Insulinooporność - przyczyny, objawy i dieta

Insulinooporność może rozwinąć się również u ludzi szczupłych. To, że masa ciała jest w normie, nie oznacza jeszcze, że nie występuje nadmiar tłuszczu wisceralnego (trzewnego – zlokalizowanego wokół narządów wewnętrznych). Otyłość metaboliczna nie musi występować razem z nadmierną masą ciała. Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej pochodzenia trzewnego powoduje zwiększenie produkcji mediatorów stanu zapalnego. Zmniejsza się także wydzielanie adiponektyny – hormonu tkankowego związanego z uwrażliwieniem tkanek na działanie insuliny. Dodatkowym czynnikiem, który może mieć związek z insulinoopornością, jest SIBO. Jego konsekwencją jest przewlekła dysbioza jelitowa skutkująca zaburzeniami bariery jelitowej, która przyczynia się do rozwoju przewlekłego stanu zapalnego i chorób przewlekłych - w tym także insulinooporności i zespołu metabolicznego¹. 

Co to jest insulinooporność i jak się objawia?

Insulinooporność oznacza obniżoną wrażliwość tkanek na działanie insuliny. Hormon ten dostarcza cukier do komórek w organizmie i w ten sposób reguluje jego poziom we krwi. Gdy jemy, stężenie glukozy we krwi wzrasta, to informacja dla trzustki, że musi wydzielić insulinę, która niczym zaopatrzeniowiec rozwiezie ją po organizmie. Komórka rozpoznaje dostawcę i wpuszcza go do środka, zyskując potrzebne biopaliwo. My czujemy się syci i pełni energii. Kiedy jednak spożycie węglowodanów przekracza możliwości ich bezpośredniego wykorzystania (np. w szybko pracujących mięśniach) lub zmagazynowania w postaci glikogenu (w wątrobie i mięśniach), nastawiony na kumulowanie wszelkiego dobra organizm przekształca glukozę w kwasy tłuszczowe. Następnie powstają z nich trójglicerydy i cholesterol. Zaczynamy tyć. Nadmiar kalorii (niezależnie od ich źródła) wywołany nadmierną podażą lub z powodu ich niespalania (mięśnie odpowiadają za ok. 70% poboru krążącej glukozy we krwi) doprowadza do tzw. otyłości trzewnej.

Na tym kłopoty się nie kończą. Choć przybieramy w oczach, to wciąż mamy apetyt. Dzieje się tak, bowiem dochodzi do kuriozalnej sytuacji: komórki – choć otoczone potrzebną im glukozą – są głodne i brak im energii. Dodatkowo metabolizm komórek spowalnia fizjologicznie z wiekiem. Powoduje to frustrację, ponieważ nawet istotne ograniczenia dietetyczne nie dają z reguły pożądanego efektu. Zwiększenie masy ciała powoduje ponadto liczne objawy, np. ze strony układu ruchu, utrudniające podjęcie aktywności fizycznej. Zmieniające się z wiekiem proporcje tkanek (zastępowanie aktywnej tkanki mięśniowej spichrzeniową tkanką tłuszczową) utrudniają aktywność ruchową (kto ma mniej mięśni, trudniej się porusza) i wpływają na mniej efektywne działanie diety. Tkanka tłuszczowa zużywa na podstawową przemianę materii mniej kalorii niż mięśniowa, dlatego ich ograniczenia muszą być dużo większe².

Do jakich chorób może doprowadzić insulinooporność?

Zaburzenie metaboliczne, jakim jest insulinooporność, może doprowadzić do rozwoju wielu poważnych schorzeń. Wysoki poziom insuliny we krwi przyczynia się m.in. do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym miażdżycy, cukrzycy typu 2, niealkoholowego stłuszczenia wątroby, a nawet zdaniem niektórych do zespołu policystycznych jajników, demencji, choroby Alzheimera i pogorszenia funkcji poznawczych³, jak również wirusowego zapalenia wątroby typu C.

Może też negatywnie wpływać na płodność, powodować problemy z zajściem w ciążę, problemy skórne (trądzik, rogowacenie ciemne skóry), hirsutyzm (nadmierne owłosienie, np. na rękach, plecach lub udach) oraz nadciśnienie tętnicze.

