okres do 6 miesięcy.

Dla leczenia macicy po urazie (takim jak gwałt, aborcja lub operacja)
10 g przywrotnika
10 g bylicy
1. Zalej zioła wrzącą wodą, by przygotować napar.
2. Pij codziennie przez co najmniej 1 cykl miesiączkowy i kontynuuj przez okres do 3 miesięcy.
Uwaga: nie należy przyjmować w trakcie ciąży.

Bylica pospolita Artemisia vulgaris

• Pora zbioru: od czerwca do sierpnia
• Wykorzystywane części rośliny: kwiaty i liście
• Zastosowania medyczne: w objawach ginekologicznych, infekcjach i obfitych krwawieniach

Bylica ma silne właściwości oczyszczające krew i może być stosowana jako alternatywa dla jeżówki (Echinacea) we wszelkich infekcjach. Można używać jej jako herbatki lub nalewki antyseptycznej w zapaleniu przydatków, przewlekłych pleśniawkach lub zapaleniu pęcherza moczowego, a także we wszelkich infekcjach macicy. Może być także stosowana wraz z antybiotykami w leczeniu infekcji przenoszonych drogą płciową, gdzie pomoże zminimalizować tłumiący efekt tych leków. Jednakże nie byłoby rzeczą rozsądną przyjmowanie bylicy podczas ciąży.

Receptury

Dla wywołania opóźniającej się miesiączki
Równe części, np. po 20 g bylicy zwyczajnej, bylicy bożego drzewka i mięty polej
600 ml (2 filiżanki) wrzącej wody
1. Wsyp zioła do wody zdjętej z ognia, przykryj i pozostaw na 20 min.
2. Wypij w przeciągu dnia.

W niepłodności
15 g ślazu
15 g bylicy zwyczajnej
600 ml (2 filiżanki) wody
1. Zaparz herbatkę i odcedź.
2. Użyj 1 filiżanki naparu do irygacji 2 razy w tygodniu, by wzmocnić okolice pochwy.

W krwawieniach poporodowych
Po 5 g bylicy, szałwii i mięty polej
2/3 filiżanki wrzącej wody
Przygotuj napar
1. Popijaj na ciepło jako herbatkę.

Tymianek Thymus vulgaris

• Pora zbioru: od czerwca do września
• Wykorzystywane części rośliny: kwiaty i liście
• Zastosowania medyczne: dla płuc i jako antyseptyk

Tymianek jest silnym lekiem i najlepiej przyjmować go w krótkich, ostrych dawkach – nie dłużej niż przez 7-10 dni z rzędu. Nigdy nie podaję go dłużej niż przez 3 kolejne tygodnie. Jeżeli do tego czasu infekcja nie ustąpi, prawdopodobnie w grę wchodzą inne czynniki, którymi należy się zająć.

Tymianek można stosować w zapaleniu oskrzeli, zapaleniu migdałków, zapaleniu opłucnej (czyli w stanie zapalnym wyściółki pomiędzy płucami a żebrami), w septycznych bólach gardła, infekcjach uszu i w krztuścu.

W połączeniu z mącznicą lekarską jest on także lekiem z wyboru w zapaleniu pęcherza moczowego. Wyleczy infekcję w ciągu 3 do 4 dni bez potrzeby użycia antybiotyków.

Tymianek pomaga również usuwać śluz z płuc, dzięki czemu może być stosowany w suchym, irytującym kaszlu. Jako środek napotny może być przydatny w przeziębieniu oraz grypie, gdy zachodzi potrzeba obniżenia temperatury i szybkiego oczyszczenia organizmu. Podobno pomaga w porodzie i wydaleniu łożyska.

Receptura

W zapaleniu pęcherza i cewki moczowej
25 g tymianku
25 g mącznicy lekarskiej
1,2 l (4 filiżanki) wrzącej wody
1. Popijaj ciepły napar przez cały dzień.
2. Powtarzaj przez 3 dni, aż objawy ustąpią.

