Ta substancja może wydłużyć Twoje życie nawet o 9 lat!

Mit o istnieniu źródła wiecznej młodości od wieków rozpalał umysły poszukiwaczy i skłaniał ich do podejmowania niebezpiecznych wypraw w nieznane – jak się okazuje, zupełnie niepotrzebnie. Naukowcy odkryli bowiem niedawno, że koenzym Q10 może wydłużyć nasze życie i pomóc nam zachować zdrowie na długie lata.

Zuzanna Sawczuk 30 styczeń 2024

Artykuł na: 17-22 minuty

Zdrowe zakupy

Suplementy diety

Andrographis ParActin®

Suplementy diety

Ashwagandha KSM-66 BIO

Suplementy diety

AstaZine® Astaksantyna

Żeńszeń fermentowany GS15-4®

Spis treści

Gdyby przyjrzeć się komórkom naszego ciała pod mikroskopem, z łatwością zauważylibyśmy w ich wnętrzu owalne twory z charakterystycznymi strukturami wewnętrznymi przypominającymi grzebienie – to mitochondria, organelle odpowiedzialne za wytwarzanie energii. Szlak jej powstawania jest niezwykle skomplikowany i wymaga dostępności całej gamy substancji. Wśród nich jedna jest wręcz niezbędna, ponieważ nie ma dla niej zamiennika. To koenzym Q10, witaminopochodny związek chemiczny, który bierze udział w przenoszeniu elektronów w łańcuchu oddechowym, będącym jednym z wielu procesów na szlaku wytwarzania energii.

Dlaczego się starzejemy?

Istnieje wiele teorii próbujących wyjaśnić, dlaczego się starzejemy i dlaczego nasze ciało, po przekroczeniu pewnego wieku, ulega stopniowej degeneracji. W toku badań okazało się, że niemal wszystkie z nich mają wspólny mianownik – jest nim niszczycielskie działanie wolnych rodników tlenowych. Te aktywne formy tlenu powstają na szlakach wytwarzania energii w mitochondriach jako swego rodzaju produkt uboczny. Mają one niesparowany elektron, a ponieważ wszystko w przyrodzie dąży do zachowania równowagi elektrycznej, także rodniki usiłują ją odzyskać. W tym celu zabierają elektrony z innych substancji, które tym samym uszkadzają. Natura nie pozostawiła nas jednak bezbronnymi i wyposażyła organizm człowieka w liczne mechanizmy usuwania wolnych rodników tlenowych.

Jednym z nich jest wykorzystanie substancji unieczynniających te aktywne formy tlenu, czyli antyoksydantów (przeciwutleniaczy). Są to m.in. witaminy, mikroelementy, polifenole i mikrobiota jelitowa. Do niezwykle silnych przeciwutleniaczy należy także koenzym Q10, co jest doskonałym przykładem geniuszu matki natury – ta sama substancja, która bierze udział w przemianach prowadzących do wytworzenia aktywnych form tlenu, jednocześnie nas przed nimi chroni. Jest to o tyle ważne, że każde uszkodzenie wytwarzających energię mitochondriów, do którego przyczyniają się wolne rodniki tlenowe, skutkuje niedoborami energii, a to z kolei zaburza wszystkie pozostałe szlaki metaboliczne komórek i w ten sposób przyspiesza ich starzenie się oraz zwiększa ryzyko rozwoju chorób przewlekłych.

Obrona antyoksydacyjna i wytwarzanie koenzymu Q10 ulegają znacznemu osłabieniu także wraz z wiekiem, zatem już po przekroczeniu 40. roku życia powinniśmy zadbać o uzupełnienie diety w naturalne przeciwutleniacze. Dzięki temu na długo zachowamy młodość i uchronimy tkanki przed przedwczesnym starzeniem się. Najnowsze badania wykazały, że kumulacja zniszczeń spowodowanych działaniem wolnych rodników skraca nasze życie. Przyczyniają się do tego także uszkodzenia mitochondriów i spowodowane nimi niedobory energetyczne.

Dobra wiadomość jest taka, że zazwyczaj organizm doskonale radzi sobie z wolnymi rodnikami – unieszkodliwia je i szybko naprawia powstałe uszkodzenia. Problem pojawia się, gdy na skutek przewlekłego stresu, nieprawidłowej diety czy stosowania używek dochodzi do zachwiania równowagi pomiędzy tempem powstawania rodników a ilością dostępnych przeciwutleniaczy, wskutek czego aktywnych form tlenu powstaje tak dużo, że organizm nie nadąża z ich unieszkodliwianiem.

