Czym jest gemmoterapia?
Gemmoterapia jest działem fitoterapii wykorzystującym pączki liściowe i kwiatowe oraz młode korzenie, pędy i gałązki w kuracjach zdrowotnych. W Polsce wciąż należy ona do metod niszowych i nie wykorzystuje się w pełni jej potencjału. Na uwagę zasługuje więc bogate piśmiennictwo zagraniczne poświęcone temu tematowi. Zwolennikiem i popularyzatorem gemmoterapii jest od wielu lat dr. nauk biologicznych Henryk Różański.
Gemmoterapię określa się mianem fitoembrioterapii lub terapii roślinnymi komórkami macierzystymi, aby podkreślić jej ogromny potencjał terapeutyczny. Ma on związek z występowaniem w młodych częściach roślin, które wykorzystuje się w gemmoterapii, niezróżnicowanych komórek embrionalnych, tzw. merysystemów, mających zdolność do podziałów komórkowych i przekształcania się w dowolną komórkę, a nawet odtworzenia całego organizmu – nowej rośliny.
Młode części roślin bogate są również w składniki odżywcze, hormony, enzymy, fitohormony, olejki eteryczne, woski czy żywice, które występują w nich, podobnie jak w olejkach eterycznych, w znacznie większym stężeniu niż w starszych częściach (tkankach) roślin.
Pączki, liście i kwiaty obfitują w związki polifenolowe (m.in. katechiny i flawonole) oraz terpenowe, a także dostarczają nam kwasów organicznych i witamin. Okazały się również cennym źródłem metabolitów wtórnych i hormonów wzrostu, takich jak auksyna, giberelina i cytokinina.
W przypadku wielu schorzeń gemmoterapia jest bardziej skuteczna niż tradycyjna fitoterapia, ponieważ pączki, z których rozwiną się róże części rośliny, takie jak liście czy kwiaty, są skarbnicą substancji biologicznie aktywnych o właściwościach prozdrowotnych
Badania potwierdzają, że im wcześniej pąki zostaną zebrane (przed rozwinięciem) i przetworzone, tym więcej zawierają cennych związków aktywnych1.
Gemmoterapia jest najmłodszą z metod terapeutycznych opracowanych na podstawie badań nad leczniczymi właściwościami roślin. Do celów zdrowotnych wykorzystuje się ekstrakty otrzymane metodą maceracji (etanolem i gliceryną) merystematycznych tkanek roślinnych, czyli zbudowanych z komórek o cienkich ścianach z centralnie położonym dużym jądrem komórkowym i z niewielkimi wakuolami.
Produkty stosowane w ramach gemmoterapii są dostępne na rynku jako preparaty pączkowe. Ponieważ występują w nich całe kompleksy związków organicznych, wykazują działanie synergiczne i oddziałują na organizm kompleksowo1,2.
Gemmoterapia a homeopatia
W piśmiennictwie zagranicznym o gemmoterapii wspomina się często w podręcznikach z zakresu homeopatii. Dlaczego? Pąki są silnymi koncentratami substancji aktywnych, dlatego maceruje się je najczęściej w alkoholu, a następnie rozcieńcza jak środek homeopatyczny.
Uważa się, że gemmoterapia łączy fitoterapię z zasadami homeopatii i medycyny bioinformacyjnej, gdyż w pąkach przechowywana jest ważna informacja genetyczna dotycząca ich rozwojowego potencjału3,4.
Terapeutyczne właściwości pączków i młodych pędów roślin
Gemmoterapia, rozumiana potocznie jako terapia pączkami i młodymi pędami roślin, świetnie sprawdza się w wielu problemach zdrowotnych, takich jak choroby skóry, astma, alergia, problemy z układem moczowym czy migrenowe bóle głowy.