Rodzaje insulinooporności

Wyróżniamy 2 rodzaje isulinooporności: obwodową – związaną z obniżoną wrażliwością mięśni szkieletowych i tkanki tłuszczowej na działanie insuliny oraz wątrobową – która wiąże się ze wzrostem produkcji insuliny podczas spoczynku, najczęściej w nocy (dotyczy ona hepatocytów, czyli komórek budujących wątrobę). Insulinooporność nie jest jednostką chorobową – co zważywszy na jej dewastujący organizm wpływ, jest bardzo dziwne – lecz częścią tzw. zespołu metabolicznego, czyli grupy zaburzeń, które często występują razem i są ze sobą ściśle powiązane. Jak wynika z badań, u wszystkich otyłych chorych z nadciśnieniem tętniczym stwierdza się zwiększone stężenie insuliny we krwi, zaburzenia metabolizmu trójglicerydów i cholesterolu oraz poziom glukozy we krwi na czczo równy lub wyższy niż 100 mg/dl. Co ciekawe, taka sama prawidłowość dotyczy 40% szczupłych chorych z nadciśnieniem pierwotnym z prawidłowym stężeniem glukozy.

Tu warto wspomnieć, że zdarza się też, iż insulinooporność przebiega latami w sposób utajony albo manifestuje się poprzez zaburzenia gospodarki węglowodanowej, podwyższenie poziomu cholesterolu, trójglicerydów czy kwasu moczowego we krwi, otyłość typu androidalnego lub nadciśnienie tętnicze. Jednak największe ryzyko rozwoju tego zaburzenia występuje u osób mających nadwagę lub otyłych. Dzieje się tak, bo tkanka tłuszczowa przyczynia się do powstania insulinooporności poprzez produkowanie substancji hormonalnych, które mają działanie przeciwstawne do insuliny lub hamują efekty jej działania. Ponadto u osób otyłych do krwi wydzielane są tzw. wolne kwasy tłuszczowe (WKT). Przy ich nadmiarze organizm zaczyna wykorzystywać je jako źródło energii zamiast glukozy. W konsekwencji glukoza nie jest spalana w tkankach, a jej poziom we krwi wzrasta. Wówczas organizm, dla utrzymania prawidłowego poziomu cukru we krwi, zwiększa wydzielanie insuliny. To zaś nadmiernie obciąża trzustkę. Z czasem jej wydolność spada i organ produkuje coraz mniej insuliny. To zaś prowadzi do cukrzycy.

Obniżenie wrażliwości na insulinę może być również wynikiem nadmiaru innych hormonów działających przeciwstawnie do niej. Do tej grupy zaliczają się glukagon, kortyzol, hormon wzrostu, androgeny, parathormon, hormony tarczycy. Ich aktywność najczęściej ma podłoże chorobowe, np. nadmiar kortyzolu wiąże się z zespołem Cushinga.

Na szczęście zarówno medycyna konwencjonalna, jak i tradycyjna dysponują całkiem sporym wachlarzem metod radzenia sobie z insulinoopornością, począwszy od zmiany stylu życia, modyfikacji diety, poprzez aktywność fizyczną wspartą fitoterapią oraz odpowiednio dobranymi suplementami⁴.

Jakie są przyczyny insulinooporności?

Głównymi i najważniejszymi przyczynami i nsulinooporności są nadwaga i otyłość, spowodowane nieodpowiednim stylem życia – za dużą ilością cukru i tłuszczu w diecie oraz brakiem aktywności fizycznej. Tkanka tłuszczowa trzewna (brzuszna) jest aktywnym narządem endokrynnym, które produkuje substancje hormonalne, takie jak leptyna, adiponektyna, rezystyna, a te powodują insulinooporność.

Kolejne czynniki ryzyka insulinooporności to: 

• mała aktywność fizyczna i siedzący tryb życia;
• błędy dietetyczne, np. niejedzenie śniadań, nadmierne spożywanie tłuszczu, cukru, nieregularne jedzenie, zbyt rzadkie lub zbyt obfite posiłki;
• niektóre choroby endokrynologiczne z nadmiarem hormonów działających przeciwstawnie do insuliny, np. zespół Cushinga, akromegalia, nadczynność tarczycy, hiperandrogenizm;
• przyjmowanie niektórych leków, np. sterydów, antydepresantów, leków przeciwpsychotycznych,
• uwarunkowania genetyczne.

