Nasze magazyny
Zespół Kehrera - co to za choroba?
Zespół Kehrera, inaczej nazywany chorobą wdowią, jest bodajże najbardziej jaskrawym przykładem choroby wstydliwej – wszak jej istotą jest niezaspokojenie seksualne. Jak o tym mówić, jak w sposób taktowny opisać objawy, do jakiego iść lekarza, by nie wyśmiał, by nie posądził o rozwiązłość, by zrozumiał i pomógł?
Czasy się zmieniły, nasza obyczajowość także i z coraz większą otwartością mówimy o potrzebach seksualnych i ich zaspokajaniu, bez zażenowania sięgamy po erotyczne zabawki, a posiadanie kilku partnerów seksualnych nie jest już powodem do wstydu – to prawda, ale tylko w teorii.
Faktycznie, młodzi ludzie nie wstydzą się tego, że prowadzą bogate życie erotyczne, śmiało i z otwartością opowiadają o swoich podbojach i do lamusa odłożyli zabobony związane z seksem, ograniczenia obyczajowe i surowe zasady moralne. Ale jednocześnie obok nich żyją mamy, ciocie, babki, które zachowały poczucie wstydu i które o problemach tej sfery życia nie mówią nawet najbliższym, cierpią w samotności, bojąc się reakcji otoczenia. A jeżeli już pokonają nieśmiałość i wstyd i odważą się porozmawiać z lekarzem, to często spotykają się z niezrozumieniem i zawstydzone opuszczają gabinet.
W większości przypadków taka kobieta już nigdy nie poprosi o pomoc. Tymczasem trzeba się po nią udać, prosić lub nawet jej żądać, bo zdrowie seksualne jest bardzo ważnym aspektem naszego zdrowia ogólnego, zarówno tego fizycznego, jak i psychicznego, nie da się zatem mówić o komforcie życia z pominięciem seksualności1.
Choroba nie tylko wdów
Zanim zespół Kehrera zyskał swoją nazwę od nazwiska znanego niemieckiego ginekologa, żyjącego na przełomie XIX i XX wieku, Hipokrates zdefiniował histerię, czyli duszność maciczną, zaburzenie, którego jedną z przyczyn było niezaspokojenie seksualne – co ciekawe, słowo histeria, pochodzi od greckiego hystera, oznaczającego macicę.
Uważał przy tym za słuszne poglądy starożytnych egipskich lekarzy, którzy jako jedni z pierwszych starali się zrozumieć i opisać objawy, jakich doświadczały niezaspokojone kobiety – twierdzili oni, że wskutek niezaspokojenia seksualnego, macica może wędrować po orgazmie, a wędrówka ta jest przyczyną objawów bólowych i problemów z innymi organami.
Choć te wyjaśnienia wywołują dziś uśmiech na twarzy, świadczą o tym, że nie jest to problem naszych czasów, ale choroba znana od wieków. Nazwę choroba wdowia nadano zespołowi Kehrera w czasach, w których do pożycia intymnego mogły przyznać się jedynie mężatki, zatem na brak zaspokojenia seksualnego mogły, przynajmniej oficjalnie, cierpieć jedynie wdowy.
Dziś już wiemy, że nie tylko one doświadczają objawów choroby. Dotyka ona bowiem także singielki, które przez długi czas nie miały partnera i kobiet, które choć go posiadają, nie współżyją, np. wskutek problemów z potencją mężczyzny lub jego choroby przewlekłej bądź niepełnosprawności.
Co ciekawe, zespół Kehrera może pojawić się także u pań, które współżyją, ale seks nie daje im satysfakcji i u młodych kobiet, które z przyczyn ideowych, religijnych lub innych, czekają z seksem do ślubu. Choć faktycznie, częściej diagnozuje się go u kobiet, które już współżyły i ich organizm doświadczył rozładowania napięcia seksualnego – a popęd seksualny to jeden z najsilniejszych instynktów – nie trzeba stracić dziewictwa, by zachorować1.
Zespół Kehrera - przyczyny
Jeżeli zatem zebrać wszystkie czynniki, sprzyjające zespołowi Kehrera, możemy wyróżnić 10 podstawowych przyczyn choroby. Wśród nich jest:
- Wdowieństwo – utrata wieloletniego partnera lub męża, odczuwana dotkliwie zwłaszcza przez panie, które do końca trwania związku prowadziły satysfakcjonujące i regularne życie seksualne.
- Opory przed wejściem w nowy związek – trudności z otwarciem się na nowy związek i podjęcie ponownie współżycia mają zwłaszcza te kobiety, które utraciły partnera, z którym łączyło je silne uczucie – choć psychicznie nie są gotowe na nowy związek, ciało domaga się zaspokojenia. Problem ten dotyczy także pań, które zakończyły związek wskutek np. rozwodu i zrażone unikają wchodzenia w nowy.
- Różnice w temperamencie – zachorować mogą kobiety w niedopasowanych pod względem seksualnym związkach, jeżeli mają większe potrzeby niż ich partnerzy.