Ze względu na obecność wyspecjalizowanych kompleksów związków biologicznie aktywnych młode części roślin mogą być wsparciem w różnego rodzaju terapiach:
- oczyszczających organizm z toksyn,
- wpływających na odporność organizmu,
- poprawiających krążenie
- poprawiających funkcjonowanie układu oddechowego
- poprawiających funkcjonowanie układu moczowo-płciowego
- poprawiających działanie ośrodkowego układu nerwowego (OUN)
- przyczyniających się do regeneracji tkanek i organów, co działa na organizm odmładzająco (potencjał przeciwrodnikowy)
Powszechnie wiadomo, że niekwestionowanym faworytem w przypadku chorób infekcyjnych i powiązanych z drogami oddechowymi, astmą i alergią są pączki drzew iglastych: jodły, sosny i świerku, zawierające dużo olejków eterycznych i leczniczych terpenów. Dlatego skupimy się na podstawowych zastosowaniach leczniczych pączków pospolitych drzew liściastych, krzewów i roślin zielnych.
Pączki brzozy na stany zapalne
Pączki różnych gatunków brzozy (Betula alba L., Betula pendula Roth.) mogą być wykorzystywane w postaci syropu i nalewki leczniczej na wszelkie stany zapalne organizmu, alergię, problemy z układem moczowo-płciowym i nerkami, a także wtedy, gdy dochodzi do zaburzeń pracy układu hormonalnego.
Podobnie jak sok brzozowy wspomagają diurezę, zwiększając wydalanie z organizmu szkodliwych metabolitów i ksenobiotyków. Eliminują wtórne nadciśnienie tętnicze.
Pączki jesionu i topoli - detoks organizmu
Pączki jesionu wyniosłego (Fraxinus excelsior L.) i topoli czarnej (Populus nigra L.) działają odtruwająco, przeciwzapalnie, przeciwbólowo i moczopędnie, znajdując zastosowanie w chorobach reumatycznych, dnie i artretyzmie.
Wspomagająco można pączki jesionu wykorzystywać w leczeniu:
- zaburzeń krążenia obwodowego
- zatruć pokarmowych
Pączki topoli są naszym sprzymierzeńcem:
- w walce z bólami różnego pochodzenia
- w leczeniu kamicy moczowej i żółciowej
- w przypadku problemów z aftami, liszajami i innymi dermatozami
- w łojotokowym zapaleniu skóry
- w przypadku zapalenia zatok, krtani, tchawicy i oskrzeli
Pączki leszczyny i olchy szarej pomoc w walce ze stanem zapalnym
Pączki leszczyny (Corylus avellana L.) i olchy szarej (Alnus incana L.) sprawdzą się we wszelkich stanach zapalnych organizmu. Ich stosowanie jest zalecane w infekcjach z gorączką i w grypie, a także w stanach zapalnych układu moczowo-płciowego, zaburzeniach hormonalnych, zakłóceniach przemiany materii i chorobach metabolicznych. Są pomocne w przypadku problemów skórnych na tle chorób z autoagresji, w leczeniu trądziku i alergii oraz przy problemach ze snem (działanie lekko uspokajające).
Olcha wykazuje dodatkowo działanie przeciwmiażdżycowe i przeciwkrwotoczne, dlatego może być wykorzystywana w terapiach mających na celu przywrócenie równowagi hormonalnej u kobiet.
Pączki klonu na problemy z nerkami
pączki klonu polnego (Acer campestre L.) są pomocne w problemach z nerkami (zastój wody, obrzęki), otyłością i nadmiernym wychudzeniem, a ponadto przeciwdziałają bólom migrenowym i nerwobólom. Warto je wypróbować w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak np. choroba Parkinsona, przy zaburzeniach pamięci i w początkach demencji.
Pączki wierzby działają przeciwbólowo
Pączki wierzby białej (Salix alba L.), podobnie jak wykorzystywana w fitoterapii jej kora, mają działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, dzięki czemu łagodzą objawy przeziębienia i grypy. Tak samo jak pączki jesionu poprawiają krążenie krwi i przyspieszają wydalanie z ustroju kwasu moczowego.