Koniczyna czerwona Trifolium pratense

Pora zbioru: od maja do lipca
Wykorzystywane części rośliny: kwiaty
Zastosowania medyczne: dla krwi i skóry

Szczególnie pomocna jest w przewlekłych dolegliwościach skórnych, takich jak egzema i łuszczyca (choroba skóry, charakteryzująca się jej złuszczaniem i stanem zapalnym).

Koniczyna normalizuje lub przywraca równowagę wzrostowi tkanek i powszechnie stosowana jest do leczenia narośli skórnych, włącznie z naroślami nowotworowymi. Ma działanie odprężające układ nerwowy, łagodzące skurcze, tiki nerwowe i bóle głowy spowodowane stresem i napięciem. Wypijana codziennie w postaci herbatki może pomagać osobom cierpiącym z powodu lęku.

Czerwona koniczyna działa leczniczo na kobiecy układ rozrodczy i może być stosowana w połączeniu z innymi środkami w celu łagodzenia objawów poważnych i dotkliwych schorzeń, takich jak zapalenie przydatków czy endometrioza (choroba macicy, powodująca silny ból i obfite krwawienia), jak również w bardzo obfitych miesiączkach.

Czerwoną koniczynę można stosować także na płuca: działa ona uspokajająco na ich tkankę i jest przydatna w leczeniu dokuczliwego kaszlu. Herbatkę można wykorzystywać do płukania przy bólu gardła. Okładów z tej rośliny można używać także w przypadku grzybicy stóp.

Receptura

Na narośle i obrzęki
1. Napełnij duży rondel kwiatami koniczyny, zalej je wodą, by je przykryła, po czym gotuj na dużym ogniu przez godzinę.
2. Odsącz i wyciśnij, a następnie napełnij rondel nowymi główkami kwiatowymi, dodając tę samą wodę i powtarzając cały proces.
3. Odlej płyn, po czym gotuj go na małym ogniu, aż zgęstnieje i będzie przypominał smołę. Uważaj, by go nie przypalić.
4. Stosuj jako maść na chore miejsca 2 razy dziennie.

Mącznica lekarska Arctostaphylos uva-ursi

• Pora zbioru: wrzesień i październik
• Wykorzystywane części rośliny: liście
• Zastosowania medyczne: dla nerek

Mącznica tonizuje układ moczowy, zwiększa krążenie krwi w nerkach, stymuluje ich funkcjonowanie i pomaga zmniejszyć gromadzenie się kwasu moczowego w organizmie.

Z tego powodu jest przydatna w ostrym i przewlekłym zapaleniu pęcherza moczowego, dnie moczanowej, kamieniach nerkowych, zapaleniu cewki moczowej i zapaleniu nerek. Podobno działa najlepiej wtedy, gdy mocz ma odczyn zasadowy, czyli u osób na diecie wegetariańskiej. Jeśli jesz dużo mięsa, możesz zwiększyć jej skuteczność, wypijając 2,5 ml (½ łyżeczki) sody oczyszczonej rozpuszczone w wodzie.

Mącznica ma silne własności ściągające i pomaga powstrzymać krwawienia zarówno z układu moczowego, jak i z żeńskiego układu rozrodczego. Można ją stosować w celu zmniejszenia utraty krwi w obfitych miesiączkach i w celu leczenia niespecyficznych wydzielin z pochwy, infekcji przenoszonych drogą płciową oraz hemoroidów.

Receptura
Patrz wyżej – receptura na zapalenie pęcherza przy tymianku.

Niepokalanek pospolity Vitex agnus castus

• Pora zbioru: październik
• Wykorzystywane części rośliny: jagody
• Zastosowania medyczne: w schorzeniach ginekologicznych i niepłodności

Stosowałam niepokalanek kilka razy dla zapobieżenia poronieniu w przebiegającej poza tym normalnie ciąży, a także w celu wywołania owulacji. W przypadku niepłodności niepokalanek pomoże stymulować poczęcie.

Niepokalanek pomaga również usunąć przedmiesiączkowe migreny i wyregulować cykl miesiączkowy u kobiet, które przyjmowały pigułki antykoncepcyjne, a także u tych, które cierpią na przewlekłe pleśniawki – zwłaszcza jeśli jest to skutek uboczny przyjmowania pigułek.