Insulinooporność - badania i diagnostyka

Złotym standardem oceny insulinooporności jest hiperinsulinemiczna euglikemiczna klamra metaboliczna, która ocenia w sposób bezpośredni zależne od insuliny zużycie glukozy w tkankach. Jednak z powodu stopnia skomplikowania badania i czasochłonności nie ma możliwości przeprowadzenia go w warunkach ambulatoryjnych ani podczas typowych pobytów pacjenta w szpitalu. Zazwyczaj jest ono wykonywane jedynie na potrzeby badań klinicznych⁵.

Skoro jednak opisywane zaburzenia dotyczą proporcji między wydzielaną insuliną w odpowiedzi na stężenie glukozy, kusząca wydaje się ocena tej proporcji w warunkach podstawowych, na czczo. Jednym z najprostszych do obliczenia wskaźników, który koreluje z wynikami klamry metabolicznej, jest HOMA. Wartość współczynnika HOMA w warunkach fizjologicznych wynosi 1,0 (u osoby z prawidłową wrażliwością tkanek na insulinę). Natomiast za wynik, który umożliwia rozpoznanie insulinooporności, przyjmuje się wartość 2,56. Niestety w piśmiennictwie pojawiają się różne wartości upoważniające do rozpoznania insulinooporności na ich podstawie.

Potwierdzono, że testy te, podobnie jak stężenie insuliny na czczo, dość wiarygodnie oddają stopień insulinowrażliwości (Quicki) i oporności (HOMA) – jak wspomniane testy bezpośrednie¹⁸,¹⁹. Współczynnik HOMA- -IR oparty na pomiarach stężenia insuliny endogennej (to znaczy wydzielanej przez własną trzustkę) traci jednak swoją dokładność w ocenie wrażliwości tkanek na insulinę u chorych na cukrzycę, z hiperglikemią i upośledzoną czynnością wydzielniczą komórek β trzustki.

Inną opcją jest pomiar peptydu C. Związek ten jest wydzielany jednocześnie z insuliną w jednakowych ilościach, co ona przez wysepki beta. Osoby, które nie wytwarzają insuliny (cukrzyca typu 1), nie produkują też peptydu C i odwrotnie: przy zwiększonej ilości insuliny (jak w przypadku insulinooporności i cukrzycy typu 2) obserwujemy zwiększone stężenie peptydu C. Zatem może on służyć jako marker insulinooporności.

Doustny test tolerancji glukozy (OGTT), czyli 3-punktowa krzywa glukozowo-insulinowa, jest najczęściej wykonywanym badaniem diagnostycznym.

• pomiar stężenia glukozy i insuliny w osoczu krwi żylnej na czczo,
• pomiar stężenia glukozy i insuliny po upływie godziny od obciążenia 75 g glukozy,
• pomiar stężenia glukozy i insuliny w 120. minucie od wypicia roztworu.

Przyjmuje się w praktyce, że wartości insuliny na czczo powinny być jednocyfrowe 12 j.m./ml, w 60. minucie OGTT nie powinny przekraczać 70 j.m./ml, a w 120. minucie testu 40 j.m./ml. Brak jest jednak wartości referencyjnych dla insulinemii oznaczanej w trakcie OGTT.

Jak ruch wpływa na poziom cukru?

Aby obniżyć stężenie insuliny, u osób z nadwagą konieczne jest jak najszybsze zmniejszenie masy ciała. W czasie wysiłku fizycznego mięśnie zużywają do pracy węglowodany i tłuszcze. Gdy aktywność trwa ok. 15 min, glukoza pobierana jest głównie ze zmagazynowanego w mięśniach glikogenu. Jeśli wysiłek trwa dłużej niż kwadrans glukoza musi być już dostarczana z wątroby, w której jest wytwarzana i skąd wraz z krwią dopływa do mięśni. Kiedy zdrowa osoba przedłuża ćwiczenia fizyczne do ponad 30 min – zaczynają się spalać zapasy tłuszczu. Najpierw tłuszcz uwalniany jest z mięśni (lokalny zapas), a później z tkanki tłuszczowej (stały zapas).