Pączki morwy na trądzik
Pączki morwy czarnej (Morus nigra L.) i białej (Morus alba L.) wykazują działanie estrogenne, przeciwtrądzikowe, moczopędne i odkażające, a także antyseptyczne, przeciwcukrzycowe i przeciwzapalne.
Dzięki właściwościom estrogennym okazują się pomocne w leczeniu schorzeń ginekologicznych (hamują odczyny zapalne w układzie moczowo-płciowym) i łagodzeniu objawów menopauzy oraz przerostu gruczołu krokowego.
Pączki morwy mają też zastosowanie w przypadku nieregularnego miesiączkowania i nadmiernego występowania w organizmie prolaktyny oraz progesteronu, a także w leczeniu endometriozy i trądziku androgennego czy różowatego. Wykazano, że są również pomocne w usuwaniu innych problemów skórnych.
Pączki pokrzywy poprawiają odporność
Pączki młodych pędów pokrzywy zwyczajnej (Urtica dioica L.) lub pokrzywy żegawki (Urtica urens L.) to prawdziwa bomba witaminowa. Doskonale wzmacniają organizm wczesną wiosną, ponieważ są także bogatym źródłem żelaza, soli mineralnych i chlorofilu. Nasilają ponadto procesy krwiotwórcze, odtruwające (czyszczące krew), polepszające krążenie obwodowe i immunostymulujące3,5,6,7.
Pączki czarnej porzeczki działają korzystnie na naczynia krwionośne
W ekstraktach z pączków czarnej porzeczki najistotniejszą grupą związków są kwasy organiczne (ok. 51%) i monoterpeny (14%), które wykazują takie same właściwości jak pozyskiwane z liści tego krzewu olejki eteryczne8,9.
Preparatom z czarnej porzeczki przypisuje się potencjał leczniczy, a zwłaszcza zdolność do wzmacniania i uszczelniania naczyń krwionośnych oraz do zapobiegania miażdżycy.
Zastosowanie pączków w kosmetyce
Coraz więcej dowodów naukowych potwierdza niezwykłe właściwości pąków roślin. Wyniki badań, które opublikowano niedawno w "Journal of Agricultural and Food Chemistry", potwierdziły na przykład, że ekstrakt z pąków topoli wykazuje w warunkach laboratoryjnych aktywność antyoksydacyjną i hamuje proces starzenia się komórek.
"Właściwości przeciwutleniające tego ekstraktu sugerują, że może on być wykorzystywany w preparatach kosmetycznych i nutraceutycznych", podkreślają naukowcy10.
Skąd wziąć więcej informacji na temat gemmoterapii?
Jeśli chcesz odkryć więcej sekretów gemmoterapii, poznać leczniczą moc drzew i krzewów u szczytu ich aktywności energetycznej, zapraszam na terapeutyczną wędrówkę z drzewami. Zapisy i informacje dla chętnych: www.ziolowyraj.com
- Donno D. et al., Pharmaceuticals (Basel), 9(1)/2016, s. 7
- Donno D. et al., Bud extracts as new phytochemical source for herbal preparations: Quality control and standardization by analytical fingerprint, Rao A.V., Rao L.G. (edit.), Phytochemicals – Isolation, Characterisation and Role in Human Health, Volume 1. InTech; 2015, s.187–218
- Majcher A., Naturoterapia w praktyce, nr 23/2021
- Halfon R., Gemmotherapy: The Science of Healing with Plant Stem Cells, 2010
- http://www.rozanski.ch/gemmoterapia/preview/pages/p19.htm
- http://luskiewnik.strefa.pl/gemmoterapia/Podstawy_gemmoterapii2.pdf
- Kowalska-Wochna E., Panacea, nr 3 (32) 2010, s. 13–15
- Raiciu A.D et al., ARJASR 2016, 85–92
- Raiciu A.D., et al., Revista de Chimie, Bucharest, 2016, 67, 1936–1939
- https://www.sciencedaily.com/releases/2011/06/110608122813.htm