Niepokalanek może usuwać trądzik towarzyszący dojrzewaniu, szczególnie jeśli wydaje się on być powiązany z cyklem miesiączkowym. Pomoże on również wywołać miesiączkę, jeśli jest nieregularna, lub przywrócić miesiączki, jeśli z jakiegoś powodu zatrzymały się. Niepokalanek może być pomocny w objawach menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, nocne pocenie się i suchość pochwy.

Stosuj niepokalanek w postaci nalewki. Jak stwierdzono, jego działanie jest najsilniejsze, gdy przyjmuje się go zaraz po obudzeniu, czyli wtedy, gdy przysadka mózgowa jest najaktywniejsza. Bierz codziennie 15 kropli przed śniadaniem.

By jakiekolwiek rezultaty były widoczne, trzeba przyjmować go przez co najmniej 1 cykl miesiączkowy, a ogólnie należy stosować go przez co najmniej 6 miesięcy. Po tym czasie należy go stopniowo odstawiać, sukcesywnie obniżając dawkę.

Po poronieniu bierz 15 kropli co pół godziny i leż w łóżku. Gdy krwawienie ustanie, bierz 15 kropli 6 razy dziennie przez kolejne 2 tygodnie. Największe ryzyko poronienia występuje w pierwszych 12 tygodniach ciąży, szczególnie w tym czasie, gdy wypadałby termin miesiączki.

Receptura
Patrz receptura z przywrotnikiem na zwiększenie płodności.

Skrzyp polny Equisetum arvense

• Pora zbioru: czerwiec i lipiec
• Wykorzystywane części rośliny: cała roślina
• Zastosowania medyczne: dla kości i krwi

Pomaga w przewlekłej anemii będącej skutkiem obfitych miesiączek, późnej ciąży lub wrzodów żołądka czy dwunastnicy. Przyjmowany razem z pokrzywą, skrzyp może w rekordowym czasie podnieść poziom hemoglobiny, jest więc wyjątkowo użyteczny w zwykłej anemii, wynikającej z niedoboru żelaza. Używany do leczenia infekcji pęcherza moczowego i nerek, skrzyp zwiększa kwasowość moczu, co zapobiega bujnemu rozwojowi bakterii. Jest on też jednym z ziół stosowanych w celu regulowania równowagi cukru w organizmie.

Jako roślina budująca kości, skrzyp przyjmowany razem z żywokostem i pokrzywą może być przydatny u kobiet w wieku postmenopauzalnym, wykazujących kruchość kości. Dobrze jest połączyć go z ćwiczeniami, by doprowadzić krew do tkanek szkieletowych, wspomagając ich wzrost i odnowę.

Przyjmowany przez kilka miesięcy, skrzyp pomoże odbudować i zregenerować zniszczone włosy, paznokcie i skórę, a także przyspieszyć gojenie złamanych kości.

Skrzyp ma własności ściągające i powstrzymuje krwawienia z płuc, nerek lub układu pokarmowego. Dzięki takiemu działaniu jest pomocny także w przypadkach wysiłkowego nietrzymania moczu (gdy mocz wycieka, na przykład, przy kaszlu lub kichaniu), a także w wypadaniu macicy lub pęcherza moczowego. Należy wtedy przyjmować go doustnie, a także używać do irygacji.

Receptury

W bólu reumatycznym
30 g suszonego skrzypu
1. Parz we wrzącej wodzie przez 1 godz.
2. Odcedź i dodaj do wody do kąpieli.
3. Leż w wodzie tak długo, jak tylko możesz.

W wypadaniu macicy
50 g skrzypu
50 g tasznika
1 l (4½ filiżanki) wody
1. Doprowadź składniki do wrzenia, po czym gotuj na małym ogniu w przykrytym rondlu, by zmniejszyć objętość o połowę.
2. Wlej do worka do irygacji i wykonuj irygacje raz dziennie przez kilka miesięcy, zatrzymując płyn tak długo, jak tylko zdołasz.

Skąd wziąć surowiec?