Aktywność ruchowa ma jeszcze tę zaletę, że znacząco zwiększa wrażliwość na insulinę. Jednak aby to osiągnąć, trzeba samozaparcia: podczas spaceru trzeba postawić energicznie ponad 10 tys. kroków, a decydując się na przebieżkę, pokonać dystans co najmniej 5 km! Najkorzystniejsze są ćwiczenia angażujące duże grupy mięśni. Wskazane są spacery, bieganie, jazda na rowerze, taniec, pływanie, praca w ogródku, wiosłowanie. Ćwicz codziennie. Jeśli zażywasz leki przeciwcukrzycowe, skonsultuj się z lekarzem, gdyż w związku z treningiem może być konieczna modyfikacja dawki albo jedzenie dodatkowego posiłku. Ruch obniża poziom cukru we krwi, a przy tym pomaga zrzucić zbędne kilogramy, co jest bardzo istotnym elementem walki z tą przypadłością. W początkowej fazie zmuszenie się do podjęcia aktywności jest bardzo trudne, bo codziennie trzeba pokonywać uczucie stałego zmęczenia. Jednak regularny, intensywny trening to najlepsze lekarstwo na insulinooporność.

Czego unikać przy insulinooporności?

Zmodyfikuj dietę. Unikaj tłuszczy, cukru i alkoholu. Szukaj za to błonnika, gdyż za jego sprawą cukier wolniej przedostaje się do krwi; błonnik obniża też poziom cholesterolu. Do menu wprowadź produkty zbożowe (zwłaszcza pełnoziarniste), warzywa (pomidory, brokuły, ogórki, cebula i czosnek, szpinak, soję) i kiełki (fasoli, soczewicy, brokuła, soi, słonecznika, rzodkiewki) wraz z owocami (awokado, grejpfrut). Nowe, niewielkie badanie przeprowadzone przez Weill Cornell Medical College w Nowym Jorku wykazało, że diabetycy, którzy jedli białko i warzywa przed zjedzeniem węglowodanów, byli w stanie lepiej obniżyć poziom glukozy we krwi⁸. Jedz co 4-4,5 godz., tak aby cykl trawienia mógł się domknąć, nim znów zaczniesz jeść. Staraj się nie podjadać między posiłkami. Pomoże Ci w tym planowanie posiłków zasobnych w białko i węglowodany o niskim indeksie glikemicznym. Ostatni posiłek spożywaj na ok. 3 godz. przed snem.

Znaczenie diety przy insulinooporności

Gorzkie melony 

Działają podobnie jak ćwiczenia fizyczne – aktywują enzym AMPK, który pomaga komórkom pobierać glukozę z krwi i przekształcać ją w energię. Dzięki temu poziom cukru we krwi spada. Gorzki melon (Momordica charantia) przypomina z wyglądu ogórka jest uważany za jedno z najbardziej gorzkich warzyw. Spożywanie tego owocu jest wskazane w walce z insulinoopornością, ponieważ zawiera on substancje o właściwościach hipoglikemicznych, czyli pomagające kontrolować poziom cukru we krwi⁷. Jednak nasiona tej rośliny zawierają związki, które mogą być toksyczne dla dzieci. Nie powinny go również przyjmować kobiety ciężarne.

Jagody 

Ich spożywanie sprzyja utracie tkanki tłuszczowej (trzewnej też) oraz zmniejsza ryzyko cukrzycy. Dowiedli tego naukowcy z Uniwersytetu Michigan, którzy w 2009 r. podawali szczurom z nadwagą sproszkowane jagody. Po 90 dniach gryzonie, które przyjmowały borówki z pożywieniem, miały mniejszą otyłość brzuszną, zaobserwowano też u nich większą wrażliwość na insulinę niż w grupie placebo. Badacze podejrzewają, że jest to pochodną wysokiej zawartości antyoksydantów⁹.

Orzechy

Naukowcy, którzy opublikowali swoje badania w The Journal of Nutrition, zalecają, by przed posiłkiem sięgać po migdały lub orzechy włoskie. Zapobiegają one rozwojowi insulinooporności przez regulację poziomu glukozy we krwi. Jedzenie migdałów przed posiłkiem pomaga regulować stężenia cukru we krwi. W 2009 r. europejskie badania chorych na cukrzycę wykazały, że orzechy w diecie poprawiły ich poziom insuliny. Dokładne mechanizmy tej zależności nie są znane, jednak podejrzewa się, że mogą za nią odpowiadać tokotrienole, występujące m.in. w orzechach brazylijskich, włoskich, piniowych i pistacjowych.