Możemy jednak spowolnić starzenie się organizmu. Badania hiszpańskich naukowców przeprowadzone na myszach dowiodły, że sprzyja temu przyjmowanie koenzymu Q10 – średnia długość życia gryzoni otrzymujących suplement wydłużyła się o 11,7%. Przekładając te wyniki na ludzki wiek, naukowcy obliczyli, że dzięki odpowiedniemu poziomowi koenzymu Q10 w organizmie możemy wydłużyć swoje życie nawet o 9 lat – w odniesieniu do średniej długości życia wynoszącej 75,8 lat³. Do interesujących wniosków doszli także japońscy naukowcy, którzy dowiedli, że suplementacja koenzymem Q10 nie tylko przedłuża życie, ale także poprawia ogólny stan organizmu i zmniejsza ryzyko rozwoju chorób przewlekłych związanych z wiekiem, a zatem wydłużenie życia wiąże się jednocześnie ze znaczną poprawą jego jakości⁴.

Jakie właściwości posiada koenzym Q10?

Istnienie koenzymu Q10 odkryto w latach 60. ubiegłego wieku i przez prawie 20 lat uważano, że jego jedynym zadaniem jest udział w wytwarzaniu nośników energii komórkowej. Dopiero w latach 80. naukowcy zaczęli przyglądać mu się bliżej i ze zdziwieniem dokonywali kolejnych odkryć. Od tamtej pory liczba udokumentowanych badaniami prozdrowotnych właściwości koenzymu Q10 systematycznie rośnie. Niedawno okazało się, że to właśnie koenzym Q10, z uwagi na swoje wszechstronne działanie, zasługuje na miano źródła wiecznej młodości¹.

Koenzym Q10 chroni serce

Najwięcej koenzymu Q10 wytwarzają i zużywają intensywnie pracujące narządy, wśród których pierwsze miejsce zajmuje serce. Badania chińskich uczonych wykazały, że koenzym ten obniża ciśnienie krwi i zmniejsza stężenie trójglicerydów oraz złego cholesterolu LDL, czyli wpływa aż na trzy najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Zapobiega też odkładaniu się blaszki miażdżycowej i zmniejsza stany zapalne w śródbłonku naczyń krwionośnych, związane z jej występowaniem. Warto też wiedzieć, że statyny stosowane w celu zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym zmniejszają wprawdzie stężenia lipidów we krwi, ale jednocześnie obniżają w organizmie poziom koenzymu Q10. Zatem coraz częściej lekarze postulują, by chorzy leczeni statynami obligatoryjnie przyjmowali jednocześnie koenzym Q10⁵.

Z kolei naukowcy z Arabii Saudyjskiej dowiedli, że koenzym Q10 zmniejsza zakres uszkodzeń mięśnia sercowego na skutek zawału, poprawia parametry pracy serca i obniża śmiertelność z powodu chorób sercowo-naczyniowych⁶.

Szwedzcy naukowcy przeprowadzili eksperyment, w którego trakcie seniorom w wieku od 70 do 88 lat podawali suplement zawierający koenzym Q10 i selen. Uprzednio wszystkich uczestników poddano badaniom oceniającym stan układu sercowo-naczyniowego, a następnie badania kontrolne powtarzano co pół roku przez 5 lat. Lekarzy interesował zwłaszcza poziom markerów określających wydolność serca i zapis jego pracy na elektrokardiogramie oraz wskaźnik śmiertelności. Uzyskane wyniki porównywano z grupą kontrolną otrzymującą placebo. Okazało się, że w grupie przyjmującej koenzym Q10 i selen śmiertelność z powodu chorób serca wyniosła jedynie 5,9%, podczas gdy w grupie placebo aż 12,6%. Grupa otrzymująca preparat mogła pochwalić się także lepszymi parametrami pracy serca⁷.

Doskonałym źródłem koenzymu Q10 są tłuste ryby, podroby, brokuły, kalafiory, brukselka, orzechy, oleje, pomarańcze, jabłka, śliwki, rabarbar, nasiona sezamu i kasze. Nasze dzienne zapotrzebowanie na ten koenzym wynosi mniej więcej 400 mg, z czego około 6 mg dostarczamy do organizmu wraz z pokarmem, a resztę wytwarza on sam, jeśli ma pod dostatkiem odpowiednich substratów, w tym witamin z grupy B (pieczywo pełnoziarniste, nasiona, pestki, podroby) i tyrozyny, występującej w mięsie, jajach, warzywach strączkowych, mleku i jego wszelkich przetworach.

Koenzym Q10 a insulinooporność

Japońscy badacze przeprowadzili eksperyment na myszach, które celowo utuczono, by następnie wywołać u nich cukrzycę. Gryzonie podzielono na dwie grupy – jedna otrzymywała placebo, a druga suplement zawierający koenzym Q10. Przez kolejne tygodnie wszystkie zwierzęta spożywały taki sam pokarm. Zmniejszenie masy ciała nastąpiło jedynie u myszy przyjmujących koenzym Q10 (średnio o 12%) i było wynikiem poprawienia się metabolizmu tłuszczów i węglowodanów⁸. Z kolei koreańskie badania dowiodły, że koenzym Q10 obniża poziom glukozy we krwi i zmniejsza insulinooporność (niewrażliwość komórek na działanie insuliny regulującej metabolizm cukrów), uchodzącą obecnie za jedną z głównych przyczyn nie tylko otyłości, lecz również cukrzycy typu 2⁹.