Suszone zioła oraz nalewki są szeroko dostępne w sklepach internetowych, ale zawsze możesz też zebrać własne, nawet jeśli mieszkasz w mieście. Większość popularnych ziół można znaleźć na nieużytkach, w miejskich ogrodach i parkach, na łąkach i terenach bagnistych, przy kanałach i rzekach, a także w ogrodach opuszczonych domów i innych budynków.

Suszenie i przechowywanie ziół

• Pęczki ziół najlepiej suszyć, wieszając je lub rozkładając na tacach wyłożonych papierem. Trzeba zapewnić roślinom dobrą cyrkulację powietrza, by dokładnie wyschły i by zapobiec ich pleśnieniu.
• Wiążę zioła w małe pęczki, a później mocuję je na wieszakach do ubrań. W ten sposób na jednym wieszaku można zawiesić wiele roślin.
• Suszyć je należy w osłoniętym miejscu, gdzie nie docierają bezpośrednio promienie słoneczne – może to być sucha szafka, strych lub komórka w ogrodzie. Nie zawieszaj ziół w kuchni, gdyż podczas suszenia będzie osadzał się na nich tłuszcz ze smażenia, przez co napary będą nieprzyjemne w smaku. Pamiętaj, by wszystko starannie oznaczyć etykietami.

• Przechowuj zioła w papierze, drewnie lub szkle. Nie używaj plastiku, gdyż reaguje on ze związkami chemicznymi, zawartymi w materiale roślinnym. Idealne będą szklane słoiki w szafce lub zacienionym miejscu, ale wystarczą też torby papierowe, o ile nie będzie zagrażać im wilgoć.
• Nadziemne części suszonych ziół można przechowywać przez 1-2 lat, a korzenie – nieco dłużej. Aby ocenić świeżość partii ziół, obejrzyj je, powąchaj i spróbuj ich smaku. Zioła aromatyczne (zawierające lotne olejki) powinny mieć intensywną barwę, silny zapach i zdecydowany smak.
• Wszystko, co smakuje lub pachnie pleśnią, czy też wydaje się blade i wypłowiałe, było prawdopodobnie przechowywane nieprawidłowo lub zbyt długo.

Jak przyrządzić napar ziołowy?

Najlepiej jest przyjmować lecznicze zioła w postaci naparu lub herbatki ziołowej, gdyż w takiej formie roślina jest najbardziej aktywna i działa najsilniej. Napar jest jednak mniej odpowiedni do długotrwałego leczenia, a także mniej przydatny dla dzieci, które często odmawiają picia gorzkich w smaku ziołowych naparów.

Mam specjalny czajniczek, którego używam do herbatek ziołowych, a gdy przygotowuję je dla siebie, zamieniam tę czynność w rytuał. Przygotowanie i wypicie herbaty jest procesem samoafirmacji, sposobem przejęcia kontroli nad własnym życiem i zdrowiem, a także wygospodarowaniem każdego dnia pewnego czasu na skupienie się na sobie i własnym uzdrowieniu.

Używam dużej garści danego zioła, np. 15 g na ok. 600 ml (2 filiżanki) wrzącej wody. Zalewam wodą zioła i szczelnie przykrywam, by z naczynia nie uciekała para. Odstawiam napar ziołowy na co najmniej 10 min, po czym piję filiżankę 3 razy dziennie, o ile nie ma innych zaleceń.

Jeśli chcesz, możesz lekko podgrzać płyn, jednak uważaj, by go nie zagotować. Możesz też pić napar po ostygnięciu. Herbatkę przygotowaną w ten sposób można przechowywać w lodówce przez 2 do 3 dni.

W nagłym przypadku lub wtedy, gdy chcesz uzyskać szczególnie mocny napar, możesz włożyć tę samą ilość ziół do zimnej wody i zagotować je. Gotuj herbatkę na małym ogniu przez 10 min, a potem odstaw na kolejne 10 min pod przykryciem, po czym odcedź.

Większość ziół przyjmuje się przed posiłkami, zazwyczaj ok. 30 min przed jedzeniem, ale niektóre pije się przed snem.