Cytrusy 

Na liście 10 najzdrowszych pokarmów dla diabetyków stworzonej przez Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne (ADA) znalazły się owoce cytrusowe. Nic dziwnego, obniżają one poziom glukozy, a przez to zmniejszają ryzyko zachorowania na cukrzycę. Ponadto zawierają sporo błonnika, który spowalnia uwalnianie glukozy do układu krążenia.

Czosnek 

Jak podaje The Journal of Nutrition and Metabolism, jedzenie jego ząbków na surowo znacząco wpływa na obniżenie stężenia zarówno glukozy, jak i związków tłuszczowych we krwi¹⁰.

Zielone warzywa 

6 niezależnych badań na łącznej grupie 200 tys. dorosłych osób wykazało, że regularne spożywanie dużych ilości zielonych warzyw (surowych bądź gotowanych) skutecznie reguluje poziom cukru we krwi. Badacze wiążą to z faktem, że większość z nich zawiera spore ilości magnezu. Potwierdzają to inne badania, które wykazały, że pierwiastek ten ma nie tylko zdolność do regulowania stężenia glukozy we krwi, ale znacznie szersze spektrum korzystnego oddziaływania na nasze zdrowie.

Rośliny strączkowe 

Jak wynika z badania zaprezentowanego w periodyku naukowym Archives of Internal Medicine, diabetycy, którzy przez 3 miesiące spożywali fasolę, soczewicę, ciecierzycę, bób lub groch w ilości 1 szklanki dziennie, mieli znacznie lepsze wskaźniki stężenia glukozy we krwi niż pacjenci, którzy zamiast warzyw strączkowych jedli pełnoziarniste produkty zbożowe. To nie wszystko. Inne badanie pokazało, że fasola pomaga w regulacji stężenia insuliny. Dzięki czemu zapobiega postępowaniu insulinooporności¹¹. Rośliny strączkowe pomagają też schudnąć!

Zdrowy tłuszcz w diecie

• Olej kokosowy pomaga stabilizować poziom glukozy we krwi, a przy tym wspomaga odchudzanie. Składa się głównie z kwasów tłuszczowych o średniej długości łańcucha (MCFA). Zwiększają one metabolizm, przyspieszając spalanie kalorii. Jednym ze skutków insulinooporności jest brak energii. Wykazano, że olej kokosowy poprawia wydzielanie insuliny oraz jej wykorzystanie. Dzięki temu ułatwia dostarczenie energii do komórek.
• Oliwa z pierwszego tłoczenia wpływa na obniżenie poziomu zarówno cholesterolu, jak i cukru we krwi. Dowodzą tego naukowcy z Uniwersytetu Rzymskiego. Testy wykazały, że u osób spożywających oliwę z oliwek do obiadu poziom glukozy po posiłku rósł znacznie wolniej niż w przypadku ludzi, którzy wybierali olej kukurydziany¹².

Co pić między posiłkami w insulinooporności?

Herbatka z morwy białej

Drzewo to pochodzi z południowo-wschodniej Azji, gdzie lecznicze właściwości ekstraktu z jego liści są wykorzystywane od wieków. Zawierają one bowiem alkaloid DNJ oraz jego pochodne. Związek ten spowalnia rozkład zawartej w żywności skrobi na cukry proste, takie jak glukoza, co z kolei prowadzi do obniżenia poposiłkowej hiperglikemii. Morwa jest też źródłem kwercetyny, która wpływa na utrzymanie prawidłowej gospodarki węglowodanowej i metabolizm węglowodanów¹³. W Korei, Japonii i Chile liście morwy białej od dawna są wykorzystywane do przygotowywania specjalnego przeciwcukrzycowego naparu Mon Tea. Zalej 1 g liści morwy białej 100 ml gorącej wody (98°C) i odstaw do zaparzenia na 5 min. Z badań wynika, że tak przygotowana herbata pozwala zahamować aktywność enzymów, które są odpowiedzialne za rozkładanie cukrów.