- Brak orgazmu – kobieta może zachorować, jeżeli pomimo starań ze strony partnera, nie osiąga orgazmu, albo wskutek blokad emocjonalnych i problemów natury psychologicznej lub z przyczyn medycznych, takich jak choroby przewlekłe lub ginekologiczne oraz stosowanie niektórych leków. Dotyczy to także pań samotnych, którym autoerotyzm nie daje satysfakcji.
- Długotrwała rozłąka z partnerem – partnerki żołnierzy, marynarzy, kierowców zawodowych, więźniów zakładów karnych i panów, którzy wyjechali do pracy za granicą i rzadko wracają do domu, są szczególnie podatne na zachorowanie.
- Różnica wieku – staje się problemem w sypialni, jeżeli dużo starszy partner nie jest w stanie sprostać, z powodu wieku, wymaganiom młodszej kobiety.
- Problemy seksualne partnera – zaburzenia erekcji i obniżenie libido, wynikające z andropauzy, przedwczesny wytrysk, choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie, cukrzyca lub nowotwór prostaty, a także niektóre leki mogą prowadzić do zaburzeń w sferze seksualnej mężczyzny, co skutkuje niezaspokojeniem partnerki. W tej kategorii znajdują się także wszelkie zaburzenia psychiczne w sferze seksualnej, uniemożliwiające prowadzenie satysfakcjonującego pożycia intymnego.
- Brak zrozumienia – dotyczy kobiet w kryzysie psychicznym, np. borykających się z depresją, pań zakompleksionych, walczących z lękami i zahamowaniami, które nie potrafią uświadomić partnerowi, że potrzebują wsparcia.
- Przemoc – kobieta do prowadzenia satysfakcjonującego życia seksualnego i osiągania orgazmu potrzebuje poczucia bezpieczeństwa, komfortu psychicznego i akceptacji, zatem panie uwikłane w przemocowe związki są bardzo podatne na zachorowanie1.
Zespól Kehrera - ból i pozostałe objawy
W pierwszej fazie choroby niezaspokojona kobieta staje się rozdrażniona, nerwowa, pobudzona i niespokojna. Dominują u niej objawy psychologiczne, narasta frustracja, której sama pacjentka nie rozumie, ponieważ obiektywnie nic złego się z nią, ani w jej otoczeniu nie dzieje. Do tego dochodzą wahania nastroju i brak kontroli nad emocjami, które sprawiają, że kobieta reaguje niewspółmiernie do sytuacji, występują u niej także ataki histerii.
Często kobiety podejmują próby rozmowy z partnerem, niektóre być może pierwszy raz w życiu decydują się powiedzieć o swoich niezaspokojonych potrzebach, inicjować zbliżenia, uwodzić... ale jeżeli spotkają się z odmową, niezrozumieniem lub odrzuceniem ,ich stan psychiczny ulega znacznemu pogorszeniu. A gdy choruje umysł, choruje i ciało, zatem pojawiają się objawy fizyczne niezaspokojenia seksualnego. A wśród nich na pierwszym miejscu ból.
Zespól Kehrera czasami nazywany jest chorobą pięciu objawów, ponieważ główne obiektywne somatyczne symptomy choroby podzielono na 5 grup.
- Ból podbrzusza, promieniujący do okolicy krzyżowej kręgosłupa, czasami skutkujący trudnościami z poruszaniem się.
- Ból i przeczulica okolic intymnych, świąd sromu i pochwy oraz upławy, niezwiązane ze stanem zapalnym.
- Żylaki nóg i sromu oraz choroba hemoroidalna, które mogą powodować lub nasilać objawy bólowe.
- Obrzęk i pogrubienie ściany macicy, zaburzenia wydzielania śluzu szyjkowego, a u pań przed menopauzą zaburzenia cyklu menstruacyjnego.
- Ból więzadeł szerokich macicy – to przypominające skrzydła nietoperza fałdy tkanki łącznej, rozpościerające się po obu stronach pomiędzy boczną ścianą macicy, jajowodem i jajnikiem – będący wynikiem ich pogrubienia i ból więzadeł krzyżowo-macicznych, które przebiegają wzdłóż szyjki macicy ku odbytnicy i powierzchni miednicznej kości krzyżowej.
Wiele kobiet, które zgłaszają się z tymi charakterystycznymi objawami do lekarza spotyka się, niestety, z niezrozumieniem i wśród wielu pytań, zadawanych przez lekarza, brakuje tego najbardziej istotnego – w pożycie intymne. Gdyby ono padło, pacjentki uniknęłyby niepotrzebnych badań i biegania po specjalistach.
Oczywiście nic złego w tym, że panie się dobrze przebadają, poza tym każda z wymienionych dolegliwości wymaga uwagi odpowiedniego specjalisty, ginekologa, ortopedy, flebologa czy proktologa, ale na nic zaordynowane leczenie, jeżeli żaden z nich nie usunie pierwotnej przyczyny tych wszystkich problemów.
