Nasze magazyny
Krowy w procesie trawienia wydzielają gazy (to cecha każdego przeżuwacza), które podnoszą temperaturę powietrza i przyczyniają się do powstawania tzw. efektu cieplarnianego. Brzmi absurdalnie? A co w takim razie powiecie na to, że liczba krów hodowanych w zaledwie 25 krajach, zaliczanych do liderów w zakresie chowu przemysłowego, wynosi aż 1,5 mld?1.
Dodajmy, że jedna krowa emituje dziennie co najmniej 250–300 litrów metanu, gazu cieplarnianego, który jest nawet bardziej szkodliwy niż dwutlenek węgla. Mleko krowie należy do najbogatszych źródeł wapnia – 2-procentowe zawiera 120 mg tego pierwiastka w 100 g.
Dla wielu osób to ważny powód, by je pić, zwłaszcza że nadaje się również do deserów i koktajli. Istnieją jednak roślinne mleka fortyfikowane, czyli wzbogacone w wapń, które mają dodatkową zaletę: nie przyczyniają się do wyniszczania planety. I podobnie jak mleko krowie można je z powodzeniem wykorzystywać do robienia letnich koktajli. Ale czy mają porównywalną wartość odżywczą?
Mleko krowie - skład
Porcja 240 ml zawiera:
- 158 kcal
- 11,5 g węglowodanów
- 3 g białka
- 9 g tłuszczu, z czego 63% to nasycone kwasy tłuszczowe
- 300 g wapnia
Skład mlek roślinnych
Dwa lata temu naukowcy, by definitywnie odpowiedzieć na pytanie, czy spożywanie mleka roślinnego jest korzystne dla zdrowia, porównali skład kilku jego rodzajów dostępnych na rynku z mlekiem krowim2. Jako miarę przyjęli porcję równą 240 ml, czyli odpowiadającą mniej więcej jednej szklance napoju (250 ml). Co udało się im ustalić? Jakie wnioski są ważne dla nas?
Mleko kokosowe - skład
Porcja 240 ml zawiera: ➤ 45–49 kcal ➤ mniej niż 1 g węglowodanów ➤ 4–5 g tłuszczów ➤ nikłe ilości białka ➤ do 400 mg wapnia Kokos zawiera substancje, które obniżają poziom złego cholesterolu LDL, a podwyższają poziom dobrego, czyli frakcji HDL
Mleko sojowe - skład
Porcja 240 ml zawiera:
- 95 kcal
- 5 g węglowodanów
- 9 g białka
- 4,5 g tłuszczów
- do 300 mg wapnia, ale niektóre rodzaje tego mleka są go pozbawione
Soja należy do najpopularniejszych źródeł białka wykorzystywanych przez wegetarian – ten składnik pokarmowy stanowi nawet 45% jej nasion. Zawartość tłuszczów wynosi zaś 20%. Mleko sojowe jest spożywane jako substytut krowiego od 40 lat. Choć ma smak zbliżony do fasoli, jego zwolennicy twierdzą, że nadaje się idealnie do koktajli owocowych. Warto spróbować!
Mleko migdałowe - skład
Porcja 240 ml zawiera
- 36 kcal
- do 3 g węglowodanów
- 1–5 g białka
- 2,7 g tłuszczów
- do 400 mg wapnia
- 4 mg witaminy E
- 77 mg witaminy A
- Migdały to źródło jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (MUFA), które pomagają obniżyć poziom złego cholesterolu (LDL), a ponadto zawierają poza wymienionymi składnikami odżywczymi duże ilości błonnika.
➤ Mleko sojowe jest mniej kaloryczne niż mleko krowie, ponadto zawiera 3 razy więcej białka, a tłuszczów – 2 razy mniej ➤ Mleko migdałowe w porównaniu z krowim dostarcza prawie 5 razy mniej kalorii, 3,5 razy mniej węglowodanów i zdecydowanie mniej tłuszczów
➤ Mleko kokosowe jest 3 razy mniej kaloryczne niż krowie i zawiera 2 razy mniej tłuszczów; węglowodany i białka występują w nim w minimalnych ilościach
➤ Jeśli chodzi o zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, w mleku migdałowym nie występują one wcale, w mleku ryżowym stanowią 7% wszystkich tłuszczów, a w mleku sojowym – 15%. Prawie 95% tłuszczów w mleku kokosowym to tłuszcze nasycone
Nie każdy może pić mleko ryżowe
Nie powinno się podawać go niemowlętom – jedna szklanka tego napoju dostarcza 133 kcal, 22–330 mg wapnia i 25 g węglowodanów, ale niewiele zdrowych tłuszczów i białka. Ponadto w jednym z badań stwierdzono obecność rtęci aż w 70% próbek tego mleka, pobranych od różnych producentów!2
Bezduszne dojenie - krowy są nadmierni eksploatowane
Wszyscy słyszeliśmy o tym, że krowy są nadmiernie eksploatowane w przemyśle mleczarskim, ale czy wiemy, na czym ten proceder polega? Zgodnie z danymi GUS w 2018 r. udało się pozyskać od krasul łącznie ponad 13,5 mld litrów mleka, czyli każda krowa wytworzyła ok. 6 tys. litrów (mniej więcej 20 litrów dziennie)3.
Mleko jest pokarmem dla potomstwa ssaków i organizm matki wytwarza je tylko w określonych warunkach. Sztuczne podtrzymywanie tego procesu u krów, dyktowane zapotrzebowaniem rynku, szkodzi im, przyspieszając procesy starzenia się organizmu. W mleku znajdują się bowiem składniki czerpane bezpośrednio z organizmu matki, a do tego sam proces wytwarzania mleka w organizmie jest stosunkowo energochłonny.
W efekcie zwierzę, które powinno żyć ok. 20 lat, po 6–7 latach oddawane jest na rzeź4.
Przepis na ekologiczny koktajl z mleka roślinnego
Jeśli chcesz, by twój koktajl był w 100% ekologiczny, zaopatrz się w sezonowe owoce pochodzące z certyfikowanych upraw, a następnie przygotuj samodzielnie odpowiedni rodzaj mleka roślinnego i zmiksuj z nim owoce.
Mleko sojowe - jak zrobić?
- 0,5 kg soi przepłucz, zalej wodą i odstaw na 12 godzin (im więcej wody wlejesz, tym więcej soja jej wchłonie)
- przepłucz soję ponownie i gotuj ją przez 20 min w 2–3 l wody
- zblenduj całość i przeciśnij przez gazę lub sito
Mleko migdałowe - jak zrobić?
- 1 szklankę migdałów namocz w wodzie na 12 godzin
- zblenduj całość z dodatkiem 4 szklanek wody i przeciśnij przez gazę lub sito
Mleko kokosowe - jak zrobić?
- 200 g wiórków kokosowych zalej 2 szklankami wody i odstaw na 12 godzin
- podgrzej całość, ale nie gotuj, następnie zblenduj i przetrzyj przez sitko lub gazę
- pozostałą na sitku masę zmieszaj z 2 szklankami wody i ponownie przetrzyj
- zmieszaj oba płyny
- https://www.researchgate.net/figure/World-cattle-population-in-2014-and-2017_tbl1_332947789
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5756203/#!po=30.0000
- https://pfhb.pl/aktualnosci/gus-produkcja-mleka-w-polsce-w-2018-roku
- W. Chabuz, P. Stanek: Porównanie życiowej efektywności produkcji mleka bydła rasy polskiej holsztyńsko-
-fryzyjskiej odmiany czarno-białej i simentalskiej, Annales UMCS Zootechnica, 2016; Vol XXXIV (1)