Berberyna

Uczeni z Chin zbadali mechanizm molekularny tego związku chemicznego pozyskanego z berberysu przeciwko insulinooporności w hodowanych ludzkich komórkach wątroby. Okazało się, że berberyna – w sposób zależny od dawki i czasu stosowania – ma działanie hipoglikemiczne i uwrażliwiające na insulinę¹⁴ i również można ją dodawać do napojów. Gwoli ścisłości dodam, że berberynę można też pozyskać również z gorzknika kanadyjskiego (Hydrastis canadensis), złotnicy (Coptis chinensis) i Arcangelisia flava.

Zielona herbata 

Aż 30-40% zawartych w jej liściach polifenoli przenika do naparu. Z badań wiadomo, że regulują one poziom cukru we krwi, w szczególności po spożyciu posiłku. Picie naparu sprzyja też utrzymaniu prawidłowej masy ciała, a dodatkowo, jak wykazało badanie przeprowadzone na grupie ponad 1 100 osób, ma związek z niższą zawartością hemoglobiny A1c w osoczu krwi – markera wskazującego na utrzymujące się nadmierne stężenie glukozy we krwi. Dowody z badań na ludziach i zwierzętach doświadczalnych sugerują, że spożycie pokarmów bogatych w epikatechiny może poprawić wrażliwość na insulinę, a jak wiadomo, jednym z ich najlepszych źródeł jest właśnie zielona herbata¹⁵.

Woda z octem jabłkowym

Badania wykazują, że ocet jabłkowy ma właściwości antyglikemiczne i skutecznie reguluje poziom cukru we krwi. Co więcej, testy wykazały, że działa nawet skuteczniej niż leki. Osoby przyjmujące medykamenty w badaniu obniżyły stężenie glukozy na czczo o 3-6%, podczas gdy u pacjentów przyjmujących 2 łyżki stołowe octu jej poziom spadł o 4-6%.

Jakie produkty warto włączyć do swojej diety?

Gurmar. To roślina tropikalna, która od wieków stosowana jest w Indiach jako naturalny środek regulujący poziom glukozy w całym organizmie. Sprawia, że przestajesz odczuwać słodki smak, a co za tym idzie, tracisz apetyt na słodycze. Przeprowadzane od 1990 r. badania naukowe wykazały, że jego aktywny składnik, ekstrakt GS4 – zwiększa liczby komórek beta w trzustce. W ten sposób zwiększa się produkcja insuliny. Ale to nie koniec. Gymnema sylvestre – dzięki kwasowi gimnemowemu, który spowalnia transport glukozy z jelit do krwiobiegu – obniża też stężenie cukru we krwi¹⁶.

Banaba. Zawarte w roślinie aktywne składniki: kwas korozolowy, galotaniny i garbniki – w tym lagerstroemin – poprawiają transport glukozy do komórek organizmu, zwiększając jej wchłanianie. Mają podobne działanie do insuliny i aktywatorów jej receptorów. Co istotne, przyjmowanie wyciągów z liści lagerstroemii (Lagerostroemia speciosa) nie powoduje żadnych niepożądanych skutków¹⁷. 

Rutwica lekarska. (Galega officinalis) ma strukturę chemiczną podobną do lekarstwa przepisywanego w przypadku insulinooporności, jak i cukrzycy – metforminy. Działa w taki sam sposób, ale bez żadnych skutków ubocznych¹⁸. Sugerowane dawkowanie: 200 mg (kapsułki) dziennie.

Gryka zwyczajna. Ekstrakt z jej nasion pomaga kontrolować poziom cukru we krwi. Kanadyjskie badanie z 2003 r. wykazało, że gdy szczurom z cukrzycą podawano wyciąg z nasion Fagopyrum esculentum, stężenie glukozy u gryzoni spadło o 12-19%.

Opuncja figowa. W tradycyjnej medycynie meksykańskiej używana jest w leczeniu cukrzycy typu 2. Dziś dawną mądrość potwierdza wiele badań naukowych, które wykazały jej zdolności w obniżaniu poziomu cukru we krwi¹⁹.

Koci pazur. Do naturalnych lekarstw zalecanych diabetykom należy również wyciąg z Uncaria Tomentosa. Lek ten kupisz w sklepach zielarsko- medycznych. Zawiera on przeciwutleniacz pycnogenol, który obniża poziom glukozy we krwi. We Francji jest jednym z głównych leków stosowanych w retinopatii cukrzycowej²⁰.