Ponadto warto skupić się na głównym objawie – bólu, często bardzo silnym. Towarzyszy on pacjentce zazwyczaj przez dłuższy czas, ponieważ wiele kobiet zgłasza się do lekarza dopiero wtedy, kiedy już sobie z nim nie radzą i nie są w stanie uśmierzyć.
Towarzyszy także w trakcie diagnostyki i często nawet po rozpoczęciu leczenia, ponieważ nadal główna przyczyna dolegliwości pozostaje niezdiagnozowana i nie jest leczona. Dlatego panie niepotrzebnie cierpią, a te, które nie zdecydują się szukać pomocy u specjalistów, pozostają z bólem i swoimi problemami same, bez pomocy. Warto jednak szukać pomocy, do skutku1.
Jak pokonać zespół Kehrera?
Samo postawienie prawidłowej diagnozy i świadomość, że „nie zwariowałam”, „nie jestem nimfomanką” i „nie jestem histeryczką”, daje olbrzymią ulgę. Bo jeżeli istnieje wyjaśniająca objawy choroba, to musi być sposób jej leczenia. Dlatego pacjentki odczuwają często pewną poprawę już po samej diagnozie, bo zdejmuje ona z nich przynajmniej jeden ciężar psychiczny.
Leczenie jest natomiast zawsze kwestią indywidualną i wymaga ogromnego zaufania pomiędzy lekarzem a kobietą, ponieważ ingerencja w sferę tak delikatną, jak seksualna, wymaga respektowania przekonań, kultury, religii, zahamowań i nieprzekraczalnych granic tabu pacjentki. Jak możemy łagodzić objawy zespołu Kehrera i towarzyszący mu ból?
- Pomoc seksuologa – specjalista pomaga zidentyfikować przyczynę choroby i źródło problemów oraz wspiera w procesie leczenia. Z poszanowaniem granic tabu i światopoglądu pacjentki, lekarz może zasugerować zmiany wzorców myślenia i postrzegania własnej seksualności. Pomocna jest tu zwłaszcza terapia behawioralna.
Czasami skuteczne jest zaproszenie do terapii partnera pacjentki i wspólne pochylenie się nad problemami w pożyciu, pomoc w rozwiązaniu konfliktów, pośredniczenie w trudnej przecież rozmowie o wzajemnych potrzebach i oczekiwaniach. Seksuolog może także pomóc kobiecie poprzez nauczenie jej technik osiągania orgazmu i zalecić ćwiczenia, które pomogą partnerom dopasować się seksualnie. - Doraźne działanie przeciwbólowe – ból może utrudniać lub czasami nawet uniemożliwiać osiągnięcie postępów w leczeniu. Dlatego konieczne może być jego doraźne uśmierzanie z przy pomocy leków przeciwbólowych, jednak warto po nie sięgać po konsultacji z lekarzem, który dobierze odpowiednie dla danej pacjentki preparaty.
- Zwalczanie objawów – zanim usunięta zostanie główna przyczyna choroby, ulgę przyniesie uporanie się z dolegliwościami, takimi jak hemoroidy, żylaki czy upławy. W tym celu pacjentka powinna pozostawać pod opieką odpowiednich specjalistów i stosować się do ich zaleceń. Samo usunięcie niektórych z tych objawów może poprawić jakość zbliżeń intymnych i korzystnie wpłynąć na stan pacjentki oraz poprawić jej samopoczucie psychiczne, nawet, jeżeli nie współżyje.
- Dopasowanie temperamentów – jeśli kobieta ma większe potrzeby seksualne niż jej partner, lekarz może zalecić jej stosowanie leków obniżających libido w takiej dawce, by dopasowała się do partnera. Z podobnego rozwiązania korzysta wiele kobiet samotnych i takich, które nie planują wchodzenia w nowe związki.
- Autoerotyzm – samotnym z wyboru lub konieczności pacjentkom, które nie współżyją i nie decydują się na niezobowiązujący seks dla rozładowania napięcia seksualnego, specjaliści mogą zalecić masturbację lub korzystanie z gadżetów erotycznych.
- Leczenie partnera – jeżeli przyczyną choroby jest niemoc lub choroba partnera, leczenie skupia się właśnie na nim. Do czasu zaś, gdy będzie on mógł zaspokoić partnerkę, kobiecie zaleca się psychoterapię lub leki obniżające libido.
Podejmując leczenie zespołu Kehrera należy mieć na uwadze, że jest to proces długotrwały, a aby osiągnąć cel terapeutyczny potrzeba czasami wielu miesięcy. Oczywiście najlepszym lekarstwem jest podjęcie satysfakcjonującego, prowadzącego do orgazmu współżycia – wtedy z czasem objawy zanikają, ból ustępuje i pacjentka wraca do zdrowia, bogatsza o doświadczenie, jak sobie radzić z ewentualnym nawrotem objawów5.
- Z. Lew-Starowicz, „Seksuologia sądowa”, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2000