Koenzym Q10 korzystnie wpływa na mózg

Drugim zaraz po sercu narządem, który najbardziej potrzebuje koenzymu Q10, jest mózg. Substancja ta chroni neurony przed stresem oksydacyjnym i stanami zapalnymi, które mu towarzyszą. Dzięki temu zapobiega związanym z wiekiem chorobom neurodegeneracyjnym, a jak donoszą m.in. amerykańscy naukowcy, także związanym ze starzeniem się organizmu zaburzeniom poznawczym i demencji. Koenzym Q10 ogranicza także odkładanie się w komórkach nerwowych beta-amyloidu, czyli toksycznego białka odpowiedzialnego za rozwój choroby Alzheimera¹⁰. Poprawia też jakość życia pacjentów z chorobą Parkinsona, zmniejszając nasilenie objawów i spowalniając jej postęp¹¹. Szwajcarscy badacze donoszą zaś, że koenzym Q10 zmniejsza częstotliwość napadów migreny i skraca czas jej trwania, łagodzi ból i hamuje towarzyszące napadom mdłości¹².

Z wiekiem kości tracą swoją pierwotną wytrzymałość, m.in. dlatego, że zaburzeniu ulega nie tylko metabolizm wapnia i witaminy K, lecz również równowaga pomiędzy aktywnością osteoklastów (komórki kościogubne) i osteoblastów (komórki kościotwórcze). Skutkuje to osteoporozą, na którą w skali świata cierpi aż 22,1% kobiet i 6,1% mężczyzn. Chińscy naukowcy wykazali, że koenzym Q10 hamuje aktywność osteoklastów, a tym samym resorpcję kości, i silnie pobudza osteoblasty do regeneracji kośćca. Dlatego osobom po pięćdziesiątce coraz częściej zaleca się w ramach profilaktyki osteoporozy przyjmowanie nie tylko wapnia i witaminy K, lecz również koenzymu Q10.

Koenzym Q10 spowalnia rozwój komórek nowotworowych

Wiele badań naukowych wykazało, że koenzym Q10 może być obiecującym wsparciem w leczeniu i zapobieganiu chorobie nowotworowej. Oto niektóre z nich. Hiszpańscy naukowcy zbadali wpływ koenzymu Q10 na rozwój choroby nowotworowej, posługując się przykładem komórek glejaka wielopostaciowego, który jest jednym z najbardziej agresywnych i trudnych w leczeniu nowotworów mózgu. Okazało się, że koenzym Q10 zwiększa wrażliwość komórek raka na działanie promieniowania X wykorzystywanego w radioterapii i wzmacnia działanie niektórych leków antynowotworowych¹⁵. Z kolei eksperyment z udziałem kobiet chorych na raka piersi wykazał, że przyjmowanie koenzymu Q10 może zmniejszać poziom cytokin prozapalnych, odpowiedzialnych za rozwój stanu zapalnego piersi, jaki towarzyszy chorobie, a to znacznie spowalnia wzrost guza i poprawia samopoczucie oraz rokowanie pacjentek¹⁶.

Duńscy naukowcy zbadali zaś wpływ koenzymu Q10 na długość życia pacjentów w terminalnej fazie choroby nowotworowej i odkryli, że wraz z innymi antyoksydantami, w tym selenem, witaminą C, kwasem foliowym i beta-karotenem, ma on w tym przypadku duże znaczenie – mediana przewidywanego okresu przeżycia, który wynosił 12 miesięcy, zwiększyła się u przyjmujących suplementy aż o 40%, do 17 miesięcy¹⁷. A włoscy naukowcy wykazali, że włączenie koenzymu Q10 do terapii interferonem u pacjentów z czerniakiem zmniejsza ryzyko nawrotu choroby po 5 latach¹⁸.

Koenzym Q10 opóźnia procesy starzenia się skóry

Koenzym Q10, opóźniając procesy starzenia w całym organizmie, korzystnie wpływa także na stan skóry, włosów i paznokci. Jest to również ceniony składnik kosmetyków, ponieważ zwalczając wolne rodniki tlenowe, zapobiega uszkodzeniu włókien kolagenu, które nadają skórze sprężystość i odpowiednie napięcie. Dzięki temu pozostaje ona jędrna i gładka, zmniejsza się także widoczność zmarszczek. Ponadto koenzym Q10 reguluje wytwarzanie sebum, czyli wydzieliny gruczołów łojowych, która zapewnia skórze odpowiednie nawilżenie i chroni ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych. Kremy z koenzymem Q10 zwiększają także wytwarzanie kwasu hialuronowego, który zapewnia skórze optymalne nawilżenie, łagodzi podrażnienia i nadaje cerze młodzieńczy wygląd, oraz pobudzają procesy regeneracji naskórka. Stosuje się je również w celu wyrównania kolorytu skóry twarzy¹⁹.

Bibliografia