Brązowe wodorosty wakame. dodawane w Azji do zup i sałatek uaktywniają spalanie tłuszczu. Ponadto syntetyzują DHA (kwas dokozaheksaenowy) w wątrobie, co przynosi antycukrzycowe efekty²¹. Badacze z Algierii sprawdzili, czy w terapii insulinooporności pomocny będzie inny zielony wodorost – Ulva lactuca – oraz jego hydroetanolowy ekstrakt. Eksperyment pokazał, że u szczurów z cukrzycą typu 2. karmionych przez kilka tygodni dietą wysokotłuszczową z dodatkiem 1% algi lub wyciągu z niej nastąpiło zmniejszenie isnulinooporności oraz obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego w porównaniu do gryzoni z grupy placebo²².

Ekstrakty roślinne. Zespół z China Academy of Chinese Medical Sciences oraz Beijing University of Chinese Medicine na podstawie przeglądu badań doszedł do wniosku, że ekstrakty roślinne obejmujące berberynę, ginsenozyd, astragalozyd i resweratrol nie tylko zwiększają wrażliwości na insulinę, ale mogą też korzystnie wpływać na poprawę metabolizmu ogólnoustrojowego, na przykład obniżając poziom glukozy we krwi na czczo i po posiłku, poprawiając metabolizm lipidów we krwi, zmniejszając masę ciała, obniżając ciśnienie krwi i regulując wydzielanie hormonów żeńskich²³. Z kolei Koreańczycy w randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu kontrolowanym placebo potwierdzili, że podawanie koenzymu Q10 poprawia insulinooporność u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym. Po 8-tygodniowym okresie leczenia grupa przyjmująca koenzym wykazywała znaczny spadek HOMA-IR²⁴. Wydają się to potwierdzać badania przeprowadzone na Tajwanie, gdzie pacjenci byli suplementowani 100 mg płynnego ubichinonu (czyli rozpuszczalną w wodzie, zredukowaną postacią koenzymu Q10). Po 3 miesiącach badani mieli znacznie niższą wartość hemoglobiny glikowanej (HbA1c) oraz lepsze parametry wrażliwości na insulinę niż grupa placebo²⁵.

Siemię lniane. Okazuje się, że olej z siemienia lnianego zapobiega rozwojowi cukrzycy, gdyż pomaga zachować stały poziom cukru we krwi. Niemiecka biochemik dr Johanna Budwig swoim pacjentom zalecała olejowo-białkową dietę. Polecała, aby codziennie przyjmowali łyżeczkę takiej mieszanki. Oto jej przepis na domowy lek na insulinooporność: wymieszaj 1-2 łyżeczki mielonego siemienia z ½ szklanki jogurtu organicznego i 1 łyżką dobrej oliwy z oliwek. Ponadto przyjmuj łyżeczkę oleju lnianego z pokarmem. 

Insulinooporność a leki bez recepty

Wiele reklamowanych preparatów ma w składzie cukier lub substancje wpływające na jego poziom we krwi. Zawsze dokładnie czytaj informację o przeciwwskazaniach do stosowania leku, pytaj też o to farmaceutę w aptece lub swojego lekarza. Nawet pozornie nieszkodliwe leki mogą Ci szkodzić. Kofeina – którą przyswajamy, pijąc kawę – jest istotnym składnikiem wielu preparatów odchudzających, środków na ból głowy lub przeciwprzeziębieniowych. W dużych dawkach podnosi poziom cukru we krwi. Efedryna oraz adrenalina zawarte w lekach stosowanych w chorobach dróg oddechowych; u diabetyków mogą podwyższać poziom glukozy we krwi.

Podobnie działa fenylefryna zawarta w lekach poprawiających drożność nosa. Ostrożnie też wybieraj suplementy kwasów omega-3. Te w kapsułkach podwyższają poziom glukozy we krwi. Możesz zastąpić je tranem w płynie lub po prostu wprowadź do menu tłuste ryby oraz olej lniany, który zawiera kwas ALA z grupy omega-3. Kwas ten zwiększa wrażliwość błon komórkowych na działanie insuliny, co łagodzi wahania cukru we krwi oraz korzystnie wpływa na uszkodzenia nerwów.